نیاز به تحول فلسفی در پارادایم‌های علوم معاصر و پیشنهاد نظریه‌ی فلسفی امر وجودی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشگاه شیراز

2 دانشیار دانشگاه شیراز

چکیده

با پیش‌رفت علوم در قرون اخیر، مسایلی در علم مطرح شده است که نیاز به انقلاب در ساختارهای فلسفی علوم را گوشزد می‌کند. در این‌جا به عنوانِ جای‌نشینی برای زیربنای فلسفیِ علوم، نظریه‌ی فلسفی «امر وجودی» پیشنهاد می‌شود که با الهام گرفتن از استعاره‌ی انسان متفکر و بر اساس دیدگاه حکمت متعالیه طراحی گردیده است. این نظریه ‌ایجاد را جای‌نشین وجود می‌کند و با مخروطی دیدن نظام آفرینش، خلقت را عملی در ذات خداوند می‌داند که یک‌سویه است و از وحدت رو به کثرت دارد. این نظریه پدیده‌های عالم را «عمل آفرینش» دانسته، مفهوم موجود را حاصل دخالتِ ذهن انسان می‌انگارد. هم‌‌چنین دیدگاه کلی - جزیی را جای‌نشین دیدگاه کل جز می‌کند. از دستاوردهای این نظریه، اتحاد بین اشیا مادی با یک‌دیگر و با قوانین حاکم بر آن‌ها و توصیف هماهنگ مفاهیمی چون کمیت، زمان، پیوستگی و ... است.

کلیدواژه‌ها


منابع
1. چالمِرز،  آلَن اف.، (1381)، چیستی علم، ترجمه‌ی سعید زیباکلام، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت) با همکاری شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ سوم.
2. فرامرز قراملکی، احد، (1388)، روش شناسی فلسفه‌ی ملاصدرا، تهران: انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
3. فروغی، محمدعلی، (1379)، سیر حکمت در اروپا، تصحیح امیرجلال‌الدین اعلم، تهران: نشر البرز، چاپ سوم.
4. فرِک، تیموتی و گَندی، پیتر، (1384)، هرمتیکا، گزیده‌هایی از متون هرمسی، ترجمه‌ی فریدالدین رادمهر، تهران: نشر مرکز.
5. کاکایی، قاسم، (1382)، وحدت وجود به روایت ابن عربی و مایستر اکهارت، تهران: انتشارات هرمس، چاپ دوم.
6. کوهن، توماس، (1383)، ساختار انقلاب‌های علمی، ترجمه‌ی عباس طاهری، تهران: نشر قصه.
7. عبودیت، عبدالرسول، (1385)، درآمدی به نظام حکمت صدرایی (جلد اول)، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت) و مؤسسه‌ی آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
8. عبودیت، عبدالرسول، (1386)، درآمدی به نظام حکمت صدرایی (جلد دوم)، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت) و مؤسسه‌ی آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
9. Bell, John, L., (2009), "Continuity and Infinitesimals", Stanford Encyclopedia of Philosophy, http://plato.stanford.edu/entries/continuity, Last revision, July.
10. Collier, John D., (2008), Organized Complexity: Properties, Models and the Limits of Understanding, http://www.nu.ac.za/undphil/collier/papers/cuba-complexity.pdf, modified: February.
11. Macal, Charles M. and North, Michael J., (2006), Tutorial on Agent–Based Modeling and Simulation Part 2: How to Model with Agents, Proceedings of the 2006 Winter Simulation Conference.
12. Wikipedia, (2009), The Free Encyclopedia, Systems Theory, http://en.wikipedia.org/wiki/Systems_theory, modified: March.
13. Wilber, Charles K., (1998), "Holistic Method", Written as a part of the Encyclopedia of Political Economy, London: Routledge, http://www.nd.edu/~cwilber/pub/recent/edpehol.htm1.