«افلاطون الاهی»؛ تفسیر الهیاتی پروکلوس از گفت‌وگوهای افلاطون×

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه اصفهان

2 دانشیار گروه فلسفه دانشگاه اصفهان

3 دانشیار فلسفه دانشگاه اصفهان

چکیده

هدف از این مقاله تحلیل و بررسی تفسیر الهیاتی پروکلوس از گفت‌وگوهای افلاطون است. رویکرد الهیاتی به افلاطون ویژگیِ شاخص مرحله‌ی نهایی مکتب نوافلاطونی است. نظام‌یافته‌ترین و کامل‌ترین صورت‌بندی این رویکرد را در اثر سترگ پروکلوس، یعنی الهیات افلاطونی می‌توان یافت. پروکلوس در این اثر، دیدگاه الهیاتی خود درباره‌ی افلاطون را طی سه گام تبیین می‌کند. وی در گام نخست، ادعا می‌کند که افلاطون تنها کسی است که موضوع راستین الهیات به‌مثابه‌ی فلسفه‌ی اولی را مشخص و روش معرفت‌شناسی مطابق با آن را معین ساخته است. در گام دوم، پروکلوس با طرح ایده‌ی انواع مختلف گفتمان‌های الهیاتی، می‌کوشد اثبات کند که اهتمام اصلی افلاطون در سراسر آثارش، الهیات بوده و تعالیم الهیاتی او با تعالیم الهیات‌دانان سنت دینی یونان باستان کاملاً هماهنگ است. پروکلوس در گام سوم، ادعا می‌کند که بخش دوم گفت‌وگوی پارمنیدس افلاطون، حاوی کل نظام الهیاتی وی است و گفت‌وگوهای دیگر افلاطون را باید با ارجاع به این رساله، که در واقع نوعی الهیات سیستماتیک است، تفسیر کرد.

کلیدواژه‌ها


1. ارسطو (1378)، درباره‌ی نفس، ترجمه و تحشیه‌ی علیمراد داودی، تهران: حکمت.
2. ریتر، گروندر، گابریل (1389)، فرهنگ‌نامة تاریخی مفاهیم فلسفه، جلد دوم، الهیات، ویراستاری محمدرضا حسینی بهشتی و بهمن پازوکی، تهران: مؤسسة پژوهشی حکمت و فلسفه‌ی ایران و مؤسسة نوارغنون.
3. یگر، ورنر (1392)، الهیات فیلسوفان نخستین یونان، ترجمه‌ی فریده فرنودفر، تهران: حکمت.
 
 
5. Brennan, Tad (2014), "The Stoics", in Ancient Philosophy of Religion edited by Graham Oppy and N. N. Trakakis, Routledge.
 
6. Brisson, Luc (2004), How Philosophers Saved Myths: Allegorical Interpretation and Classical Mythology, translated by Catherine Tihanyi, Chicago and London: The University of Chicago Press.
 
7. Chlup, Radek (2012), Proclus: an introduction, Cambridge University Press.
 
8. Gersh, S (2000), "Proclus' Theological Methods. The Programme of Theol. Plat. I 4", in Proclus et la Theologie Platonicienne, edites par Segonds et Steel, Belgium: Leuven University Press, Paris: Les Belles Lettres.
 
9. Gerson, Lloyd P. (Editor) (2010), "The Cambridge History of Philosophy" in Late Antiquity: Volume I, Cambridge: Cambridge University Press.
 
10. Inwood, Brad (2006), "Stoicism", in Encyclopedia of Philosophy, Donald M. Borchert (Editor in Chief), Second Edition, Macmillan Reference USA, Thomson Gale.
 
11. Jaeger, Werner (1948), The Theology of the Early Greek Philosophers: The Gifford Lectures 1936, Oxford: Clarendon Press.
 
 
13. Plotinus (1969), The Enneads, translated by Stephen McKenna, London: Faber and Faber Ltd.
 
14. Proclus (1816), Theology of Plato, translated by Thomas Taylor, Vol. I, London: printed for the author by A. J. Valpy, Tooke's Court, Chancery Lane.
 
15. Proclus (1963), The Elements of Theology, A Revised Text with Translation, Introduction and Commentary by E. R. Dodds, Oxford: Clarendon.
 
16. Proclus (1968), Théologie Platonicienne, vol. 1, Saffrey H.D., and L.G. Westerink, (Series: Collection des Universités de France), Paris: Les Belles Lettres.
 
17. Proclus (1970), Commentaire sur la République: Tome II, traduit par A. J. Festugière, Paris: Vrin- C.N.R.S.
 
18. Proclus (1980), Procli Commentarium in Platonis Parmenidem, edited by Victor Cousin, Procli Philosophi Platonici Opera Inedita. Pars Tertia, Hildesheim & New York: Georg Olms Verlag.
 
19. Proclus (1987), Commentary on Plato's Parmenides, Morrow, G.R., and J.M. Dillon, Princeton (New Jersey): Princeton University Press.
 
20. Proclus (2007), Commentary on Plato’s Timaeus, volume I, Book 1: Proclus on the Socratic State and Atlantis, translated with an introduction and notes by Harold Tarrant, Cambridge University Press.
 
21. Proclus (2012), Proclus the Successor on Poetics and the Homeric Poems: Essays 5 and 6 of His Commentary on the Republic of Plato, text, translation, notes, and introduction by Robert Lamberton, Atlanta: Society of Biblical Literature.
 
22. Sedley, David (2002), "The Origins of Stoic God", in Traditions of theology: studies in Hellenistic theology: its background and aftermath, edited by D. Frede and A. Laks, Leiden: Brill.
 
23. Steel, Carlos (2006), "Neoplatonism" in Encyclopedia of Philosophy, Donald M.        Borchert (Editor in Chief), Second Edition, Macmillan Reference USA, Thomson Gale.
 
24. Westerink, L. G. (1987), "Proclus et les Presocratiques", in Proclus Lecteur et Interprete des Anciens, publies par Jean Pepin et H. D. Saffrey, Paris: Centre National de la Recherche Scientifique.