سرشت وحی پیامبرانه و طرق دریافت آن

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشگاه قم

چکیده

در ادیان ابراهیمی، وحی مبنای همة اعتقادات و اعمال دینی است. از این رو قرآن و عهدین، به عنوان عالی‌ترین تجلّی این وحی، در میان پیروانشان از تقدس خاصی برخوردارند. الهی دانان مسلمان و مسیحی در این که پیامبران دارای مواجهه‌ای ویژه با خدا بوده به حقایقی فراتر از حس و تجربه دست یافته‌اند، متفقند با این حال، همیشه این موضوع مطرح بوده که ذهن و زبان و فرهنگ بشریِ پیامبران تا چه اندازه بر قالب و محتوای پیام‌هایشان اثر گذاشته است.
نگارنده در این نوشتار نخست به بیان سه نظریه در ارتباط با سرشت وحی پرداخته است که عبارتند از: املای الفاظ؛ الهام حقایق؛ و تجربة دینی. پس از آن، سرشت وحی قرآنی مورد بحث قرار گرفته و در پایان راه‌های دریافت قرآن از سوی پیامبر اکرم(ص) به تحلیل نهاده شده است.
 

کلیدواژه‌ها


1- قرآن کریم، ترجمة فولادوند.
2- کتاب مقدس، ترجمة تفسیری.
3- نهج البلاغه، ترجمة دکتر سید جعفر شهیدی.
4- ابن حنبل، (بی تا)، احمد، مسند، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
5- ابن راهویه، اسحاق، (1991)، مسند، المدینه المنوره: مکتبه الایمان.
6-  اُتّو، رودلف، (1380)، مفهوم امر قدسی، ترجمه و توضیح همایون همتی، چاپ اول، تهران: انتشارات نقش جهان.
7-  استیس، و.ت.، (1367)، عرفان و فلسفه، ترجمة بهاءالدین خرمشاهی، چاپ سوم، تهران: سروش.
8-  اقبال لاهوری، محمد، (بی تا)، احیای تفکر دینی در اسلام، ترجمة احمد آرام، تهران: کتاب پایا.
9-  باربور، ایان، (1374)، علم و دین، ترجمة بهاءالدین خرمشاهی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
10-  بخاری، محمد بن اسماعیل، (1401ق )، الصحیح، بیروت: دارالفکر.
11- پرادفوت، وین، (1377)، تجربة دینی، ترجمة عباس یزدانی، چاپ اول، قم: مؤسسة فرهنگی طه.
12- جیمز، ویلیام، (1372)، دین و روان، ترجمة مهدی قائنی، چاپ دوم، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
13-  حاکم نیشابوری، محمد، ( 1406ق )، المستدرک، بیروت: دارالمعرفه.
14- زرکشی، بدرالدین، (1994)، البرهان فی علوم القرآن، بیروت: دارالمعرفه.
15-  سیوطی، (1363)، الاتقان فی علوم القرآن، قم: منشورات الرضی.
16- صبحی صالح، (1373)، پژوهش‌هایی در بارة قرآن و وحی، ترجمة محمد مجتهد شبستری، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
17-  طباطبایی، محمد حسین، (1360)،  مباحثی در وحی و قرآن، تهران: بنیاد علوم اسلامی.
18- طباطبایی، محمدحسین، (1970م)، المیزان فی تفسیر الفرآن، دورة20جلدی، قم: اسماعیلیان.
19-  قائمی نیا، علیرضا، (1381)، وحی و افعال گفتاری، قم: زلال کوثر.
20- کلینی، محمد بن یعقوب، (1388ق)، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
21- مجلسی، محمد، (1983)،            ، بیروت: مؤسسة الوفاء.
22- مطهری، مرتضی،(1374)، مجموعه آثار،  قم: صدرا.
23- مونتگمری، ویلیام وات، (1373)، برخورد آرای مسلمانان و مسیحیان، ترجمة محمد حسین آریا، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
24- میشل، توماس، (1381)، کلام مسیحی، ترجمة حسین توفیقی، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
25- نسائی، احمد، (1991)، السنن الکبری، بیروت: دارالکتب العلمیه.
26- ویل دورانت، (1366)، تاریخ تمدن، ترجمة حمید عنایت و دیگران، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
27- هیک، جان، (1372)، فلسفه دین، ترجمة بهرام راد، ویراسته بهاءالدین خرمشاهی، تهران: انتشارات بین المللی الهدی.
28- Augustine, (1999), The Confessions, T. Nelson.
29- Hick, John H., (1990), Philosophy of Religion, (fourth edition), New  Jersey: Prentice-Hall, Inc.
30- Judaica
31- Peterson, Michael (and others), (1991), Reason & Religious Belief: An Introduction to the Philosophy of Religion, New York & Oxford: Oxford University Press.
32- Schleiermacher, Friedrich, (1996), On Religion: Speeches to its Cultured Despisers, Translated and Edited by Richard Crouter: Cambridge University Press.
33- Watt, W. Montgomery, (1977), Bell’s Introduction to the Quran, Edinburgh, at the University Press.