حقیقت و رستگاری در آموزه‌های ذن بودیسم

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

گروه معارف اسلامی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان ، ایران.

چکیده

داستان‌های عجیب و جملات نامتعارفی که از اساتید ذن نقل می‏شود و سبک زندگی توأم با آرامش و سادگی راهبان ذن و نظم، کوشایی و پیشرفت کشور ژاپن در قرن اخیر، که به اندیشه‌های ذن بودایی منسوب می‌گردد، این مکتب را به یکی از موضوعات شایان توجه برای پژوهشگران ادیان و عرفان و سایر حوزه‌ها و حتی مردم عادی تبدیل کرده است. در این مقاله، سعی شده است تا با بازگشت به ریشه‌های کهن اندیشه‌ی ذن در ابتدای تاریخ بودیسم، خاستگاه‌ها، مبانی و مهم‏ترین مفاهیم و شخصیت‏های ذن به خواننده معرفی گردد. نتایج نشان می‏دهد اندیشه‌ی ذن بودایی، که به‌سختی می‏توان عناوینی چون دین، فرقه‌ی مذهبی یا حتی فلسفه بر آن نهاد، روش خاصی برای نگریستن به هستی است که در آن، بیش از هر چیز، بر عاری‌شدن از تمام پیش‏فرض‏ها و باورهای تصنعی درباره‌ی حقیقت و رستگاری تأکید می‏شود. در ذن، سالک به تجربه‌ی مستقیم واقیعت‏های روزمره‌ی زندگی و اندیشیدن و مراقبه‌کردن در جریان ساده‌ی امور سفارش می‏شود تا به گوهر نجات، که عنوان ساتوری بر آن اطلاق شده است، دست یابد. ساتوری بازشدن دریچه‌ی جدیدی به روی فرد است که تا آن زمان در پرده‌ی ابهام ذهن دوگانه‏انگار قرار داشته است. به هرترتیب، همان‌طور که استادان ذن می‏گویند، ممکن است هر توضیح و تبیینی از ذن از جانب کسی که خود در رودخانه‌ی آرام و عمیق ذن شیرجه نزده است دچار سوء‌تفاهم باشد.

کلیدواژه‌ها


1. ستوده، شهاب، (1381)، «نقش ویژه ایرانیان بودایی در گسترش بودیسم در چین و جنوب شرقی آسیا»، در نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی (تهران)، زمستان 1381، دوره 52، شماره164 ، ص:495 تا ص506.
2. سوزوکی، د. ت، (1383)، مقدمه ای بر ذن بودیسم، ‏ترجمه منوچهر شادان، تهران: بهجت.
3. همفریز، کریسمس، (1377)، ذن، ‏ترجمه منوچهر شادان، چاپ دوم، تهران: ققنوس.
4. یو لان، فانگ، (1380)، تاریخ فلسفه‌ی چین، ‏ترجمه فرید جواهر کلام، تهران: فرزان روز.
5. Brear, A.D. (1998) " Moral Behavior in Zen Buddhist Tradition: Nature And Status" in International Encyclopedia of Buddhism, Edited by: Nagendra Kr. Singh, vol. 42, New Delhi.
6. Chan, Wing-tsit, (2005) A Source Book in Chinease Philosophy, Princeton university press.
7. Dumonlin, S.J. , Heinrich, (2000) A History of Zen Buddhism, Translated from German by Paul Peachy, Munshiram Manoharal Publishers pvt. Ltd.
8. ____________________, (1987) "Zen", in Encyclopedia of Religion, Ed. by Mircea Eliade, vol. 15, London: Macmillan Publishing Company.
9. Dusgupta, Surendranath, (1997) A History of Indian philosophy, vol. 1, Motilal Banasidoss, Delhi.
10. Heine, Steven(ed.) and dale s. wright, (2008) Zen Ritual:Studies of Zen Buddhist Theory in Practice, Oxford: Oxford University Press.
11. Heine, Steven,( 2003) Opening Mountain: Koans of the Zen Masters, Oxford: Oxford University Press.
12. Heine, Steven (ed.) and dale s. Wright ,( 2000) The Koan, Texts and Contexts in Zen Buddhism, Oxford: Oxford University Press,.
13. Hisamatsu, S. (1998) "Zen: It’s Meaning for Modern Civilization" in International Encyclopedia of Buddhism, Ed. By: Nagendra Kr. Singh, vol. 45, New Delhi.
14. Lino, N. (1998)"Dogen's Zen view of Interdependence", in International Encyclopedia of Buddhism , Ed. by : Nagendra Kr. Singh, vol. 41, New Delhi.
15. Masunaga, Reiho, (2003) "Zen Buddhism", in the Path of Buddha, Ed. by: Kennenth W. Morgan, The Ronald Press Company.
16. Mou Lam, Wong, (1993) "Enlightenment of Hui-neng", In Entering The Stream, Ed. by : Samuel Bercholz and Sherab chodzen Cohn, Boston: Shambhala Publications.
17. Noriyoshi, Tamaru, "Buddhism in Japan”, in Encyclopedia of Religion, Ed. by Mircea Eliade, vol. 15, London: Macmillan Publishing Company.
18. Schlütter, Morten , (2008) How Zen Became Zen. The Dispute over Enlightenment and the Formation of Chan Buddhism in Song-Dynasty China, Honolulu:  University of Hawai‘i Press.
19. Suzuki, D.T.,(1998) "Zen Buddhism And A Common Sense World", in International Encyclopedia of Buddhism, Ed. by: Nagendra Kr. Singh, vol. 45, New Delhi.
20. ____________, (1998) "Zen Buddhism As Purifier And Liberator of Life ", in International Encyclopedia of Buddhism, Ed. by: Nagendra Kr. Singh, vol. 45, New Delhi.
21. ____________, (1998) "Zen Buddhism from Bodhidharma To Hui– neng (Yeno)", ", in International Encyclopedia of Buddhism, Ed. by: Nagendra Kr. Singh, vol. 45, New Delhi.
22. ____________, (1998) "Zen Hyakudai, one Hundred Zen Topics",", in International Encyclopedia of Buddhism, Ed. by: Nagendra Kr. Singh, vol. 45, New Delhi.
23. ____________, )1998 ( "Zen Philosophy", in International Encyclopedia of Buddhism, Ed. by: Nagendra Kr. Singh, vol. 45, New Delhi.
24. Suzuki, Shunryu, (1993) " Zen Mind, Beginners Mind", in Entering The Stream, Ed. by: Samuel Bercholz and Sherab chodzen Cohn, Boston: Shambhala Publications.
25. Woriyoshi, Tamaru,(1987) "Buddhism: Buddhism in Japan", In Encyclopedia of Religion, Ed. by: Mircea Eliade, London: Macmillan Publishing company.
26. Zurcher, Erik" (1987), Buddhism: Buddhism in China", In Encyclopedia of Religion, Ed. by: Mircea Eliade, vol.2, London: Macmillan Publishing company.