بررسی تطبیقی نظریه ی تشکیک ملاصدرا و نظریه ی تمثیل آکوییناس

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه شیراز

2 کارشناس ارشد دانشگاه شیراز

چکیده

تحلیل معناشناختی اوصاف الاهی همواره مورد توجه متکلمان، فلاسفه و عرفا بوده و نظریات مختلفی در این باب بیان شده است. محدودیت­های زبان بشری از یک طرف، و وجود نامتناهی خداوند از طرف دیگر، سبب شده است که دست یافتن به تبیینی معقول از اوصاف الاهی دشوار گردد. ملاصدرا با استفاده از اشتراک معنوی و تشکیک در وجود، می‌کوشد به گونه‌ای در باب اوصاف الاهی سخن بگوید که هم تعالی خداوند حفظ گردد و هم شناخت و اتصاف ذات باری تعالی به اوصاف ایجابی، ممکن شود. توماس نیز با نفی اشتراک لفظی محض و اشتراک معنوی متواطی و طرح نظریه­ی تمثیل، خود را از افتادن در دام تشبیه و تنزیه می­رهاند. در این مقاله، به بررسی و مقایسه­ی این دو دیدگاه پرداخته می‌شود.

کلیدواژه‌ها


* کتاب مقدس.
1. ابراهیمی دینانی، غلامحسین، (1381)، اسما و صفات حق، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
2. ابن سینا، حسین بن عبدالله، (1403)، الاشارات و التنبیهات، شرح خواجه نصیرالدین طوسی، تهران: دفتر نشر کتاب.
3. بریه، امیل، (1377)، تاریخ فلسفه­ی قرون وسطی و دوره­ی تجدد، ترجمه و تلخیص یحیی مهدوی، تهران: انتشارات خوارزمی.
4. ژیلسون، اتین، (1379)، روح فلسفه­ی قرون وسطی، ترجمه­ی علی­مراد داوودی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
5. ـــــــــــــ (1402)، نقد تفکر فلسفی غرب از قرون وسطی تا اوایل قرن حاضر، ترجمه­ی احمد احمدی، تهران: انتشارات حکمت.
6. سهروردی، شهاب­الدین، (1355)، مجموعه­ی مصنفات شیخ اشراق، جلد اوّل. تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه‌ی ایران.
7. علی‌زمانی، امیرعباس، (1386)، سخن گفتن از خدا، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه­ی اسلامی.
8. عبودیت، عبدالرسول، (1387)، نظام حکمت صدرایی تشکیک در وجود، قم: انتشارات مؤسسه­ی آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
9. ____________، (1386)، درآمدی به نظام حکمت صدرایی، جلد اوّل، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت).
10. کاکایی، قاسم، (1381)، وحدت وجود به روایت ابن عربی و مایستر اکهارت، تهران: انتشارات هرمس.
11. گیسلر، نرمن، (1384)، فلسفه­ی دین، ترجمه­ی حمیدرضا آیت اللهی، تهران: انتشارات حکمت.
12. محمدرضایی، محمد، (1381)، «نگاهی به زبان»، فصلنامه­ی قبسات، شماره­ی 25، صص:3-15.
13. ملاصدرا، صدرالدین محمد شیرازی، (1360)، اسرار الآیات، مقدمه و تصحیح محمد خواجوی، تهران: انجمن حکمت و فلسفه.
14. ـــــــــــــــــــــــــــــــــ ، (1386)، الحکمه المتعالیه فی الأسفار الأربعه العقلیه، جلد اوّل، قم: المکتبه المصطفویه.
15. ـــــــــــــــــــــــــــــــــ ، (1391)، شرح اصول کافی، تهران: المکتبهالمحمودی.
16. ـــــــــــــــــــــــــــــــــ ، (1422ق)، شرح الهدایه الاثیریه، بیروت: مؤسسه تاریخ العربی.
17. ملکیان، مصطفی، (1379)، تاریخ فلسفه‌ی غرب، جلد دوم. قم: پژوهشکده‌ی حوزه و دانشگاه.
18. هیک،جان، (1376)، فلسفه­ی دین، ترجمه­ی بهزاد سالکی، قم: انتشارات بین المللی الهدی.
19. Aquins, Thomas. (1977). The Summa Theologiae, Translated by Father of the English Dominican Province, Chicago: The University of Chicago.
20. Aquins, Thomas, (1955), Contra Gentiles, Translated by Antonc Pegis, New York: Hanover House.
21. Brummer, Vincent, (1992), Speaking of Personal God, Cambridge: Cambridge University Press.
22. Davies, Brian, (2006), Question on God, Cambridge: Cambridge University Press.
23. Free, Friedrich, (1967), "Analogy in Theology", In Paul Edwards ed. The Encyclopedia of Philosophy. Vol. 1, New York: Macmillan.
24. McInerny, Ralph, (1996), Aquinas and Analogy. Washington D.C: The Catholic University of America press.
25. Montagnes, Bernard, (2004). Analogy of Being, Translated by E.M. Macierewski, Marquette University press.
26. Ross, James, (2003), "Religion Language", In Davies op. Philosophy of Religion, New York: Continuum.