تبیین عرفانی ارتباط ولایت با باورهای کلامی از منظر امام خمینی (ره)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری عرفان اسلامی و اندیشه امام خمینی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران- ایران

2 استادیار گروه عرفان اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران- ایران نویسنده مسوول

3 استادتمام دانشگاه آزاداسلامی واحد استان تهران مرکزی

چکیده

چکیده
 کانونی‌ترین مقوله‌ی مطرح در عرفان امام خمینی (ره) ولایت است، ولایت روح و جان‌مایه‌ی عرفان ناب اسلامی وحقیقت ورود به دارالسلام معرفت‌های باطنی و داراللقای توحید شهودی و کشفی است که با عنصر ایمان که فراگیرترین شأن سالک است، همسویی و توازی و حتی اتحاد دارد. کیفیت این رابطه یکی از مسائل مهم تحلیل‌های عرفانی اهل‌نظر است و می‌توان بازخوانی و تبیین آن را در قواره‌ی یک مسأله‌ی مهم پژوهشی واکاوی است. مقاله‌ی حاضر با هدف مداقه و تبیین این ترابط و همسویی، تلاش کرده است با روش توصیفی-تحلیلی، متون و معارف در این زمینه را بررسی کند. یافته‌های تحقیق از آن حاکی است که در میان عارفانی که به بحث ولایت پرداخته‌اند، امام خمینی(ره) در تبیین رابطه‌ی میان ولایت عرفانی با ایمان به توحید، نبوت و امامت، توفیق شایانی داشته است. درواقع جهان‌بینی عرفانی امام خمینی (ره) تبیینی عرفانی از ایمان به مقوله‌های به‌ظاهر کلامی به دست می‌دهد که جای تأمل دارد.
 
 

کلیدواژه‌ها


 
۱. ابن‌عربی، محمدبن‌علی، (۱۳۸۵)، فتوحات مکیه، تهران: انتشارات تهران.
۲. آملی، سیدحیدر، (۱۳۴۷)، جامع الاسرار و منبع الانوار، تصحیح هنری کربن و عثمان یحیی، تهران: انتشارات انستیتو ایران و فرانسه.
۳. آملی، سیدحیدر، (۱۳۶۷)، المقدمات من کتاب نص‌النصوص، مشهد: انتشارات توس.
 ۴. آملی، سیدحیدر، (۱۳۹۱)، جامع الاسرار و منبع الانوار، ترجمه‌ی محمدرضا جوزی، تهران: انتشارات هرمس.
۵. آملی، سیدحیدر، (۱۳۹۲)، رساله نقدالنقود فی معرفه الوجود، ترجمه و شرح اسماعیل منصوری‌لاریجانی، تهران: انتشارات علم.
۶. اردبیلی، سیدعبدالغنی، (۱۳۸۱)، تقریرات فلسفه‌ی امام خمینی(ره)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
۷. خامنه‌ای، سیدعلی، (۱۳۹۲)، طرح کلی اندیشه‌ی اسلامی در قرآن، تهران: مؤسسه‌ی فرهنگی ایمان جهادی.
۸. خمینی، روح‌الله، (۱۳۶۰)، مصباح الهدایه الى الخلافه و الولایه، تهران: پیام آزادی.
۹. خمینی، روح‌الله، (۱۳۷۴)، شرح دعاء السحر، ج۱، تهران: مؤسسه‌ی تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
۱۰. خمینی، روح‌الله، (۱۳۷۷)، شرح حدیث جنود عقل و جهل، تهران: مؤسسه‌ی تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
۱۱. خمینی، روح‌الله، (۱۳۷۸)، صحیفه‌ی امام، ج۵، تهران: مؤسسه‌ی تنظیم و نشرآثار امام خمینی.
۱۲. خمینی، روح‌الله، (۱۳۸۸)، دعای سحر، تهران: مؤسسه‌ی تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
۱۳. خمینی، روح‌الله، (۱۳۹۱)، شرح دعای سحر، تهران: انتشارات نهضت زنان مسلمان.
۱۴. خمینی، روح‌الله،  (۱۴۰۶ق)، شرح تعلیقات بر فصوص‌الحکم و مصباح‌الانس، تهران : مؤسسه‌ی تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
۱۵. خمینی، روح‌الله، (۱۴۱۰ق)، تعلیقات علی شرح فصوص‌الحکم و مصباح‌الانس، قم: مؤسسه‌ی پاسدار اسلام.
۱۶. روحانی‌نژاد، حسین، (۱۳۸۵)، ولایت در عرفان، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی.
۱۷. شاه‌آبادی، محمد علی، (۱۳۸۶)، رشحات البحار، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی.
۱۸. شعرانی، ابوالحسن، (۱۳۸۹)، کشف المراد؛ شرح تجرید الاعتقاد، متن از نصیرالدین طوسی، محمدبن محمد؛ شرح از علامه‌ی حلی، حسن‌بن‌یوسف، تهران: هرمس.
۱۹. ‌‌شعرانی، ابوالحسن، (۱۳۹۸ق.)، نثر طوبی، تهران: کتاب‌فروشی اسلامیه.
۲۰. طبرسی، حسین‌بن‌فضل، (۱۳۶۵)، مکارم الاخلاق، تهران: فراهانی.
۲۱. طریحی، فخرالدین، (۱۴۰۳ق.)، مجمع البحرین، تهران: دار احیاء التراث العربی.
۲۲. ‌عاطف‌الزین، سمیع، (۱۴۰۴ق.)، تفسیر مفردات الفاظ القرآن الکریم، بیروت: دارالکتاب اللبنانی.
۲۳. فخر المحققین، محمدهادی، (۱۳۵۲)، تجلی ولایت، شیراز: کتابخانه‌ی احمدی شیراز.
۲۴. کیاشمشکی، ابوالفضل، (۱۳۷۸)، ولایت در عرفان با تکیه ‌بر آرای امام خمینی(ره)، تهران: انتشارات دارالصادقین.
۲۵. مظاهری، عبدالرضا، (۱۳۸۷)، اندیشه‌ی ابن‌عربی، تهران: نشر علم.
۲۶. مظاهری، عبدالرضا، (۱۳۸۷)، شرح تعلیقه‌ی امام خمینی(ره) بر فصوص‌الحکم ابن‌عربی، تهران: نشر علم.
۲۷. ناصری، علی‌اکبر، (۱۳۷۷)، اسماء حسنی، به کوشش سعید رحیمیان، قم: کوشامهر.
۲۸. نوربخش، جواد، (۱۳۴۵)، فرهنگ اصطلاحات تصوف، لندن: خانیگاهی.
۲۹. یزدان‌پناه، یدالله، (۱۳۸۸)، مبانی و اصول عرفان نظری، ترجمه‌ی عطاء انزلی، قم: مؤسسه‌ی آموزشی و پژوهشی امام خمینی.