نظریه‌ی تفسیری ابن عربی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی شهر

2 استاد دانشگاه قم

چکیده

ابن‌عربی، معروف به شیخ اکبر، چهره‌ی برجسته‌ی عرفان اسلامی در زمینه‌های تفسیری و تأویلی دارای آرای ویژه‌ای است که بررسی و شناخت این آرای منوط به درک صحیح نظریّه‌ی تفسیر او است. نظریه‌ی تفسیر او در صدد بیان مبانی، اصول و روش تفسیری او است. این نظریّه در دو محور تفسیر و تأویل، دارای مبانی و اصولی ویژه است. این تحقیق در صدد بیان و بررسی هریک از مبانی و اصول حاکم بر تفسیر و تأویل از دیدگاه ابن‌عربی است. دیدگاه‌های او در دو محور تفسیر و تأویل، دارای ضوابط خاص خویش است، نظریّه‌ی تفسیر او در راستای تبیین ضابطه‌مند بودن تفسیر و تأویل از دیدگاه ابن‌عربی است.

کلیدواژه‌ها


1. قرآن کریم
2. ابن‌عربی، محی‌الدین، (بی تا)، الفتوحات المکیه، بیروت: دار صادر.
3. ____________، (1366)، فصوص الحکم، تهران: الزهرا.
4. ____________، (2001)، القسم الالهی بالاسم الربانی، تحقیق و تعلیق دکتر محمد عمر الحاجی، بیروت: دار الحافظ.
5. ____________، (1387)، التدبیرات الالهیه فی اصلاح مملکه الانسانیه (جهان انسان شد و انسان جهانی)، ترجمه‌ی قاسم انصاری، تهران: نشر علم.
6. ____________، (1388)، مجموعه رسائل عرفانی (احدیت، قربت، حجاب‌ها، شق الجیب)، تصحیح ابراهیم مهدی، ترجمه‌ی مهدی فولادوند، چاپ دنیا.
7. ____________، (1388)، اندوه‌های زندانی، تصحیح و تحقیق ابراهیم کردی، ترجمه گل‌بابا سعیدی، تهران: جامی.
8. احمد بن فارس، (1404 ق)، معجم مقاییس اللغه، مرکز نشر، مطبعه مکتب الاعلام الاسلامی.
9. ایازی، محمدعلی، (1386)، المفسرون حیاتهم و منهجم، تهران: وزارت الثقافه و الارشاد.
10. تهانوی، محمد اعلی بن علی، (1967)، کشاف اصطلاحات الفنون، تهران: خیام.
11. توشیهیکو، ایزوتسو، (1385)، صوفیسم و تائوئیسم، ترجمه‌ی دکتر محمدجواد گوهری، تهران: روزنه.
12. چیتیک، ویلیام، (1389)، طریق عرفانی معرفت از دیدگاه ابن‌عربی، ترجمه‌ی دکتر مهدی نجفیافرا، تهران: جامی.
13. خواجوی، محمد، (1388)، ترجمه‌ی فتوحات مکیه، تهران: انتشارات مولی.
14. رازی، محمد بن ابی‌بکر، (1979 م)، مختار الصحاح، بیروت: عالم الکتاب العربی.
15. راغب اصفهانی، ابی القاسم الحسین بن محمد، (بی‌تا)، مفردات الفاظ القرآن فی غریب القرآن، قم: مکتبه المرتضویه.
16. سید حیدر آملی، (1414 ق)، تفسیر المحیط الاعظم و البحر الخضم فی تأویل کتاب الله العزیز المحکم، حققه و علق علیه سید محسن موسوی، تهران: مؤسسه الطباعه و النشر وزارت الثقافه و الارشاد الاسلامی.
17. علامه طباطبائی، محمدحسین، (1367)، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه‌ی سید محمدباقر موسوی همدانی، تهران: نشر بنیاد علمی و فکری علامه طباطبائی.
18. فیروزآبادى، مجدالدین، (بی‌تا)، القاموس المحیط، تهران: چاپخانه‌ى منیریه.
19. کاکائی، قاسم، (1380)، «قرآن و روش تفسیر از دیدگاه ابن‌عربی»، مجله بینات، سال هشتم، ش 32.
20. محمود الغراب، محمود، (1410ق)، رحمه من الرحمن فی تفسیر و اشارات القرآن (من کلام الشیخ الاکبر محی‌الدین ابن العربی)، دمشق: مطبعه نضر.
21. معرفت، محمدهادی، (1426 ق)، تلخیص التمهید، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.