همسویی نظریه‌ی کارکرد صحیح با موضع ضدشکاکانه غزالی در تکیه بر خداباوری

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) قزوین

2 دانشیار دانشگاه بین‌‌المللی امام خمینی(ره) قزوین dr_sayf2003@yahoo.com

3 دانشجوی دکتری دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) قزوین

چکیده

به نظر می‌رسد اتکایِ غزالی بر خداباوری، جهت خروج از شکاکیت، می‌تواند یکی از طرق محتمل در مواجهه با مسائلی باشد که به‌طور‌سنتی با ماهیت معرفت گره خورده‌اند. ما پس از بازنویسی موضع غزالی، درمجموع، دو گزینه را برای تفسیر موضع وی ارائه خواهیم داد. در همان ابتدای مقاله، گزینه اول رد می‌شود. برای دفاع از گزینه‌ی دوم، به‌طور‌مفصل به واکاوی وضع معرفتی خویش در قبال باور‌های ناظر به جهان خارج خواهیم پرداخت. این واکاوی نشان خواهد داد که برای رهایی از چنبره‌ی شکاکیت، معرفت‌شناسان همیشه ناگزیر بوده‌اند میان سه جفت‌جریانِ متخاصم «ایدئالیسم، رئالیسم»، «درون‌گرایی، برون‌گرایی» و «وظیفه‌گرایی، اعتمادگرایی»، یکی از دو سوی جریان را بر دیگری ترجیح دهند. همچنین نمایان خواهد شد که چرا نوع خاصی از اعتمادگرایی (نظریه‌ی کارکرد صحیح) در قبال شکاک، ازموضع امیدوارکننده‌تری برخوردار است. نکته‌ی تعیین‌کننده‌ی بحث آنجایی است که درمی‌یابیم تنها در زمینه‌ای خداباورانه می‌توان به‌نحو درخوری بر نظریه‌ی کارکرد صحیح تکیه کرد. در پایان نیز ضمن پاسخ به دو انتقاد جدی از سوی وحید و بونجور، نشان خواهیم داد که چرا معتقدیم این نظریه با موضع خداباورانه غزالی همسوست.

کلیدواژه‌ها


1. الغزالی، ابی‌حامد (2009)، المنقذ من الضلال و الموصل الی ذی العزه و الجلال، بیروت: دار و مکتبه الهلال.
2. Alston, W. P., (1988), “The Deontological Conception of Epistemic Justification”, in Philosophical Perspectives, Vol. 2, Epistemology, Ridgeview Publishing Company, pp. 257-99.
 
3. Berkeley, G., (2002), A Treatise Concerning the Principles of Human Knowledge, edited by D. Wilkins, Dublin.
 
4. Bonjour, L., (2010), "Recent Work on the Internalism and Externalism Controversy", in A Companion to Epistemology, eds. J. Dancy, E. Sosa, & M. Steup, 2nd ‌edition, Wiley-Blackwell: A J. Wiley & Sons, Ltd., Publication, pp. 33-43.
 
5. Dawkins, R., (1986), The Blind Watchmaker, New York: Norton.
 
6. Descartes, R., (1984), The Philosophical Writings of Descartes, translated by J. Cottingham, R. Stoothoff, D. Murdoch, Vol. II, Cambridge: Cambridge University Press.
 
7. Descartes, R., (1985), The Philosophical Writings of Descartes, translated by J. Cottingham, R. Stoothoff, D. Murdoch, Vol. I, Cambridge: Cambridge University Press.
 
8. Kant, I., (1998), Critique of Pure Reason, translated and edited by P. Guyer & A. W. Wood, Cambridge: Cambridge University Press.
 
9. Goldman, A. I., (1988), "Strong and Weak Justification", in Philosophical Perspectives, Vol. 2, Epistemology, Ridgeview Publishing Company, pp. 51-69.
 
10. Goldman, A. I., (2008), "Reliabilism", in Stanford Encyclopedia of Philosophy (http://plato.stanford.edu/entries/reliabilism/).
 
11. Goldman, A. I., (2010), "Reliabilism", in A Companion to Epistemology, eds. J. Dancy, E. Sosa, & M. Steup, 2nd ‌edition, Wiley-Blackwell: A J. Wiley & Sons, Ltd., Publication, pp. 681- 92.
 
12. Pappas, G., (2014), “Internalist vs. Externalist Conceptions of Epistemic Justification”, Stanford Encyclopedia of Philosophy. (http://plato.stanford.edu/entries/justep-intext/).
 
13. Plantinga, A., (1993a), Warrant: The Current Debate, Oxford: Oxford University Press.
 
14. Plantinga, A., (1993b), Warrant and Proper Function, Oxford: Oxford University Press.
 
15. Stroud, B., (1984), The Significance of Philosophical Scepticism, Oxford: Oxford University Press.
 
16. Vahid, H., (1998a), "the internalism/externalism controversy: the epistemization of an older debate", in Dialectica, vol. 52, pp. 229-246.
 
17. Vahid, H., (1998b), "Deontic vs. Non-Deontic Conceptions of Epistemic Justification", in Erkenntnis, vol. 49, Kluwer Academic Publishers, pp. 285- 301.
 
18. Vahid, H., (2009), The Epistemology of Belief, Palgrave: Macmillan Publication.