امکان خوانش توحیدی از نظریه‌های علمی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه اصفهان

چکیده

مقصود از خوانش توحیدی از یک نظریه‌ی علمی این است که آن نظریه را در بستر یک متافیزیک توحیدی تفسیر کنیم. براین‌اساس لازم است نشان دهیم که نظریه‌های علمی واجد نوعی متافیزیک هستند که در پرتوی آن متافیزیک، امکان تفسیرهای مختلف از آن نظریه فراهم می‌شود. به‌علاوه باید نشان دهیم که متافیزیک مذکور می‌تواند متافیزیکی مبتنی‌بر یک هستی‌شناسی توحیدی باشد. برخی از فلاسفه چنین خوانشی از نظریه‌های علمی را ناممکن می‌دانند، چراکه ازنظر آن‌ها چنین تلاشی با چهار چالش اساسی مواجه است: چالش تبیینی، منطقی، روشی و علمی. هدف ما در این مقاله آن است که نشان دهیم هیچ‌یک از چالش‌های یادشده نمی‌توانند نشان دهند که خوانش توحیدی از نظریه‌های علمی ناممکن است. براین‌اساس می‌توان متافیزیک علم را مبتنی‌بر یک هستی‌شناسی توحیدی شکل داد و نظریه‌های علمی را در بستر چنین متافیزیکی تفسیر کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


 
1. استیور، دان، (1384)، فلسفه‌ی زبان دینی، ترجمه‌‌ی ابوالفضل ساجدی، قم: نشر ادیان.
2. برت، ادوین آرثر، (1374)، مبادی مابعدالطبیعی علوم نوین، ترجمه‌ی عبدالکریم سروش، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
3. پوپر، کارل ریموند، (1388)، منطق اکتشاف علمی، ترجمه‌ی سید حسین کمالی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
4. چالمرز، آلن. اف.، (1387)، چیستی علم، ترجمه سعید زیباکلام، تهران: سمت.
5. گلشنی، مهدی، (1391)، «استاد مطهری و نقش بنیادی فلسفه در ربط علم به دین»، تماشاگه راز، ش4، صص 25-47.
6. گیلیس، دانالد، (1387)، فلسفه‌ی علم در قرن بیستم، ترجمه حسن میانداری، تهران، انتشارات سمت و طه.
7. لناکس، جان، (1391)، هاوکینگ در محضر خدا: به‌راستی این نظم از آن کیست؟، ترجمه‌ی ابوالفضل حقیری قزوینی، تهران: نشر علم.
8. لیدیمن، جیمز، (1390)، فلسفه‌ی علم، ترجمه‌ی حسین کرمی، تهران: حکمت.
9. وستفال، ریچارد، (1387)، تاریخ پیدایش علم جدید، ترجمه‌ی عبدالحسین آذرنگ و رضا رضایی، تهران: نشر نی.
10. Dawkins, Richard, (1986). The Blind Whatchmaker: Why Evidence of Evolution Reveals a Universe without Design, New York: Norton.
11. Dawkins, Richard, (2006). The God Delusion, London: Bantam Press
12. Dennett, D., (1995). Darwin's Dangerous Idea: Evolution and Meaning of Life, New York: Simon and Schuster
13. Gordon, Bruce, (2011). "The Rise of Naturalism and its Problematic Role in Science and Culture", In Bruce L. Gordon and William A Dembski (Eds), The Nature of Nature, USA, ISI Books, Pp. 3-61
14. Haught, John, (2006), Is Nature Enough? Meaning and Truth in the Age of Science, Cambridge: Cambridge University Press.
15. Hawking, Stephen and Leonard Mlodinow, (2010). The Grand Design, Bantam Book.
16. Lakatos I., (1978), "Falsification and the Methodology of Scientific Research Programmers", in Philosophical Papers vol.1: The Methodology of Scientific Research Programmers, ed. J. Worrall & G. Currie, Cambridge: Cambridge University Press, Pp. 8-102.
17. Mahner, Martin, (2012), "The Role of Metaphysical Naturalism in Science", Science & Education, V. 21, Issue 10, Pp. 1437-1459.
18. Martin, M., (2002), "Justifying Methodological Naturalism", Accessed Janurary 16, 2010 (http://www.infidels.org/library/modern/michael_martin/naturalism.html)
19. Mcallister, J. W., (1989), "Truth and beauty in scientific reason", Synthes 78, Pp. 25-51.
20. Mumford, S., (2008), "Metaphysics", in: Routledge Companion to Philosophy of Science, ed. by M.Curd and S.Psillos, Routledge, Pp. 26-35.
21. Nielsen, K. (2005), Philosophy and Atheism, New York: Prometheus Books.
22. Numbers, Ronald L. (2011), “Science without God: Natural Laws and Christian Beliefs”, In Bruce L. Gordon and William A. Demoski (Eds), The Nature of Nature, USA, ISI Books, Pp. 62-81
23. Plantinga, Alvin, (1997), “Methodological Naturalism Part 2”, Origins and Design, 18 (2), Pp. 22-34.
24. Sheldrake, Rupert, (1984), Intellectuals Speak out about God: A Handbook for Christian Student in a Secular Society, Abraham Varghese (ed), Regnery Pub.