آزمون جهان‌هایِ ممکن از نظرگاه طرفداران ارجاع‌های مستقیم

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه شهرکرد

2 استادیار دانشگاه پیام‌نور

چکیده

مطابق نظر لایب نیتس، تعداد نامتناهی از جهان‌های نامتناهی وجود دارند که خداوند بهترین آن‌ها را برای خلق کردن انتخاب می‌کند. خود لایب نیتس از فاهمه‌ی الهی به‌مثابه‌ی قلمرو واقعیت‌های ممکن سخن می‌گوید. تاکنون تفاسیر متعددی از جهان‌های ممکن ارائه شده است. در میان این دیدگاه‌ها، دیدگاه‌ فیلسوفان تحلیلی اواخر قرن بیستم از اهمیت شایانی برخوردار است. برخی از این فیلسوفان با نام طرفداران ارجاع مستقیم، به این‌همانیِ بین جهانی درباره‌ی این نظریه قائل‌اند. این‌همان بین جهانی می‌گوید چگونه یک فرد می‌تواند در تمام جهان‌های ممکن، هویت خود را حفظ کند. مدافع این نظر سول کریپکی است. در این مقاله، ما دیدگاه لایب نیتس را در ارتباط بین واقعیت و فردیت، در پرتو برخی نظریات معاصر در مفهوم جهان‌های ممکن، بررسی نموده‌ایم. در این‌جا، بیان کرده‌ایم که آثار لایب نیتس در پرتو برخی از این دیدگاه‌ها، زمانی که مورد آزمون قرار گیرند، خوانش متفاوتی از آنچه که در تلقی سطحی از این آثار است پیدا می‌کنند. با وجود این، نظرات لایب نیتس و کریپکی در نهایتِ اختلاف قرار می‌گیرند، زیرا از نظر لایب نیتس، ذات فرد شامل تمام محمولات خود است و هیچ تمایزی بین خصوصیات عرضی و ذاتی نیست، اما از دید کریپکی، آنچه برای فرد ذاتی است خصوصیات منشأ آن است.

کلیدواژه‌ها


1. استرول، اورام، (1383)، فلسفه تحلیلی در قرن بیستم، ترجمه‌ی فریدون فاطمی، تهران: نشر مرکز.
2. زالی، مصطفی؛ عالمی، روح اله؛ و قوام صفری، مهدی، (1392)، «جهان‌های ممکن انضمامی و نقد آن از دیدگاه حکمت متعالیه»، فصلنامه‌ی اندیشه دینی، شماره 47، تابستان.
3. ________________________________، (1391)، «جهان‌های ممکن در اندیشه پلنتینگا و نسبت آن با نفس الامر در فلسفه اسلامی»، فصلنامه‌ی متافیزیک، شماره 14، پاییز و زمستان.
4. سعیدی مهر، محمد، (1383)، «بررسی دیدگاه سول کریپکی-آلوین پلنتینگا و دیوید لوئیس»، نامه مفید، شماره‌ی 41، فروردین و اردیبهشت.
5. نبوی، لطف‌اله؛ امیرخانلو، مجتبی؛ و حجتی، سیدمحمدعلی، (1391)، «عام‌گرایی و خاص‌گرایی جهت‌مند و تبیین امکان معرفتی و امکان متافیزیکی»، حکمت و فلسفه، شماره‌ی 29، بهار.                
6. Couturat. L. (1972), On Leinizs methaphysics, Frunkfurt(ed).
7. Davidson. D ana Harman. G. (1972), Semantics of Natural Language, Reidel, Netherlands: Dordrecht.    
8. Lloyd. Genevieve, (1990), Leibniz on possible Indivituals and possible worlds, An Edited by Woolhouse. R. S, (1994), G. W. Leibniz, Critical Assessments, v1, London: Routledg.
9. Ishigura, Hide, (1979), Substances and Indivitual substaces, An Edited by Woolhouse. R. S. (1994), G. W. Leibniz, Critical Assessments, v2, London: Routledg.
10. Kripke. S. (1980), Naming and Necessity, Oxford: Basil Blackwel
11. Loemker, Leroye, Leibniz, (1969), Philosophical Papers and Letters, translated and edited byE,Reidel publishing company, second Edition, Netherlands: Dordrecht.
12. Leibniz. G. W. (1998), Theodicy, Essays on the Goodness of God, the Freedom of Man and the Origion of Evil. translated by E. M. Huggard. Open. Court Chicago and La Sall Illinios.
13. Lewis. D. K. (1968), "Counterpart theory and Quantified Modal Logic", Journal of philosophy, 65.
14. Mates. Benson, (1968), Leibniz on possible worlds, An Edited by Woolhouse. R. S. (1994), G. W. Leibniz, Critical Assessments, v1, London: Routledg.
15. Merrihew Adams, Robert, (1994), Leibniz: Determinist, Theist, Idealist, London: Oxford University Press.
16. Plantinga, Alvin, (1974), The Nature of Necessity, London: Oxford University Press.
17. Rescher, Nicholas, (1952), Cotingence in The Philosophy of Leibniz, an Edited by Woolhouse. R.S. 1994, G. W. Leibniz, Critical Assessments, v1, London and New York: Routledg.  
18. Russell, Bertrand, (1937), A Critical Exposition of Philosophy, London: Allen and Unwin.
19. Schwarts, Cornell, (1977), Naming, Necessity and Natural Kind, Introduction and Edited By Stephen P., United States, Cornell University Press.
20. Woolhouse, R. and Francks, R. (trans. and eds), (1998), G. W. Leibniz: Philosophical Texts, London: Oxford University Press.