نقد و بررسی اصالت ماهوی بودن سید سند

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه اصغهان، گروه فلسفه، رشته حکمت متعالیه

2 دانشگاه اصفهان

3 استادیار دانشگاه بیرجند

چکیده

اینکه اصالت با وجود است یا ماهیت، ازجمله مباحث کلیدی و پراهمیت در حکمت متعالیه است. ازآنجاکه بحث مزبور، همانند مباحث فلسفی فراوان دیگری در حکمت متعالیه، حاصل گفتمان فلسفی پیش از ملاصدراست، آن را می‌توان در آثار فیلسوفان پیشاصدرایی نیز به‌خوبی ردیابی کرد. سید سند (صدرالدین دشتکی) یکی از این فیلسوفان است. قول مشهور (ملاصدرا و برخی از شارحان وی) بر این است که او اصالت ماهوی است. در این مقاله پس از نشان‌دادن مطابقت‌نداشتن سخنان سید سند با اصالت ماهیت، این نتیجه به ‌دست ‌آمده است که اولاً ادعای اصالت ماهوی بودن سید سند که شارحان ملاصدرا مطرح کرده‌اند، بر اقوال ملاصدرا در این زمینه مبتنی است. ثانیاً چنین به‌نظر می‌رسد که ادعای ملاصدرا نیز براساس خوانش دقیق از عبارت‌های سید سند نیست، اگر نگوییم در مراجعه‌ی ناقص او به عبارت‌های سید سند ریشه دارد. لذا به‌نظر می‌رسد که نمی‌توان سید سند را اصالت ماهوی دانست.

کلیدواژه‌ها


 
۱. آشتیانی، سید جلال‌الدین، (1387)، تعلیقات، در: سه رسائل فلسفی (رساله المسائل القدسیه)، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
۲. ــــــــــــــــــ، (1381)، شرح بر زاد المسافر، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
۳. بهارزاده، پروین، (1378)، «صدرالدین محمد دشتکی؛ زندگی، آثار و آراء فلسفی»، مقالات و بررسی‌ها، دفتر 66، ص 139-159.
۴. جوادی آملی، عبدالله، (1386)، رحیق مختوم: شرح حکمت متعالیه، تنظیم حمید پارسانیا (ج 3، 4، 5)، قم: مرکز نشر اسرا.
۵. سبزواری، (1360)، التعلیقات علی الشواهد الربوبیه، تصحیح سید جلال الدین آشتیانی، مشهد: مرکز الجامعی للنشر.
۶. شیرازی (دشتکی)، میر سید صدر، (بی تا)، حاشیه بر شرح تجرید (حاشیه جدید)، شماره 473، نسخه‌ی خطی کتابخانه‌ی آستان قدس رضوی.
۷. _________، (بی تا)، حاشیه بر شرح تجرید (حاشیه قدیم)، شماره 118، نسخه‌ی خطی کتابخانه‌ی آستان قدس رضوی.
۸. صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، (1371)، التصور و التصدیق، قم: انتشارات بیدار.
۹. ___________، (1360)، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه،تصحیح سید جلال الدین آشتیانی، مشهد: مرکز الجامعی للنشر
۱۰. __________، (1383)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه العقلیه، تصحیح غلامرضا اعوانی (ج1)، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
۱۱. ___________، (1383)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه العقلیه، تصحیح مقصود محمدی (ج 3)، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
۱۲. ___________، (1381)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه العقلیه، تصحیح رضا محمدزاده (ج5)، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
۱۳. ___________، (1382)، شرح و تعلیقه صدرالمتالهین بر الهیات شفا، تصحیح نجفقلی حبیبی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
۱۴. قوشجی، علاء الدین علی بن محمد، (1393)، شرح تجرید الاعتقاد المشهور بالشرح الجدید، مصحح و محقق محمد حسین زارعی رضایی، قم: رائد.