منطق ارسطوئی و سیستماتیک در حقوق ایران

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه شیراز

2 دانش‌ آموخته دوره کارشناسی حقوق دانشگاه شیراز

چکیده

 به‌سببتأثیرمنطقارسطوییبرنوعنگاهفقهیو حقوقی مسلمانان، ظرفیتوپتانسیلفقهوحقوقجامعه‌یماآن‌طورکهشایستهوبایسته‌یدیناسلامباشدبروزوظهورنیافته است. منطقسیستماتیکبانگاهیانداموار،چارچوبیفکریاستکهگسستهاوجداییهایمنطقصوریارسطوییرابهدنبالندارد. به‌هرروی،بهنظرمی‌رسدباجای‌گزینیمنطقسیستماتیکدردستگاهفقهیوتغییرنوعنگاهفقهاوحقوق‌دانان،میتوانبهگونهایمطلوبتر،درسطحجمعیوسازمانی،بهتنسیقوتنظیمروابطحقوقیبینسازمانهاواشخاصپرداخت. ایننوشتارباآگاهیازاین‌کهمعضلاتاجتماعیزاییده‌یعواملیمتعدداستوحصرتوجهبهعاملیخاص،ازمواضعمغالطه بوده،خطابردارمی‌باشد،بناداردنقشمنطقارسطوییرابهعنوانیکی از عوامل،ونه تنهاعاملبازدارندهدرشکوفاییوعدمظهورتمامپتانسیلوظرفیتفقهوحقوق،بررسینماید.

کلیدواژه‌ها


1. ابراهیمی دینانی، غلامحسین، (1376)،ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام، تهران: انتشارات طرح نو
2. ابن‌حلاق، وائل، (1388)، تاریخ تئوری‌های حقوق اسلامی، چاپ دوم، تهران: نشر نی
3. ابن‌سینا، عبدالله بن حسین، (1375)، الاشارات و التنبیهات، قم: نشر البلاغه.
4. ارسطو، (1390)، منطق ارسطو (ارگانون)، ترجمه‌ی ادیب سلطانی، تهران:  انتشارات نگاه.
5. ارسطو، (1377)،متافیزیک، ترجمه‌ی شرف‌الدین خراسانی، تهران: انتشارات حکمت.
6. ارسطو، (1980م)، منطق، تحقیق و مقدمه‌ی عبدالرحمن بدوی، بیروت:  انتشارات دارالقلم.
 
7. ارکون، محمد، (1997م)، نزعة الّسنّة فی الوسط الإسلامی، مترجم: هاشم صالح، بیروت: دارالساقی
8. آبی، فاضل، (1417ق)، کشف الرموز فی شرح مختصر المنافع، چاپ سوم، قم: انتشارات اسلامی وابسته به جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم.
9. آیتی، محمدرضا و امینی، علیرضا، (1390)، تحریرالروضة فی شرح اللمعة (شهید ثانی)، جلد دوم، چاپ پانزدهم، تهران: انتشارات سمت.
 
10. پارسانیا، حمید، (1388)، حدیث پیمانه، قم: معاونت پژوهش دانشگاه معارف قم.
 
11. پوپر، کارل، (1389)، آزادی و مسئولیت روشنفکران، مترجم: کورش زعیم، چاپ سوم، تهران: انتشارات ایران مهر.
12. جناتی شاهرودی، محمدابراهیم، (1367)، «گفتگو با آیة‌الله محمد ابراهیم جناتی شاهرودی»، کیهان اندیشه، قم: شماره 22.
13. حلبی، علی اصغر، (1351)، تاریخ فلسفه اسلامی، تهران: چاپخانه‌ی داورپناه.
 
14. حلی، ابن ادریس، (1426ق)، أجوبة مسائل و رسائل فی مختلف فنون المعرفة، قم: انتشارات دلیل ما.
15. خسروشاهی، قدرت‌الله و دانش‌پژوه، مصطفی، (1385)، فلسفه حقوق، قم: مؤسسه‌ی آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
16. خندان، علی‌اصغر، (1388)، منطق کاربردی، چاپ پنجم، تهران: انتشارات سمت.
17. خوانساری، محمد، (1388)، منطق صوری، چاپ چهل و دوم، تهران: انتشارات آگاه.
18. دوران، دانیل، (بی تا)،  نظریه‌ی سیستم‌ها،مترجم: محمد یمنی سرخابی، تهران: نشر آموزش انقلاب اسلامی
19. رفیع‌پور، فرامرز (1385)، آناتومی جامعه، چاپ چهارم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
 
20. شریف، میان محمد، (1362)، تاریخ فلسفه در اسلام، مترجم: نصرالله پورجوادی، جلد اول، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
 
21. شمس، عبدالله، (1391)، آیین دادرسی مدنی دورۀ بنیادین، جلد اول، چاپ هجدهم، تهران: انتشارات دراک.
 
22. شهیدثانی، (1367)، حقائق الإیمان، قم: کتابخانه آیةالله مرعشی.
 
23. الشیرازی، صدرالدین محمد، (1981م)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، بیروت: دار احیاء التراث.
24. _______________________، (1360)، الشواهد الربوبیه فی مناهجالسلوکیه، مشهد: مرکز جامع نشر.
25. _______________________، (1363)، المشاعر، تهران: کتابخانه طهوری.
 
26. صدوق، (۱۴۱۳ ق)، من لا یحضره الفقیه، جلد سوم، چاپ دوم، قم: انتشارات اسلامی وابسته به جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی‌ علمیه‌ی قم.
 
27. صفا، ذبیح الله، (1346)،تاریخ علوم عقلی تا اواسط قرن پنجم هجری، جلد اول، چاپ سوم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
28. طباطبایی، سیدمحمدحسین، (بی‌تا)، نهایه الحکمه، قم: مؤسسه‌ی نشر اسلامی.
29. طباطبائی، جواد، (1373)، تاریخ فلسفه‌ی اسلامی، تهران: انتشارات کویر.  
 
30. طوسی، خواجه نصیرالدین، (1407 ق)، تجرید الاعتقاد، تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
 
31. ـــــــــــــــــــــــــــ، جواهر الفرائض، (1426 ق)، قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی.
 
32. عاملی کرکی، محقق ثانی، (1414 ق)، المقاصد فی شرح القواعد، جلد هشتم، چاپ دوم، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
 
33. الفاخوری، حنا و الجر، خلیل، (1367)، تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، مترجم: عبدالحمید آیتی، چاپ سوم، تهران: سازمان انتشارات و آموزش اسلامی.
 
34. فخری، ماجد، (1372)، سیر فلسفه در جهان اسلام، مترجم: جمعی از مترجمان، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
 
35. فرشاد، مهدی، (1362)، نگرش سیستمی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
 
36. فیرحی، داوود، (1385)، قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام، تهران: نشر نی.
37. قاضی شریعت‌پناهی، سیدابوالفضل، (1390)، بایسته‌های حقوق اساسی، چاپ چهلم، تهران: نشر میزان.
 
38. کاتوزیان، ناصر، (1389)، مقدمه علم حقوق، چاپ هفتادم، تهران: نشر میزان.
 
39. کلینی، (1403 ق)، الکافی، جلد ششم، اصفهان: کتابخانه عمومی امام امیرالمؤمنین علیه السلام.
 
40. کوربن، هانری، (1389)، تاریخ فلسفه اسلامی، مترجم: جواد طباطبایی، جلد اول، چاپ پنجم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
 
41. گرجی، ابوالقاسم، (1379)، تاریخ فقه و فقها، چاپ سوم، تهران: انتشارات سمت.
42. موسوی خمینی، روح‌الله، (1367) منشور روحانیت (ذیل باب زمان و مکان در اجتهاد، تهران: جماران.
 
43. هاشمی، محمد، (1389)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، جلد دوم، چاپ بیست و دوم، تهران: نشر میزان.
 44. هایدگر، مارتین، (1391)، زبان، خانه وجود، مترجم: جهان بخش ناصر، با مقدمه‌ی رضا داوری اردکانی، تهران: انتشارات هرمس.
 
45. Holmes, Sandra (1989), Outline of Plant Classification,Boston, USA: Addison-Wesley Pub (Sd)
 
46. Koestltler, Arthur, The Act of Creation, New York City, USA: McMillan Press.