تبیین و نقد چیستی فضیلت از منظر لیندا زاگزبسکی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استاد مؤسسه‌ی آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)

2 استاد مؤسسه‌ی آموزشی و پژوهشی امام خمینی

3 دانشجوی دکتری مؤسسه‌ی آموزشی و پژوهشی امام خمینی

چکیده

زاگزبسکی به مثابه فیلسوف اخلاق و معرفت‌شناس فضیلت‌محور در صدد است تا دیدگاهش را درباره‌ی فضیلت تبارشناسی کند. او با تأکید بر نقش انگیزه در فضیلت دیدگاهش را عامل مبنا می‌داند. در نزد زاگزبسکی، فضیلت دارای ارزش ذاتی است. او با اشاره به تفاوت فضیلت با توانایی طبیعی و مهارتْ آن را در دو قلمرو اخلاق و معرفت‌شناسیْ کمال و مزیت پایدار نفس می‌داند و بر دو مؤلفه‌ی انگیزه و موفقیت مبتنی می‌کند. مقاله‌ی پیش‌ رو کوشیده ‌است مؤلفه‌های مورد نظر زاگزبسکی را ارزیابی کند. از نتایج این تحقیق آن است که فضایل مشتمل بر انگیزه‌اند؛ اما از نقش هدایت‌گرانه‌ی مورد نظر زاگزبسکی‌ برخوردار نیستند؛ البته باید دیگر مؤلفه‌ی موفقیت را پذیرفت؛ زیرا نمی‌توان فضیلتمند بود، اما به هدف فضیلت به‌طور غالب نائل نشد. بر خلاف دیدگاه زاگزبسکی، نمی‌توان فضیلت را به لحاظ مفهومی جدا از مهارت‌های هم‌پیوند با فضیلت دانست؛ زیرا جنبه‌ی مهارت دست‌کم در فضیلت عقلی بیشتر از بُعد انگیزشی دارای اهمیت است؛ به‌‌طوری که ارسطو تکنیک را از اقسام فضایل عقلانی می‌داند. به‌علاوه، فضایل تنها اکتسابی نیستند؛ زیرا در تاریخ مفهوم فضیلت، برخی توانایی‌های طبیعی فضیلت محسوب شده‌اند.

کلیدواژه‌ها


1. باندورا، آلبرت، (1372)، نظریه‌ی یادگیری اجتماعی، ترجمه‌ی فرهاد ماهر، شیراز: راهگشا.
2. بکر، لارنس سی و شارلوت بی بکر، (1378)، تاریخ فلسفه‌ی اخلاق غرب، ترجمه‌ی گروهی از مترجمان، قم: امام‌ خمینی.
3. پینکافس، ادموند، (1382)، از مسأله‌محوری تا فضیلت‌گرایی، ترجمه و تعلیق سیدحمیدرضا حسنی و مهدی علی‌پور، قم: معارف.
4. ریو، مارشال، (1381)، انگیزش و هیجان، ترجمه‌ی یحیی سیدمحمدی، تهران: ویرایش.
5. شبیری زنجانی، سیدموسی، (1392)، رساله، قم: سلسبیل.
6. شریفی، احمدحسین، (1388)، خوب چیست؟ بد کدام است؟، قم: امام‌ خمینی.
7. شمس‌الدین، محمدمهدی، (1999)، الاجتهاد و التجدید فی الفقه الاسلامی، بیروت: المؤسسة الدولیة.
8. صادقی، هادی، (1386)، عقلانیت ایمان، قم: کتاب طه.
9. طباطبایی، سیدمحمدحسین، (1364)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج2، تهران: صدرا.
10. ــــــــــــــــــــــــــ، (1417)، المیزان فی تفسیر القرآن، ج: 1 - 2 - 4 - 5 - 10 - 11 - 20، بیروت: الاعلمی.
11. طوسی، خواجه نصیرالدین، (بی‌تا)، اخلاق ناصری، تهران: علمیه اسلامیه.
12. غزالی، ابو حامد، (2000)، میزان العمل، بیروت: الهلال.
13. فرانکنا، ویلیام، (1383)، فلسفه‌ی اخلاق، ترجمه‌ی هادی صادقی، قم: کتاب طه.
14. فیض کاشانی، ملامحسن، (بی‌تا)، المحجة البیضا، ج: 8، قم: اسلامی.
15. کاپلستون، فردریک، (1370)، تاریخ فلسفه، ج: 5، ترجمه‌ی جلال‌الدین اعلم، تهران: علمی-فرهنگی.
16. مصباح یزدی، محمدتقی، (1388)، فلسفه‌ی اخلاق، تهران: بین‌الملل.
17. ـــــــــــــ، (1405)، تعلیقة علی نهایة ‌الحکمة، قم: در راه حق.
18. نراقی، مهدی، (1963) جامع السعادات، ج: 1، به‌تصحیح محمد کلانتر، قم: ‌اسماعیلیان.
19. Adams, Robert Merrihew, (2006), A Theory of Virtue, Oxford: Clarendon Press.
20. Aristotle, (1985), Nicomachean Ethics, Translated by Terence Irwin, Indianapolis: Hackett Publishing Company.
21. Aquinas,Thomas, (2006), Summa Theologiae, Translated by W.D. Hughes o.p, New York: Cambridge University Press.
22. Audi, Robert, (1997), Moral knowledge and Ethical Character, New York: Oxford University Press.
23. Baehr, Jason, (2011), The Inquiring The Mind, Oxford: Oxford University Press.
24. Brown, Lois V (Ed), (2007), Psychology of Motivation, New York: Nova Science Publishers, Inc.
25. Greco, John, (2011), http://www."Stanford Encyclopedia of philosophy"/Virtue Epistemology.edu.
26. Kvanvig, Jonathan L, (2003), The Value of Knowledge and the Pursuit of Understanding, UK: Cambridge University Press.
27. Slote, Michael, (2010), Moral Sentimentalism, Oxford: Oxford University Press.
28. Wallace, James .D, (1978), Virtues & Vices, New York: Cornell University Press.
29. Zagzebski, Linda, (1993), Intellectual. Virtue in Religious Epistemology, in Faith in Theory and Practice, edited by E. Radcliffe and C. white, Illinois: Open Court.
30. ______________, (1996), Virtues of the Mind, New York: Cambridge University Press.
31. ______________, (1997), The Methodology of Theology, in Virtue and Practice in the Christian tradition, edited by N. Murphy and B.J Kallenberg, Harrisburg: Trinity press.
32. _____________, (1998), "Virtue Epistemology", in Rutledge Encyclopedia of Philosophy, V.9, edited by E. Craig, New York: Rutledge.
33. ______________, (2000), Virtues of the Mind, in Epistemology, edited by Ernest Sosa and Jaegwon Kim, Massachusetts: Blackwell Publishers Inc.
34. _____________, (2004), Divine Motivation Theory, New York: Cambridge University Press.
35. _____________, (2012), Epistemic Authority, New York: Oxford University Press.