بررسی و نقد رویکرد پدیدارشناسی دینی هانری کربن

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

پدیدارشناسی کربن، بر دو ستون اسلام ایرانی و تأویل استوار شده است، اساساً ماهیتی دینی دارد و شناخت پدیدارشناسانه از امور و چیزها در منشور پدیدارشناسی کربن، به معنای سنجش نسبت میان آن‌ها و امر قدسی است. با این اوصاف باید در انتساب کربن به سنت پدیدارشناسی و پدیدارشناس‌خواندن کربن جانب احتیاط را رعایت کرد؛ پدیدارشناسی مدنظر کربن اساساً صبغه‌ای دینی دارد و کربن به دنبال طرح چهارچوبی است که پروژه‌ی دین‌شناسانه‌اش در آن جای بگیرد؛ او در این مسیر آنچه را فراخور کار خود می‌یابد، به‌کار می‌بندد: چه پدیدارشناسی هیدگر و چه عرفان ابن‌عربی یا فلسفه سهروردی. این پدیدارشناسی راستین یا تأویل، چیزی نیست که مشابهی در مکاتب غربی داشته باشد؛ لذا اگر سخن از پدیدارشناسی هم در میان است، مراد، نوعی خاص از پدیدارشناسی است که اگر حتی بپذیریم در روش متأثر از هوسرل یا هیدگر است، در جهان‌بینی نمی‌تواند با آن‌ها هم‌داستان باشد و چنین نیز نیست. پدیدارشناسی کربن یا تأویل، با فراهم‌ساختن امکان به اول بردن چیزها، نسبت آن‌ها را با امر قدسی روشن می‌کند؛ چیزی که منجر به آشکارشدن ساختارهای مشترک ادیان می‌شود و به مبنایی برای «دین‌شناسی تطبیقی» و «تقریب ادیان» تبدیل می‌شود.
نوشتار حاضر پس از مقدمه، با بخشی پیرامون «پدیدارشناسی کربن» ادامه می‌یابد و پس از طرح‌هایی پیرامون «اسلام ایرانی» و «تأویل»، با بخشی با عنوان «پدیدارشناسی دینی کربن: از اسلام ایرانی تا تأویل» خاتمه می‌یابد.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
 
۱. ژانو، کلود (1387)، هانری کربن و فلسفه روح، ترجمه بزرگ نادر زاد، بخارا 67-68.
 
2. کربن، هانری (1371)، ابن‌سینا و تمثیل عرفانی، ترجمه انشاء الله رحمتی، ناشر: جامی.
 
3. ــــــــــــ (1392 الف)، اسلام ایرانی، چشم‌اندازهای معنوی و فلسفی، ج 1، ترجمه‌ی انشاءالله رحمتی، تهران: سوفیا.
 
4. ــــــــــــ (1394 الف)، اسلام ایرانی، چشم‌اندازهای معنوی و فلسفی، ج 2، ترجمه‌ی انشاءالله رحمتی، تهران: سوفیا.
 
5. ــــــــــــ (1395)، اسلام ایرانی، چشم‌اندازهای معنوی و فلسفی، ج 3، ترجمه‌ی انشاءالله رحمتی، تهران: سوفیا.
 
6. ــــــــــــ (1392 د)، آفاق تفکر معنوی در اسلام ایرانی، تهران: فرزان‌نامه.
 
7. ــــــــــــ (1384 ب) از هیدگر تا سهروردی، ترجمه‌ی حامد فولادوند، تهران: نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
 
8. ــــــــــــ (1392 ب)، انسان نورانی در تصوف ایرانی، ترجمه‌ی فرامرز جواهری‌نیا، تهران: گلبان.
 
9. ــــــــــــ (1393)، تخیل خلاق در عرفان ابن عربی، ترجمه‌ی انشاءالله رحمتی، تهران: جامی.
 
10. ــــــــــــ (1384 الف) روابط حکمت اشراق و فلسفه ایران باستان، ترجمه‌ی ع روح‌بخشیان، تهران: اساطیر.
 
11. ــــــــــــ (1394ب)، زمان ادواری در مزدیسنا و عرفان اسماعیلیه، ترجمه‌ی انشاءالله رحمتی، تهران: سوفیا.
 
12. ــــــــــــ (1390 الف)، معبد و مکاشفه، ترجمه‌ی انشاءالله رحمتی، تهران: سوفیا.
 
۱۳. ــــــــــــ (1392 ج)، فلسفه ایرانی، فلسفه‌ی تطبیقی، ترجمه‌ی سیدجواد طباطبایی، تهران: مینوی خرد.
 
14. ــــــــــــ (1390 ب)، واقع‌نگاری رنگ‌ها و علم میزان، ترجمۀ انشاء‌الله رحمتی، ناشر: سوفیا.
 
۱۵. نصیرالدین طوسی، محمد ابن محمود، (1393)، تصورات یا روضه التسلیم، تصحیح و پیشگفتار سیدجلال حسینی، تهرا : نشر میراث مکتوب.
 
16. Beauvoir, Simone de, (1962), The Prime of Life. Trans. Peter Green. Cleveland: World
 
17. Dermot, Moran, (2000), An introduction to Phenomenology, London and new York: Rutledge.
 
18. Dupont, Christian,)2014), Phenomenology in French Philosophy: Early Encounters, London and New York: Springer.
 
19. __________ , (1972), On Heidegger and Language, Evanston: Northwestern university press
 
20. Rockmore, Tom (2003), Heidegger and French Philosophy (Humanism, antihumanism and being), London and New York: Rutledge.