بررسی استدلال تکاملی پلنتینگا علیه طبیعت‌باوری و نقد سوسا و پاسخ پلنتینگا

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه ادیان و مذاهب

2 دانشجوی دکتری/مدیر گروه فلسفه اسلامی دانشگاه ادیان و مذاهب

چکیده

الوین پلنتینگا درباره‌ی رابطه‌ی علم و دین دو رویکرد کلی دارد: تدافعی و تهاجمی. در رویکرد اول سعی می‌کند نشان دهد تعارض عمیق و جدی‌ای میان علم و دین وجود ندارد. اما در رویکرد دوم می‌کوشد که نشان دهد برخلاف نظر مشهور، میان علم و طبیعت‌باوری تعارض عمیقی وجود دارد. او استدلالی را با عنوان «استدلال تکاملی علیه طبیعت‌باوری» مطرح می‌کند. ایده‌ی اصلی استدلال او این است که احتمال اعتمادپذیربودن قوای شناختی انسان، با پذیرش توأمان طبیعت‌باوری و نظریه‌ی تکامل، اندک است و این شامل همه‌ی باورهایی می‌شود که قوای شناختی انسان تولید می‌کند، ازجمله باور به طبیعت‌باوری؛ لذا پذیرش هم‌زمان طبیعت‌باوری و نظریه‌ی تکامل معقول نیست، درحالی‌که این مشکل در پذیرش هم‌زمان خداباوری و نظریه‌ی تکامل وجود ندارد. استدلال پلنتینگا با واکنش‌ها و انتقادهای فراوانی مواجه شده است. ارنست سوسا با نوشتن دو نقد، از جمله‌ی این منتقدان است. او با ارجاع به دکارت و تمایزگذاشتن میان معرفت تأملی و غیرتأملی، اشکال پلنتینگا را اساساً ناظر به حوزه‌ی معرفت تأملی و نه غیرتأملی می‌داند و آن را نادرست تلقی می‌کند. ازنظر سوسا، از این جهت وضعیت خداباوری و طبیعت‌باوری یکسان است. در مقابل، پلنتینگا مشکل اصلی را در معرفت تأملی می‌داند و معتقد است خداباوری از این جهت بر طبیعت‌باوری ترجیح دارد؛ چراکه طبیعت‌باوری برخلاف خداباوری، با ناقض مواجه است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


1. امیریان، مهدی، (1392)، «برون‌گرایی در محتوا و نسبت آن با نظریه‌ی این‌همانی ذهن و بدن»، ذهن، شماره 56، صص 75- 92.
2. باربور، ایان، (1392)، دین و علم، ترجمه: پیروز فطورچی، تهران: انتشارت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
3. داوکینز، ریچارد، (1388)، ساعت‌ساز نابینا، ترجمه محمود بهزاد و شهلا باقری، تهران: مازیار.
4. عبادی، ‌اعظم، (1384)، «بررسی نظریه‌ی تکامل از دیدگاه آلوین پلانتینگا»، انجمن معارف اسلامی، سال دوم، شماره 1، صص 175-192.
5. مروارید، محمود، (1389)، «برون‌گرایی و برهان جابه‌جایی آرام»، نقد و نظر، سال پانزدهم، شماره 2، صص 89-133.
6. هاجز، ج. ل. و لهمن، ی. ل.، (1371)، مفاهیم پایه‌ای احتمال و آمار، ترجمه: سیامک نوربلوچی، تهران: آوای نور.
7. Baker, Deane-Peter, (2007), Alvin Plantinga, Cambridge: Cambridge University Press.
8. Beilby, James, (2002), Naturalism Defeated, New York: Cornel University Press.
9. Dennett, Daniel, (1995), Darwin’s Dangerous Idea: Evolution and the Meaning of Life, Simon & Schuster Paperbacks.
10. Djedovic, Alex, (2011), “Examining Plantinga's Evolutionary Argument Against Naturalism”, Academia.
11. Fitelson, Branden & Sober, Elliot, (1988), “Plantinga's Probability Argument Against Evolutionary Naturalism”, Pacific Philosophical Quarterly.
12. Gould, Stephen Jay, (1977), Ever Since Darwin, New York: Norton, p.267.
13. Lau, Joe & Deutsch, Max, (2014), “Externalism About Mental Content”; in http://plato.stanford.edu/entries/content-externalism.
14. McLaughlin, Brian and Bennett, Karen, (2018), “Supereminence”, in http://plato.stanford.edu/entries/supervenience.
15. Plantinga, Alvin, (1991), When Faith and Reason Clash: Evolution and the Bible, Hamilton: Redeemer College.
16. ___________, (1993), Warrant and Proper Function, Oxford: Oxford University Press.
17. ____________, (1994), “Naturalism Defeated”, Calvin College' Site.
18. ___________, (2002), “Reply to Beilby’s Cohorts”, in Naturalism Defeated, ed. James Beilby, New York: Cornel University Press. pp.206-276.
19. ___________, (2003), Probability and Defeaters, Pacific Philosophical Quarterly 84, pp. 291-298.
20. ___________, (2011), Where the Conflict Really Lies: Science, Religion, & Naturalism, Oxford: Oxford University Press.
 21. Reppert, victor, (2003), C.S. Lewis's Dangerous Idea, In Defense of the Argument from Reason, Touchstone Books.
22. Sosa, Ernest, & Van Cleve, James, (1999), “Thomas Reid”, in The Modern Philosophers: From Descartes to Nietzsche, ed. Steven Emmanuel, Oxford: Blackwell.
23. __________, (2002), “Plantinga’s Evolutionary Meditations”, in Naturalism Defeated, ed. James Beilby, New York: Cornel university press. pp.91-102.
24. __________, (2007). “Natural Theology and Naturalist Antheology: Plantinga’s Evolutionary Argument Against Naturalism” in Alvin Plantinga, ed. Baker, Deane-Peter, Cambridge University Press. pp.93-106.
25. Van Cleve, James, (2002), Can atheists know anything? In Naturalism Defeated, ed. James Beilby, New York: Cornel University Press.
26. Xu, Y., (2010), "The Troublesome Explanandum in Plantinga’s Argument against Naturalism', International Journal for Philosophy of Religion, Doi: 10.1007/s11153-010-9228-7.
27. Ye, F., (2011), "Naturalized Truth and Plantinga’s Evolutionary Argument against Naturalism". Doi: 10.1007/s11153-011-9290-9.