بررسی دیدگاه کیث وارد پیرامون زمانمندی خدا با تکیه بر آرای ملاصدرا1

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه اصفهان

2 دانشیار دانشگاه اصفهان

3 استادیاردانشگاه اصفهان

4 استادیار دانشگاه اصفهان، گروه فلسفه اسلامی

چکیده

یکی از مباحث برجستهی الهیاتی پرداختن به صفت ازلیت خداوند است. دربارهی مبحث ازلیت دو دیدگاه وجود دارد: فرازمانی و زمانمندی. غالب فیلسوفان قرون وسطی و نیز فلاسفهی جهان اسلام دربارهی ازلیت خداوند دیدگاه فرازمانی داشتند که براساس آن، خداوند موجودی غیر‌زمانمند فرض می‌شود که برای او درنظرگرفتن آغاز و انجام زمانی بی‌معناست. در دیدگاه زمانمندی که توسط برخی از فیلسوفان دین معاصر مطرح شده است، ازلیت خداوند رنگوبویی زمانی می‌یابد و به این معناست که خدا در همهی زمان‌ها بوده، هست و خواهد بود.
این مقاله می‌کوشد با واکاوی آثار کیث وارد که در زمره‌ی فیلسوفان متأله معاصر قرار دارد، استدلال‌های او را در مقام توجیه زمانمندی خدا تحلیل نماید و بدینوسیله، تقریری روشن از دیدگاه او درخصوص ارتباط خدا با موجودات زمانمند ارائه کند. همچنین می‌کوشد با عرضهی دیدگاه کیث وارد به نظام فلسفی ملاصدرا، به ارزیابی آرای وی بپردازد و درنهایت نشان دهد که براساس شیوهی خاص حکمت صدرایی، چگونه می‌توان ضمن حفظ دیدگاه فرازمانی درباب ازلیت خداوند، تفسیر معقولی از ارتباط خدا با موجودات مادی ارائه داد.

کلیدواژه‌ها


۱. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (۱۳۵۲)، التعلیقات، به اهتمام عبدالرحمان بدوی، قم: انتشارات مکتبة الاعلام الاسلامی.
۲. استیس، واتر ترنس (۱۳۸۸)، زمان و سرمدیت، ترجمه احمدرضا جلیلی، قم: انتشارات دانشگاه ادیان.
۳. --------------- (۱۳۷۷)، دین و نگرش نوین، ترجمه احمدرضا جلیلی، تهران: حکمت.
۴. باربور، ایان (۱۳۶۲)، علم و دین، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
۵. بوبر، مارتین (۱۳۸۸)، من و تو، الهام عطاردی و ابوتراب سهراب، تهران: فرزان.
۶. پترسون، مایکل و دیگران (۱۳۷۶)، عقل و اعتقاد دینی، ترجمه احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران: طرح نو.
۷. دیویس، برایان (۱۳۸۹)، درآمدی بر فلسفه دین، ترجمه ملیحه صابری نجف آبادی، تهران: سمت.
۸. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (۱۳۸۳)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه العقلیه، ج۱، تصحیح و تحقیق غلامرضا اعوانی، ویراستار مقصود محمدی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
۹. ------------------------------، (۱۳۹۰) الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه العقلیه، ج۲، تصحیح و تحقیق و مقدمه دکتر مقصود محمدی، تهران: انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
۱۰. ------------------------------، (۱۳۸۳)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه العقلیه، ج۳، تصحیح و تحقیق و مقدمه مقصود محمدی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
۱۱. ------------------------------ (۱۳۸۱)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه العقلیه، ج۶، تصحیح و تحقیق و مقدمه دکتر احمد احمدی، تهران: انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
۱۲. ----------------------------- (۱۳۸۵)، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، ترجمه و تفسیر جواد مصلح، تهران: انتشارات سروش.
۱۳. ----------------------------- (۱۳۸۱)، کسر الاصنام الجاهلیه، مقدمه و تصحیح و تعلیق محسن جهانگیری، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
۱۴. کاپلستون، فردریک چارلز (۱۳۹۰)، تاریخ فلسفه کاپلستون، ج۲، ترجمه ابراهیم دادجو، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
15. Aquinas,Thomas (1998), Summa Theologica, Translated by the Dominican Province, Hayes Barton Press.
16. Eleonore Stump and Norman Kretmann (1981), “Eternity”, The Journal of Philosophy 78, no.8 19.
17. Davis, Brian (1987), Timeless Eternity, Louis P. Pojman (ed.), In: Philosophy of Religion, Anthology, Belmont: Wadsworth Publishing Company.
18. Peacocke, Arthur (1993), Theology for a scientific Age , London: SCM Press.
19. Polkinghorne ,John (2009),"TheMetaphysics of Divine Action" in Philosophy, Science and Divine Action; Edited by F. LeRon Shults, University of Agder Brill.
 
20. Swinburne, Richard (1994), The Christian God, Oxford:Clarendon Press.
21. ------------------------- (2004), The Existence of God, Oxford: Clarendon Press.
22. Ward, Keith (1998), God, Chance and Necessity, England:Oneworld Publications.
23. ---------------- (2006), Pascal’s Fire, England: Oneworld Publications.
24. ----------------- (2015), Christ and the Cosmos, Cambridge: Cambridge University Press.