ناسازگاری‌های درونی و پیامدهای الحاد

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران

چکیده

از مهم‌ترین موضوعات الاهیات و بلکه فلسفه، سخن در باب وجود،‌ اوصاف و عمل‌کرد خداوند یا امر متعال است. یکی از مباحث مهم مرتبط با این موضوع، که سابقه‌اش به قدمت تاریخ انسان است، خداناباوری است. در بحث خداناباوری، مهم‌ترین موضوع این است که، با توجه به دلایل گوناگون و پیامدهای ناگوار بی‌خدایی، آیا امکان حذف خداوند از عالم وجود دارد یا خیر؟ این نوشتار با بررسی ناسازگاری‌های درونی و پیامدهای گسترده و غیرقابل انکار حذف خداوند از عالم و نیز شواهد بیرونی، با روش تحلیل عقلی به بررسی چرایی ناممکن بودن الحاد پرداخته است و دیدگاه مقابل، یعنی امکان الحاد آسان و بی‌دغدغه را با رویکرد تحلیلی _ انتقادی به چالش کشیده است. دستاوردهای مهم این نوشتار عبارت‌اند از: الف) با توجه به ناسازگاری‌ها و پیامدهای گسترده کنار نهادن خداوند از عالم، امکان الحاد حقیقی وجود ندارد. ب) اندکی از ملحدان به لوازم الحاد حقیقی آگاه هستند. ج) بسیاری از بی‌خدایان به ادعای الحاد خویش پای‌بند نیستند و از نیمة راه الحاد مسیر خود را تغییر می‌دهند. د) بی‌خدایان به زبان و بیانی دیگر، باورها و آموزه‌های دین‌داران را تکرار می‌کنند.

کلیدواژه‌ها


  1. استپلویچ، لارنس، (1373)، هگلی‌های جوان، ترجمه‌ی فریدون فاطمی، تهران: مرکز.
  2. آرمسترانگ، کرن، (1392)، خداشناسی از ابراهیم تا کنون؛ دین یهود، مسیحیت و اسلام، ترجمه‌ی محسن سپهر، تهران: نشر مرکز.
  3. آرمسترانگ، کرن، (1394)، «رابطه‌ی دین وخشونت مذهبی؛ آیا جوهره‌ای از خشونت‌طلبی در دین وجود دارد؟»، ترجمه‌ی علی تدین‌راد، سایت ترجمان.

 https://tarjomaan.com/neveshtar/7146/.

  1. الدرز، لئو جی.، (1386)، الهیات فلسفی توماس آکوئیناس، ترجمه‌ی شهاب‌الدین عباسی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  2. ژیلسون، اتین، (1381)، نقد تفکر فلسفى غرب از قرون وسطى تا اوایل قرن حاضر، ترجمه‌ی احمد احمدى، تهران: سمت.
  3. شهبازی، علی، (1399)، الحاد جدید؛ چیستی و چهره‌ها، تهران: نگاه معاصر.
  4. شهبازی، علی؛ رسولی‌پور، رسول؛ الله‌بداشتی، علی، (1395)، «الحاد جدید؛ چیستی، بنیان و زمینه‌ها»، پژوهشنامه فلسفه دین، شماره‌ی 28، صص 184-163.
  5. کامو، آلبر، (1385)، افسانه‌ی سیزیف، ترجمه‌ی محمود سلطانیه، تهران: انتشارات جامی.
  6. کامو، آلبر، (1392)، انسان طاغی، ترجمه‌ی مهبد ایرانی‌طلب، تهران: قطره.
  7. کریگ، ویلیام، (1392)، «پوچی زندگی بدون خدا»، مجله‌ی اطلاعات حکمت و معرفت، سال هشتم، شماره‌ی 1، صص 32-27.
  8. کمبر، ریچارد، (1385)، فلسفه‌ی کامو، ترجمه‌ی خشایار دیهیمی، تهران: نشر طرح نو.
  9. گریفین، دیوید ری، (1388)، خدا و دین در جهان پسامدرن، ترجمه‌ی حمیدرضا آیت‌اللهی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  10. مارسل، گابریل، (1395)، فلسفه‌ی اگزیستانسیالیسم، ترجمه‌ی شهلا اسلامی، تهران: آگاه.
  11. مصلح، علی‌اصغر، (1387)، فلسفه‌های اگزیستانس، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  12. نیچه، فردریک، (1377)،تبارشناسی اخلاق، ترجمه‌ی داریوش آشوری، تهران: آگاه.
  13. نیچه، فردریک، (1386)، اراده‌ی قدرت، ترجمه‌ی مجید شریف، تهران:‌ جامی.
  14. نیچه، فردریک، (1389)، حکمت شادان، ترجمه‌ی جمال آل‌احمد، سعید کامران و حامد فولادوند، تهران: جامی.
  15. وارنوک، مری، (1379)، اگزیستانسیالیسم و اخلاق، ترجمه‌ی مسعود علیا، تهران: ققنوس.
  16. هات، جان، (1399)، خدا و الحاد جدید؛ پاسخی انتقادی به داکینز، هریس و هیچنز، ترجمه‌ی علی شهبازی، قم: دانشگاه مفید.
  17. یاسپرس، کارل، (1383)، نیچه، ترجمه‌ی سیاوش جمادی، تهران: ققنوس.