حکمت اشراقی به‌مثابه‌ی پارادایم: بررسی اطلاق انقلاب علمی به

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه دولتی یاسوح

2 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه یاسوج

چکیده

پیشینه‌ی تاریخی همه‌ی مسائل فلسفی به یک شکل نیست و نمی‌توان با بیان واحد، آن‌ها را بررسی کرد، ولی می‌توان آن‌ها را در بسترهای مختلف مورد کاوش قرار داد و به نتایج جدیدی دست یافت. در این پژوهش قصد بر این است که مکتب فلسفی سهروردی، به‌صورت‌خاص، نقدهای او بر مکتب مشاء و ابداعات و نوآوری‌هایش، در بستری جدیدی موردبررسی قرار داده شود. در این تحقیق، نظریات وی در چارچوب ساختار انقلاب‌های علمی کوهن موردبررسی قرار داده شده است و این نتیجه به‌دست آمده که سهروردی در بستر تاریخی خود، دست به انقلاب زده است و نظریات وی در قالب یک پارادایم جدید بر پارادایم قدیمی مشاء- غالب شده است. هرچند این مسأله را که فهم فلسفه‌ی شیخ اشراق در پرتوی فهم فلسفه‌ی مشاء است، نمی‌توان نادیده گرفت؛ ولی طبق گفته‌ی کوهن، یک پارادایم جدید، از دل پارادایم قبلی ظهور می‌کند. برای نیل به مقصود، به تعریف پارادایم و ویژگی‌های آن و تطبیق نظریات سهروردی بر آن چارچوب پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها


1. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (۱۴۰۵ ق)، شفا: منطق، جلد اول، تحقیق ابراهیم بیومی مدکور، سعید زاید، طه حسین پاشا، ابوالعلاء عفیفی، قم: نشر کتابخانه عمومی آیت‌الله مرعشی.
2. العرجیوی، رشید (۱۳۷۹)، «در قلمرو تصوف فارسی»، نامه پارسی، شماره ۱۶. صص 83 – 97.
3. امیری، علی نقی (۱۳۷۹)، «نقش پارادایم در علوم انسانی و مدیریت»، مجله مجتمع آموزش عالی قم، شماره ۷ و ۸. صص 137-164
4. بهشتی، محمد (1393)، «معرفت‌شناسی ازمنظر شیخ اشراق»، روش‌شناسی علوم انسانی، سال 20 شماره 81، صص: 53-71.
5. جامی، عبدالرحمن بن احمد (1336)، نفحات الأنس من حضرات القدس، به تصحیح و مقدمه و پیوست مهدی توحیدی‌پور، تهران: کتابفروشی محمودی.
6. حائری مازندرانی، محمد صالح (1381 ق)، حکمت بوعلی‌سینا، به سعی و اهتمام حسین عمادزاده، تهران: شرکت طبع کتاب.
7. حسینی، سید محمد (۱۳۸۸)، «نقش تصوف در شکل‌گیری نهضت سربداران خراسان»، ره‌آورد اندیشه، شماره اول. صص 75-100.
8. زیباکلام، سعید (۱۳۸۲)، «علم‌شناسی کوهن و نگرش گشتالتی»، فصلنامه حوزه و دانشگاه، سال نهم، شماره ۳۴، صص: 10-28.
9. سهروردی، شهاب الدین یحیی (1372)، مجموعه مصنفات شیخ اشراق؛ تصحیح هانری کربین، جلد اول، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
10. سهروردی، شهاب الدین یحیی (1373)، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تصحیح هانری کربن، جلد دوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
11. کوهن، تامس (۱۳۹۳)، ساختار انقلاب‌های علمی، ترجمه سعید زیباکلام، تهران: انتشارات سمت.
12. لندولت، هرمان (۱۳۹۱)، «سهروردی در میان فلسفه، تصوف و اسماعیلیه»، ترجمه نجف یزدانی و روح الله علیزاده، اطلاعات حکمت و معرفت، شماره‌ی ۷۴، صص 58-63.
13. موسوی کریمی، میر سعید (1381)، «عقلانیت، معرفت علمی و فلسفه علم توماس کوهن»، ذهن، شماره‌ی ۱۰، صص: 57-88.
14. میانداری، حسن (1389)، «اصالت فلسفه علم کوهن»، روش‌شناسی علوم انسانی، شماره‌ی ۶۲، صص: 89-110.
15. نوربخش، سیماسادات (1381)، «گزارش زندگی و منابع اندیشه حکیم شهاب‌الدین سهروردی»، تحقیقات اسلامی، سال چهاردهم شماره ۱ و ۲، سال پانزدهم، شماره‌ی ۱، صص: 323-364.
16. نوربخش، سیماسادات (1391)، نور در حکمت سهروردی، تهران: نشر هرمس.
17. همازاده ابیانه، مهدی (۱۳۹۲)، «پارادایم حاکم بر فلسفه ذهن معاصر»، روش‌شناسی علوم انسانی، شماره ۷۷، صص: 39-64.
18. یزدان‌پناه، سید یدالله (۱۳۹۱)، حکمت اشراق: گزارش، شرح و سنجش دستگاه فلسفی شیخ شهاب‌الدین سهروردی، تحقیق و نگارش مهدی علی‌پور، قم: نشر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
19. Amin Razavi, Mehdi (2013), Suhrawardi and the School of Illumination, New York: Routledge