توجیه معرفت‌شناختی ادراک بی‌واسطه‌ی خداوند از دیدگاه فلسفه‌ی ملاصدرا

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه تهران

چکیده

هدف اصلی این مقاله استدلال بر امکان ادراک بی‌واسطه‌ی خداوند از طریق علم حضوری  از دیدگاه فلسفه‌ی ملاصدرا است. این نوع ادراک مستقیم و بی‌واسطه می‌تواند توجیه معرفت شناختی باور به خدا را فراهم نماید. در این نوشتار چگونگی کارکرد علم حضوری در رابطه با توجیه معرفت شناختی باور به خدا و هم‌چنین اهمیت نقش علم حضوری در معرفت شناسی دینی نشان داده خواهد شد. صدرا به عنوان یک فیلسوف شیعی در مکتب جدید فلسفی‌اش، حکمت متعالیه، براساس الاهیات شیعی تلاش کرده است برای توجیه ادراک بی‌واسطه‌ی خدا از طریق علم حضوری استدلال نماید. در این مقاله هم‌چنین به تعدادی از نقدهای مهمی که بر ادراک بی‌واسطه‌ی خداوند که از نظر معرفت شناختی توسط ملاصدرا ادعا شده است؛ پرداخته خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


1- Alston, W. P., (1983), "What’s Wrong with Immediate Knowledge", Syntheses, Vol. 55, pp. 73-95.
2- _______________, (1991), Perceiving God. New York: Cornell University Press.
3- Avicenna, (Ibn Sina), (1938), Kitab al- Najat, Logic, ch. 2. Cairo.
4- ________________, (1960a), Kitab al-Shifa, ed. G. C. Anawati. Cairo.
5- Chisholm, Roderick. M., (1977), Theory of Knowledge, 2nd edition, Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice-Hall, Inc.
6- _________________, (1989), On Metaphysics.  Minneapolis : University of Minnesota Press.
7- Gale, R., (1994), "Why Alston’s Mystical Doxastic Practice Is Subjective", Philosophy and Phenomenological Research, Vo. LIV, No. 4, December, pp. 869-875.
8- Hairi Yazdi, M., (1992), The Principles of Epistemology in Islamic Philosophy, Knowledge by Presence, New York: State University of New York Press.
9- James, William, (1902), The Varieties of Religious Experience. New York: Modern Library.
10- Kant, I., (1965), Critique of Pure Reason, trans. Norman Kemp Smith (New York: St. Martin’s press.
11- Russell, B., (1976), An Outline of Philosophy, ch. 16, London, 1976.
12- Shirazi, Sadr al-Din (Mulla Sadra), (1961), Se Asl, ed. Seyyed Hossein Nasr, Tehran.
13- ______________, (1981),  al-Hikmat al-Mutaaliyyah fi-al-Asfar al-Aqliyyah al-Arbaah. Beirut: Dar ihya al-Arabi.
14- _____________ , (1982), Al-Shawahed al-Rubobiyah, ed. S. Jalal al-Din Ashtiyani, Mashhad: Mashhad University Press.
15- Suhrawardi, Y., (1945), Kitab al-talwihat. Istanbul.
16- Swinburne, R., (1979), The Existence of God. Oxford: Clarendon Press.
17- Tabatabaei, S. M. H., (1989), Usul-I Falsafah wa Rawish-I Realism, with notes by Morteza Mutahari. Tehran: Intisharat-I Sadra.