اثبات وقوع معجزات از دیدگاه قاضی عبدالجبار معتزلی و ریچارد سویین برن

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس

2 دانشیار دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

یکی از چالش برانگیزترین مباحث مربوط به معجزه، بحث اثبات وقوع معجزات است. قاضی عبدالجبار با استفاده از روش‌هایی همچون تواتر و اجماع و همچنین پردازش نظریه‌ای به نام «حال» در صدد اثبات این است که ما می‌توانیم نسبت به وقوع معجزات علم بدیهی و اکتسابی یقینی پیدا کنیم و وقایع تاریخی‌ای مانند معجزات با روش‌هایی مانند «حال» قابل اثبات هستند. سویین برن نیز در پاسخ به اشکالات هیوم و فلو، چهار ابزار خـاطرات واضح خودمان، شهادت و گواهی دیگران درباره تجارب گذشته‌اشان،آثـار فیزیکی و فهم کنونی ما از این‌که چه چیزهایی طبیعتاً غیرممکن و یا غیرمحتمل هستند را برای پی بردن به وقوع معجزات مطرح می‌کند و نشان می‌دهد گزاره‌های تاریخی به مانند گزاره‌های علمی آزمون‌پذیر هستند و اصولی برای این امر ارائه می‌کند که بسیار شبیه مباحث اجماع عبدالجبار می‌باشد. در مجموع شباهت آرای این دو متفکر  ما را به میراث غنی و همچنان ناشناخته کلام اسلامی رهنمون می‌سازد.

کلیدواژه‌ها


1. ابن سینا، (1375)، الاشارات و التنبیهات، ج3، قم: دارالبلاغه.
2. احمدی، محمد امین، (1378)، تناقض‌نما یا غیب‌نمون، قم: دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم.
3. عبدالجبار، قاضی ابوالحسن اسدآبادی، (1966)، تثبیت الدلائل نبوة نبینا محمد(ص)، تحقیق دکتر عبدالکریم عثمان، جلد 1، بیروت: دارالعربیه.
4. عبدالجبار، قاضی ابوالحسن اسدآبادی، (بی تا)،  المغنی فی ابواب التوحید والعدل، ج 15، 16 و 17، مصر: بی‌نا.
5. هدایت‌پناه، محمدرضا، (1382)، «روش‌شناسی تاریخی قاضی عبدالجبار معتزلی»، فصلنامه‌ی پژوهش و حوزه، سال 4، ش 13 و 14، صص: 174 - 195.
6. Swinburne, Richard, (2005), Faith and Reason, Second Edition, New York: Oxford University Press.
 
7._______________, (1970), The Concept of Miracle, London and Basingstoke: Macmillan ST Martin's Press.
8._______________, (2003), The Resurrection of God Incarnate, New York: Oxford University Press.