مولفه های هرمنوتیکی تاثیرگذار بر فهم بهتر گزاره های دینی از منظر آیت‌ الله جوادی‌آملی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری مدرسی معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

2 استادیار گروه معارف اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران، ایران

3 ادانشیار گروه معارف اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران، ایران.

4 دانشیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران، ایران.

چکیده

از مسائل مهم حوزه معرفت شناسی دینی مولفه های هرمنوتیکی تاثیرگذار بر علم و معرفت دینی می باشد عواملی که انسان را در فهم بهتر و عمیقتر از گزاره‌های دینی یعنی قرآن و سنت یاری می رسانند و می توانند در مواجهه با متون دینی و یا بازخوانی آنها در رویش و تولید معانی و محتوای جدید از گزاره‌های دینی نقش بسزایی داشته باشند و معارف جدید و نوی را از متون دینی فرا روی انسان قرار دهند، مقاله حاضر به روش توصیفی و تحلیلی به مجموع مولفه‌های هرمنوتیکی از این جهت که چه نقش و تاثیری در تولید و رویش معانی جدید و فهم بهتر گزاره‌های دینی از منظر آیت‌الله جوادی‌آملی پرداخته که موجب روشن شدن روشی جدید برای تفسیر معانی جدید و نوآورانه از گزاره‌های دینی می‌گردد عواملی که از نظر وی چنین می باشند:
1. رشد و تولید معرفت دینی 2. ناطق بودن متن شریعت 3. نفی تفسیر به رای 4. تفاوت در متکلم، مخاطب و الفاظ 5. اعتقاد به روح معنا 6. ذو مراتب بودن معانی گزاره‌های دین 7. ذو مراتب بودن فهم انسان‌ها از گزاره‌‌های دین 8. درک بهتر دین در سایه رشد علوم تجربی 9. تاثیر پیش‌فرض‌ها بر نوع فهم از متن 10. عرضه سئوالات جدید به دین 11. شبهه و اشکال معرفتی به دین 12. مقتضیات زمان و مکان

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. نهج البلاغة.
  2. ابن‌­ ابی‌­ جمهور (1405ق). عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة (جلد 4). قم: ناشر دار سیدالشهداء للنشر.
  3. ابن أبی الحدید (1404ق‏)، شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید (جلد ‏11). (محقق: ابومحمد ابوالفضل‏ ابراهیم). قم: ناشر مکتبة آیة الله المرعشی النجفی‏.
  4. ابن بابویه، محمد‏[شیخ صدوق] (1398ق). التوحید. (محقق: هاشم حسینى). قم: نشر جامعه مدرسین.
  5. ابن بابویه، محمد‏[شیخ صدوق] (1403ق‏). معانی الأخبار. (محقق: على اکبر غفاری). قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  6. ابن بابویه، محمد‏[شیخ صدوق] (1413ق). من لایحضره الفقیه (جلد 1، چاپ دوم). (تصحیح: على اکبر غفارى،). قم : دفتر انتشارات اسلامى.
  7. الهی‌راد، صفدر (1395). آشنایی با هرمنوتیک، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها. تهران: سمت.
  8. برومند، هدایت الله، شریعتی، فهیمه، عنایتی‌راد، محمدجواد، و جوارشکیان، عباس (1400). نقد تحول عام در معرفت دینی از منظر آیت‌الله جوادی‌آملی. اندیشه دینی دانشگاه شیراز، 21(80)، 1-26.

Doi: https://doi.org/10.22099/jrt.2021.40751.2487

  1. 9. جناتی، محمدابراهیم (1372). نقش زمان و مکان در اجتهاد. کیهان اندیشه، 50(-).
  2. جوادی‌آملی، عبدالله (1379). سیره رسول اکرم ص در قرآن (جلد 8، چاپ دوم). (محقق: حسین شفیعی). قم: نشر اِسراء.
  3. جوادی‌آملی، عبدالله (1382). سرچشمه‌ اندیشه (جلد 1). (محقق: عباس رحیمیان). قم: نشراِسراء.
  4. جوادی‌آملی، عبدالله (1384). بنیان مرصوص امام خمینی(ره) (چاپ هشتم). (محقق: محمدامین شاهجوئی). قم: نشر اِسراء.
  5. جوادی‌آملی، عبدالله (1385). تسنیم (جلد 5، چاپ سوم). (محقق: احمد قدسی). قم: نشر اِسراء.
  6. جوادی‌آملی، عبدالله (1388/الف). اسلام و محیط زیست (چاپ پنجم). (محقق:عباس رحیمیان). قم: نشر اِسراء.
  7. جوادی‌آملی، عبدالله (1388/ب). استفتائات (چاپ سوم). قم: نشر اِسراء.
  8. جوادی‌آملی، عبدالله (1389/الف). منزلت عقل در هندسه معرفت دینی (چاپ چهارم ). (محقق: احمد واعظی). قم: نشر اِسراء.
  9. جوادی‌آملی، عبدالله (1389/ب). امام مهدی عج موجود موعود (چاپ ششم). (محقق: محمدحسن‌مخبر). قم: نشر اِسراء.
  10. جوادی‌آملی، عبدالله (1392). شریعت در آینه‌ معرفت (چاپ هفتم). (محقق: حمید پارسانیا). قم: نشر اِسراء.
  11. جوادی‌آملی، عبدالله (1395) تسنیم (جلد 1، چاپ دوازدهم). (محقق: علی اسلامی). قم: نشر اِسراء.
  12. جوادی‌آملی، عبدالله (1396). دین شناسی (چاپ نهم). (محقق: محمد رضا مصطفی پور). قم: نشر اِسراء.
  13. جوادی‌آملی، عبدالله (1397) قرآن در قرآن (چاپ چهاردهم ). (محقق: محمد محرابی). قم: نشر اِسراء.
  14. حر‌عاملی، محمد (1409ق). وسائل الشیعة (جلد 27). قم: موسسه آل­البیت(ع).
  15. حسین‏زاده، محمد (1393). مبانى معرفت دینى (چاپ دوازدهم). قم: موسسه آموزشى وپژوهشى امام خمینى(ره).
  16. حسین‏زاده، محمد (1394). درآمدى بر معرفت شناسى و مبانى معرفت دینى (چاپ دهم).‏ قم: موسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى(ره).
  17. خمینى، روح الله (بی تا). صحیفه امام (جلد 21). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(ره).
  18. خسروپناه، عبدالحسین (1390). کلام جدید با رویکرد اسلامی (چاپ دوم). قم: دفتر نشر معارف.
  19. شیواپور، حامد (1394). نظریه روح معنا در تفسیر قرآن. قم: انتشارات دانشگاه مفید.
  20. زرکشی، محمد (1410ق). البرهان فی علوم القرآن (جلد 2). (تحقیق: یوسف عبدالرحمن مرعشلی، جمال حمدی ذهبی، و ابراهیم عبدالله کردی) بیروت: دارالمعرفة.
  21. طباطبایى، محمدحسین (1371). المیزان فی تفسیر القرآن (جلد 1، چاپ دوم). قم: اسماعیلیان.
  22. طباطبایى، محمدحسین (1374). ترجمه‌تفسیرالمیزان (جلد 1، چاپ پنجم). (مترجم: محمدباقر موسوی‌همدانی). قم: دفتر انتشارات إسلامی.
  23. فنایی، ابوالقاسم (1375). معرفت دینی در بستر زمان و مکان. نقد و نظر، 2(6)، 297-332.

Doi: https://doi.org/10.22081/jpt.1997.22858

  1. فیض کاشانى، ملامحسن‏ (1415ق‏). تفسیر الصافى (چاپ دوم). (تحقیق:حسین اعلمى‏). تهران: انتشارات الصدر.
  2. کلینی، محمد‌:(1407ق‏). الکافی [ط-الإسلامیة] (چاپ چهارم). (محقق: علی‌اکبر غفاری و محمدآخوندی). تهران: دار الکتب الإسلامیة.
  3. عیاشى، محمد (1380ق). تفسیرالعیّاشی‏. (محقق: هاشم‏‌رسولى‌محلاتى). تهران: المطبعة العلمیة.
  4. مجلسی، محمد باقر (1403ق). بحار الأنوار [ط -بیروت] (چاپ دوم). بیروت: دارإحیاء التراث العربی.
  5. مطهری، مرتضی (1376). مجموعه‏آثار [مقالات فلسفی و نقدى برمارکسیسم] (جلد 13). تهران: انتشارات صدرا.
  6. مطهری، مرتضی (1381). مجموعه‏آثار [اسلام ونیازهاى جهان امروز] (جلد ‏21). تهران: انتشارات صدرا.
  7. مطهری، مرتضی (1384). مجموعه آثار [ده گفتار: اصل اجتهاد در اسلام](جلد 20، چاپ سوم). تهران: انتشارات صدرا.
  8. مطهری، مرتضی (1389). مجموعه‏آثار [ آینده انقلاب ‌اسلامی] (جلد 24، چاپ چهارم). تهران: انتشارات‌صدرا.
  9. مطهری، مرتضی (1393). مجموعه‏آثار [آشنایی با قرآن (1-9)] (جلد 26، چاپ ششم) تهران: انتشارات صدرا.
  10. محمدی­خراسانى، على (بی‌تا). شرح تبصره المتعلمین. بی‌جا.
  11. معرفت، محمدهادی (1379). تفسیر و مفسران (جلد 2). قم: موسسه فرهنگی التمهید.
  12. موسسه بوستان کتاب (1381). مرزبان وحی و خرد (یادنامه علامه طباطبایی). قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  13. نصیری، ولی الله، دهقان­سیمکانی، رحیم، و قاسم­پور، حسن (1393). نقد و بررسی رویکرد صامت انگارانه به متن. فلسفه و کلام اسلامی آینه معرفت، 14(2)، 153-172.