علیت عاملی و معضل معقولیت

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فلسفه دانشکده ادبیات و علوم اجتماعی دانشگاه خوارزمی تهران ایران

چکیده

دلیل بنیادین، مهم‌ترین استدلال شکاکانه‌ برای اثبات نامنسجم‌بودن اختیارگرایی است که گیلن استراوسن آن را مطرح کرده و بحث‌های بسیاری در پی داشته است. ایده‌ی اصلی دلیل بنیادین عبارت است از اینکه مختاربودن واقعی مستلزم آن است که شخص، علت بالذات (علت خویشتن‌) باشد، درحالی‌که علت بالذات بودن برای انسان‌ها محال است. این همان معضلی است که با عنوان مسئله‌ی معقولیت یا تصادف می‌شناسیم. مسئله این است که آیا می‌توان به‌نحوی معنادار به آزادی ناهمسازگرایانه باور داشت. معضل معقولیت محصول شرایطی است که در آن، افعال ما دلیل کافی ندارند. طرف‌داران نظریه‌ی علیت عاملی معتقدند که قادرند این مشکل را حل کنند. براساس این دیدگاه، عامل، رابطه‌ای ویژه با فعل خود دارد (علیت بی‌واسطه) که بدوی و تحویل‌ناپذیر به علیت میان رویدادهاست. من در این مقاله، دلیل بنیادین و نظریه‌ی علیت عاملی را بررسی کرده‌ام و نتیجه گرفته‌ام که نظریه‌ی علیت عاملی می‌تواند از مشکلاتی که این استدلال مطرح می‌کند رهایی یابد.

کلیدواژه‌ها


 
۱. فارابی، ابونصر، (1405)، فصوص الحکم،‌ تحقیق شیخ محمد آل‌یاسین،‌ قم: انتشارات بیدار.
۲. نیچه، فردریش، (۱۳۸۷)، فراسوی نیک و بد، ترجمه‌ی داریوش آشوری، تهران: انتشارات خوارزمی.
3. Aristotle, (1984), Physics, In: The Complete Works of Aristotle, Vol. 1, Jonathan Barnes (ed.), Princeton University Press.
4. Broad, C. D., )1962), “Determinism, Indeterminism, and Libertarianism”, In: Morgen Besserand Walsh (eds.), Pp. 115-32.
5. Campbell, C. A., (1951), “Is ‘Free willʼ a Pseudo-Problem?” Mind, 60, Pp. 441-465.
6. Chisholm, R. M., (1964), “Human Freedom and the Self”, The Lindley Lecture, Pp. 3-15.
7. Clarke, R., (2003), Libertarian Accounts of Free Will, Oxford: Oxford University Press.
8. ــــــــ , (1996), “Agent Causation and Event Causation in the Production of Free Action”, PhilosophicalTopics, 24 (2), Pp. 19-48.
9. Hasker, William, (1999), The Emergent Self, Ithaca: Cornell University Press.
10. Laplace, P. S., (1951), A Philosophical Essay on Probabilities, New York: Dover.
11. Markosian, Ned, (2002), “A Compatibilist Version of the Theory of Agent Causation” Pacific PhilosophicalQuarterly, 80, Pp. 257-277.
12. Mele, A., (2005), “Libertarianism, Luck, and Control”, Pacific Philosophical Quarterly, 86, Pp. 381–407.
13. O’Connor, T., (2000), Persons and Causes, New York: Oxford University Press.
14. Pereboom, D., (2007), “Hard Incompatibilism”, In: John Martin Fischer, Robert Kane, Derk Pereboom, and Manuel Vargas, Four Views on Free Will, Malden, Mass.: Blackwell, Pp. 85–125.
15. Plato, (1997), Philebus, in: The Complete Works of Plato, Cooper, John M. (ed.), Indianapolis: Hackett.
16. Reid, T., (1983), The Works of Thomas Reid, W. Hamilton (ed.), Hildeshein: George Ulm.
17. Strawson, G., (1986), Freedom and Belief, Oxford: Oxford University Press.
18. Taylor, Richard, (1966), Action and Purpose, Englewood Cliffs: Prentice Hall.
19. Taylor, Richard, (1963), Metaphysics, Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
20. Van Inwagen, P., (1983), An Essay on Free Will, Oxford: Clarendon Press.
21. Waller, Bruce, (1988), “Free Will Gone Out of Control”, Behaviorism, 16, Pp. 149-167.