تحقیق انتقادی «شیء فی نفسه» در نظریه‌ی معرفت کانت

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی دانشگاه رازی کرمانشاه

چکیده

مفسران کانت با توجه به مکتوبات وی درباره‏ی «شیء فی نفسه» دو تفسیر کاملاً متفاوت ارائه کرده‏اند. تفسیر اول «شیء فی نفسه» را مثبت تلقی کرده، آن را «موجود» می‏داند و «علت» پدیدار به شمار می‏آورد. تفسیر دوم، «شیء فی نفسه» را منفی تلقی کرده، پدیدارها را تنها موجوداتِ ممکن می‏‌انگارد.
این مقاله ضمن بررسی سخنان کانت و مفسران وی در این باره، روشن می‎‏سازد که این دو تفسیر با یکدیگر متناقض‌اند و لاجرم باید یکی از آن‏ها را پذیرفت. سپس نشان می‏دهد که هر دو تفسیر با مشکلاتی مواجه‌اند که از عهده‏ی حل آن‏ها برنمی‏آیند. پس از آن، مبتنی بر اصولِ منطقی، ناکارآمدیِ راه‏حلی را که جامع بین دو تفسیر است نشان می‏دهد. نتیجه این‌که: نظریه‏ی معرفت کانت اساساً حاوی تناقضی است که بیانگرِ عدم صحت ساختاری و محتواییِ آن است.

کلیدواژه‌ها


1. آپل، ماکس، (1375)، شرحی بر تمهیدات کانت، ترجمه‏ی محمد رضا حسینی بهشتی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
2. پاپکین، ریچارد؛ آوروم، استرول، (1378)، کلیات فلسفه، ترجمه و اضافات از سید جلال‏الدین مجتبوی، چاپ پانزدهم، تهران: انتشارات حکمت.
3. --------------------، (1375)، متافیزیک و فلسفه‏ی معاصر، ترجمه‏ی سیدجلال‏الدین مجتبوی، چاپ دوم، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
4. فولکیه، پل، (1377)، مابعدالطبیعه، ترجمه‏ی یحیی مهدوی، چاپ سوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
5. کانت، ایمانوئل، (1370)، تمهیدات، ترجمه‏ی غلامعلی حداد عادل، چاپ دوم، تهران: انتشارات مرکز نشر دانشگاهی.
6. کورنر، اشتفان، (1380)، فلسفه‏ی کانت، ترجمه‏ی عزت‏الله فولادوند، چاپ دوم، تهران: انتشارات خوارزمی.
7. لیدیمن، جیمز، (1390)، فلسفه‏ی علم، ترجمه‏ی حسین کرمی، تهران، انتشارات حکمت.
8. مجتهدی، کریم، (1378)، فلسفه‏ی نقادی کانت، چاپ دوم، تهران، انتشارات امیرکبیر.
9. ----------، (1377)، نگاهی به فلسفه‏های جدید و معاصر در جهان غرب، چاپ دوم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
10. هارتناک، یوستوس، (1378)، نظـریه‏ی معرفت در فلسفـه‏ی کانت، ترجـمه‏ی غلامعـلی حـداد عـادل، چاپ اول، تهـران: انتشارات فکر روز.
11. Kant, Immanuel, (1964), Critique of Pure Reason, translsted by Norman Kemp Smith, 9th edition, London: Printed by R.& R. Clark Ltd.
12. Copleston, Frederich, (1994), A History of Philosophy, New York, London, Toronto, Sydney, and Auckland: Image books, DOUBLEDAY.
13- Smith, Norman Kemp, (1918), A Commentary to Kant's Critique of Pure Reason, London: Macmilan and Co.