تحلیلی انتقادی بر علم دینی پلانتینگا

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف

چکیده

در قرن حاضر، هجمه‌ی سهمگین حوزه‌های گوناگون دانش را بر قلمرو ادیان شاهد بوده‌ایم. این مسأله نگرانی بسیاری را از سوی دانشمندانِ پیرو دین و همچنین خداباورانِ طرفدار علم برانگیخته است. ازاین‌رو، آلوین پلانتینگا، یکی از بزرگ‌ترین فیلسوفان معاصر دین، با ارائه‌ی نظریه‌ی‌ معرفت خود، موضعی نو به باورهای دینی اتخاذ می‌کند. او با نقدهایی که متوجه دیدگاه پیشینیان می‌کند، گستره‌ی باورهای پایه را به‌طریقی وسعت می‌دهد، تا باورهای دینی را نیز دربرگیرد. پس از ارائه‌ی این دیدگاه، پلانتینگا در آثار متعدد خویش، تلاش می‌کند تا تضاد میان علوم معاصر و دین را به پیش‌فرض‌های الحادی نظریات علمی نسبت دهد. در ادامه‌ی این تلاش، او برساختن علمی دینی را پی می‌گیرد که علاوه بر اجتناب از عناصر الحادی، به‌کارگیری باورهای دینی را در اشتغال به فعالیت‌های علمی، به پیروان ادیان توصیه می‌کند. در این مقاله، ضمن تحلیل و بررسی علم دینیِ مدّنظر پلانتینگا، اشکالات عمده‌ای را بر آن وارد آورده‌ایم.

کلیدواژه‌ها


1. پلانتینجا، الوین، (1380)، علم آگوستینی یا دوئمی؟، در جستارهایی در فلسفه دین، ترجمه‌ی مرتضی فتحی زاده، قم: اشراق.
2. جوادی، محسن، (1387)، «علم دینی از دیدگاه پلانتینگا»، روش‌شناسی علوم انسانی، شماره 57، صص 7 - 28.
3. چالمرز، آلن اف، (1389)، چیستی علم: درآمدی به مکاتب علم‌شناسی فلسفی، ترجمه‌ی سعید زیباکلام، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
4. قربانی، قدرت الله، (1392)، نظریه‌های علم مسیحی در جهان غرب، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
5. لائودن، لری، (1382)، «زوال مسأله تحدید»، ترجمه‌ی حسن میانداری، روش‌شناسی علوم انسانی، شماره 34، صص 121 - 140.
 
6. McMullin, Ernan, (1991), "Plantinga’s Defense of Christian Creation", Christian Scholars Review XXI:1, Pp.55-79.
 
7. Plantinga, Alvin, (1996), "Methodological Naturalism?", Facets of Faith and Science, Vol.1,  J. van der Meer (ed.), Lanham, MA: University Press of America, Pp. 177-221.
 
8. Plantinga, Alvin, (1996), “Science: Augustinian or Duhemian”, Faith and Philosophy, Vol.13, No.3, Pp. 368-394.
 
9. Plantinga, Alvin, (2000), Warranted Christian Belief, New York: Oxford University Press.
 
10. Plantinga, Alvin, (2011), Where the Conflict Really Lies: Science, Religion, and Naturalism, New York: Oxford University Press.
 
11. Ruse, Michael, (1982), Darwinism Defended: A Guide to the Evolution Controversies, London: Addison-Wesley.
 
12. Ruse, Michael, (2005), “Methodological Naturalism under Attack”, South African journal of Philosophy, Vol.24, No.1, Pp. 44-60.
 
13. van Fraassen, B., (1980), The Scientific Image, Oxford: Oxford University Press.