بستار فیزیکی و فاعلیت الهی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه فلسفه دین، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار دانشکده الهیات دانشگاه تهران

3 دانشیار دانشگاه تهران

چکیده

در این مقاله در ابتدا با بیان تاریخی شکل‌گیری نگاه علمی جدید، مسأله‌ی تعارض نگاه علمی با فاعلیت الهی طرح می‌شود و در ادامه، انواع رویکرد‌ها به مسأله‌ی فاعلیت الهی و نگاه علمی جدید معرفی می‌شود. پس از آن با تبیین چیستی بستار فیزیکی (Physical Closure) که یکی از ارکان متافیزیکی مهم علم جدید است، نشان داده خواهد شد که این مفهوم مهم‌ترین مانع متافیزیکی در زمینه‌ی ارتباط مؤثر خداوند و جهان است و با پذیرش آن نمی‌توان از ارتباط فعالانه‌ی خداوند و جهان سخن گفت. پس از این تبیین، به‌طور خاص راهکار پلنتینگا در رفع تعارض نگاه علمی و فاعلیت الهی بررسی می‌شود و سپس رویکرد نوین دانشمندان خداباوری بررسی و ارزیابی می‌شود که قصد دارند فاعلیت الهی را ذیل قوانین نامتعین طبیعی بگنجانند. با بررسی این رویکردها نشان داده می‌شود که هیچ‌یک در مواجهه و نقد مناسب بستار فیزیکی موفق نیستند و در پایان، اراده‌ی آزاد و آگاه انسانی، رکنی محکم برای نقض بستار فیزیکی معرفی می‌شود.

کلیدواژه‌ها


 
۱. باربور، ایان، (1392)، دین و علم، ترجمه‌ی پیروز فطورچی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
2. Barbour, Ian, (2009), “Five Models Of God and Evolution” In: Philosophy, Science and Divine Action, F. LeRon Shults, Nancey C. Murphy, and Robert J. Russell (eds.). Philosophical Studies in Science and Religion, v. 1. Leiden; Boston: Brill.
3. Carroll, William E., (2008), “Divine Agency, Contemporary Physics and the Autonomy of Nature”, The Heythrop Journal, 49 (4), Pp. 582–602.
4. Chapp, Larry S, (2013), The God of Covenant and Creation: Scientific Naturalism and Its Challenge to the Christian Faith, London; New York: Bloomsbury.
5. Clayton, Philip, (2004), “Natural Law and Divine Action: The Search for an Expanded Theory of Causation” Zygon(r), 39 (3), Pp. 615–36. https://doi.org/10.1111/j.1467-9744.2004.t01-1-00605.x.
6. Dardis, Anthony, (2008), Mental Causation: The Mind-Body Problem, New York: Columbia University Press.
7. Gibb, S. C., (2013), “Introduction”, In: Mental Causation and Ontology, S. C. Gibb, E. J. Lowe, and Rögnvaldur D. Ingthorsson (eds.), Oxford: Oxford University Press.
8. Jones, Kile, (2008), “The Causal Closure of Physics: An Explanation and Critique”, World Futures, 64 (3), Pp. 179–86, https://doi.org/10.1080/02604020701807400.
9. Kim, Jaegwon, (1997), “XIV-Does the Problem of Mental Causation Generalize?”, Proceedings of the Aristotelian Society, 97 (3), Pp. 281–97, https://doi.org/10.1111/1467-9264.00017.
10. Koperski, Jeffrey, (2015), The Physics of Theism: God, Physics, and the Philosophy of Science, Hoboken, New Jersey: Wiley Blackwell.
11. Marcus, Eric, (2005), “Mental Causation in a Physical World”, Philosophical Studies, 122 (1), Pp. 27–50, https://doi.org/10.1007/s11098-005-2204-x.
12. Nelson, Jams S., (1995), “Divine Action: Is It Credible?”, Zygon, 30 (2), Pp. 267–80, https://doi.org/10.1111/j.1467-9744.1995.tb00069.x.
13. Papineau, David, (2001), “The Rise of Physicalism”, In: Physicalism and Its Discontents, Carl Gillett and Barry Loewer (eds.). Cambridge; New York: Cambridge University Press.
14. ———, (2009), “The Causal Closure of the Physical and Naturalism”, In: The Oxford Handbook of Philosophy of Mind, Ansgar Beckerman, McLaughlin Brian, and Sven Walter (eds.), New York: Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199262618.003.0003.
15. ———, (2013), “Causation Is Macroscopic but Not Irreducible.” In: Mental Causation and Ontology, S. C. Gibb, E. J. Lowe, and Rögnvaldur D. Ingthorsson (eds.), Oxford: Oxford University Press.
16. Plantinga, Alvin, (2008), “What Is ‘Intervention’?”, Theology and Science, 6 (4), Pp. 369–401. https://doi.org/10.1080/14746700802396106.
17. ———, (2011), Where the Conflict Really Lies: Science, Religion, and Naturalism, London: Oxford University Press.
18. Polkinghorne, John, (1998), Belief in God in the Age of Science, Yale: Yale University Press.
19. ———, (2000), “Science and Theology in the Twenty-First Century.” Zygon, 35 (4), Pp. 941–53.
20. ———, (2005), Science and Providence, Philadelphia and London: SPCK Templeton Foundation Press.
21. ———, (2007), “Space, Time and Causality”, Zygon, 41 (4), Pp. 975–84.
22. Russell, Robert J., (2000), “Introduction”, In: Chaos and Complexity: Scientific Perspectives on Divine Action, Nancey C. Murphy, A. R. Peacocke, and Robert J. Russell (eds.), 2nd ed., Series on Scientific Perspectives on Divine Action, Vatican City State: Vatican Observatory; Berkeley: Center for Theology and the Natural Sciences.
23. Shults, F. LeRon, (2009), “A Philosophical Introduction to ‘Divine Action”, In: Philosophy, Science and Divine Action, Nancey C. Murphy, Robert J. Russell, and F. LeRon Shults (eds.), Philosophical Studies in Science and Religion, v. 1, Leiden; Boston: Brill.
24. Silva, Ignacio, (2011), “Thomas Aquinas Holds Fast: Objections to Aquinas within Today’s Debate on Divine Action: objections to Aquinas within today’s debate on divine action”, The Heythrop Journal, 54 (4), Pp. 1–10.