خداناباوری یا روی دیگر خداباوری

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه کلام، مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، تهران، ایران.

چکیده

از موضوعات مهم در الاهیات و فلسفه، سخن در باب خداباوری و نقطة مقابل آن، یعنی الحاد است. خداناباوران با رد جهان‌بینی یکتاپرستی، ایمان و سرسپردگی به فرد یا چیزی، باور به خدای متشخص و نقش‌آفرین در هستی و زندگی انسان، باورها و قوانین قطعی و دگم، مناسک و شعائر توحیدی، جاودانگی‌طلبی و آرمان‌شهرگرایی ادیان توحیدی و ...، در صدد ارائة دیدگاهی مستقل و به‌دور از و بلکه در مقابل داشته‌های خداباوران هستند. در اینجا مسأله مهم این است که، آیا ملحدان و خداناباوران در ادعای استقلال خویش و دوری از خداباوری در جهان‌‌نگری، باورها و کارکردها حقیقتاً صادق هستند یا خیر. این نوشتار، با روش توصیفی تحلیلی و با شواهد متعدد و البته تنها توسط بخشی از آنها،‌ این ادعا که الحاد ایده‌ای کاملاً‌ مستقل و متضاد و در مقابل خداباوری است، را به چالش کشیده، آن را ناراست دانسته است. شواهد و دلایل ما را به این نتیجه می‌رساند که الحاد ایده‌ای خام و ناپخته و غیرقابل دفاع و در بهترین حالت، یک کپی‌بردای ناشیانه و از سر استیصال از خداباوری است و بنابراین، دیدگاهی قابل دفاع و عمل نیست.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. آرمسترانگ، کرن، (1392)، خداشناسی از ابراهیم تا کنون؛ دین یهود، مسیحیت و اسلام، محسن سپهر، تهران: نشر مرکز.
  2. آرمسترانگ، کرن، (1394)، «رابطة دین وخشونت مذهبی؛ آیا جوهره‌ای از خشونت‌طلبی در دین وجود دارد؟»، ترجمه­­ی علی تدین­راد، سایت ترجمان: https://tarjomaan.com/neveshtar/7146.
  3. الدرز، لئو جی، (1386)، الاهیات فلسفی توماس آکوئیناس، ترجمه­ی شهاب‌الدین عباسی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  4. ژیلسون، اتین، (1384)، نقد تفکر فلسفی غرب از قرون وسطی تا اوائل قرن حاضر، ترجمه­ی احمد احمدی، تهران: حکمت.
  5. شهبازی، علی؛ رسولی‌پور، رسول؛ الله‌بداشتی، علی، (1395)، «الحاد جدید؛ چیستی، بنیان و زمینه‌ها»، پژوهشنامه فلسفه دین، شماره 28، صص 184 – 163.
  6. کاسیرر، ارنست، (1382)، فلسفه روشنگری، ترجمه­ی یدالله موقن، تهران: نیلوفر.
  7. کامو، آلبر، (1372)‌،‌ چند نامه به دوست آلمانی، ترجمه­ی رضا داوری، تهران: دفتر مطالعات دینی هنر.
  8. کریگ، ویلیام، (1392)، «پوچی زندگی بدون خدا»، مجله اطلاعات حکمت و معرفت، شماره 1، صص 32 -27.
  9. کورتنی موری، جان، «انسان بی خدا در کتاب مقدس»، ترجمه­ی هدایت علوی تبار، اشراق، شماره­های 6 و 7،‌ صص 247 – 239.
  10. کونگ، هانس (1389)، خدا در اندیشة فیلسوفان غرب، ترجمه­ی حسن قنبری، قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.
  11. گریفین، دیوید ری، (1388)،‌ خدا و دین در جهان پسامدرن، ترجمه­ حمیدرضا آیت‌اللهی،تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  12. مجلسی، محمدباقر، (1403ق)، بحارالانوار، بیروت: دار احیاء التورات الرابی.
  13. نیچه، فردریک، (1386)، اراده قدرت، ترجمه­ی مجید شریف، تهران: جامی.
  14. نیچه، فردریک، (1386)،چنین گفت زرتشت، ترجمه­ی داریوش آشوری، تهران: نشر آقا.
  15. هات، جان، (1399)، خدا و الحاد جدید؛ پاسخی انتقادی به داوکینز، هریس و هیچنز، ترجمه­ی علی شهبازی، قم: دانشگاه مفید.
  16. همیلتون، ملکم، (1392)، جامعه‌شناسی دین، ترجمه­ی محسن ثلاثی، تهران: ثالث.
  17. هیوز، استوارت، (1373)، راه فروبسته، ترجمه­ی عزت‌الله فولادوند، تهران: علمی و فرهنگی.
  18. یونگ، کارل گوستاو، (1394)، روان‌شناسی و دین، ترجمه­ی فؤاد رحمانی، تهران: امیرکبیر.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار