2024-03-28T19:19:06Z
https://jrt.shirazu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=492
فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز
اندیشه دینی
2251-6123
2251-6123
1393
14
51
ناکارآمدی نظریهی «ابتناء» در تبیین علیّت ذهنی
مهدی
همازاده ابیانه
این مقاله معضل علیتِ حالات/ویژگیهای ذهنی برای حالات/ویژگیهای فیزیکی یا حالات/ویژگیهای ذهنی دیگر را بر اساس یکی از نظرات مهم راجع به ارتباط ویژگیهای ذهنی و فیزیکی بررسی کرده است. این نظریه (که توسّط فیلسوف تحلیلی، دونالد دیویدسون، همزمان با ارائهی نظریهی اینهمانی مصداقی ارائه گردید) سعی داشت با پرهیز از گرفتار شدن در دام تقلیلگرایی و حفظ دوئیت ویژگیهای ذهنی و فیزیکی، نوعی ارتباط منطقی بین این دو نوع از ویژگیها بیابد. اما این مقاله نشان میدهد که دیویدسون در طرح ارتباط مذکور (که نامش را ابتناء ویژگیهای ذهنی بر ویژگیهای فیزیکی گذاشته) نتوانسته راه حلّی برای معضل علیت ذهنی بیابد و به دام محرومیت علّی و یا تعین علّی مضاعف گرفتار آمده است. در نتیجه طرح نظریهی ابتناء، در تبیین رابطهی علّی ویژگیهای ذهنی با ویژگیهای فیزیکی (یا ویژگیهای ذهنی دیگر)، به شکست میانجامد.
1- دیویدسون
2- علیت ذهنی
3- ابتناء1
4- محرومیت علّی2
5- تعین علّی مضاعف3
2014
08
23
1
18
https://jrt.shirazu.ac.ir/article_2447_bcebf19ebc2599f662bdce22854e2907.pdf
فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز
اندیشه دینی
2251-6123
2251-6123
1393
14
51
رابطهی منطق و زبان از نظر ویتگنشتاین
مرتضی
صداقت آهنگری حسینزاده
مهدی
ابراهیم پور
در این مقاله، میکوشیم تا رابطهی زبان و منطق را از نظر ویتگنشتاین بررسی کنیم. برای این منظور از سه کتاب مهم او یعنی رسالهی منطقی-فلسفی، پژوهشهای فلسفی و در باب یقین استفاده کردهایم. ابتدا این رابطه را در رسالهی منطقی-فلسفی توضیح میدهیم و نتایج آن را برمیشمریم. سپس بعضی از انتقادات واردشده به این تلقی را بررسی میکنیم، از جمله نشان میدهیم که نگاه ذاتگرایانه به زبان از نظر ویتگنشتاین متأخر، نگاهی اشتباه است و سرچشمهی بدفهمی از رابطهی منطق و زبان شده است. آنگاه با مدد گرفتن از پژوهشهای فلسفی تلقی ویتگنشتاین متأخر از رابطهی زبان و منطق را بازسازی میکنیم. از این منظر، منطق مقوم پیشین زبان نیست، بلکه خود محصول به کارگیری زبان است. آنگاه به منظور تأیید این تلقی، به یک پژوهش مردمشناختی استناد میکنیم. در انتها، میکوشیم تا با استفاده از مفهوم «جهان-تصویر» از کتاب در باب یقین به بعضی سؤالات محتمل پاسخ دهیم.
1- لودویگ ویتگنشتاین
2- زبان
3- منطق
4- جهان-تصویر
2014
08
23
19
32
https://jrt.shirazu.ac.ir/article_2448_5c3b6e9f74511d10d7174c4d22d55524.pdf
فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز
اندیشه دینی
2251-6123
2251-6123
1393
14
51
طهارت از منظر عارفان مسلمان
فاطمه
طباطبایی
مهدی
مؤمنی
در شریعت اسلام، طهارت به دو بخش ظاهر و باطن تقسیم شده است. در دانش عرفان نیز که طریقت و حقیقت دین را دربرگرفته است، این دو وجه از اهمیت ویژه­ای برخوردار است؛ هرچند بر وجه باطنی آن تأکید بیشتری شده است. در نزد عارفان مسلمان، طهارت ظاهری مقدمهی طهارت باطنی است. طهارت نیز شرط دریافت فیوضات الاهی است که موجب رهایی انسان از وابستگی به کثرات و سبب نزدیکی او به افق وحدت، در عالم درون و برون می­شود. از آنجا که خطر جدی ناپاکی، انسان معاصر را تهدید می­کند و در نتیجه مانع بهرهمندی او از فیوضات الاهی می­شود، تبیین راه­های عملی بازگشت به پاکی و سلامت انسان و جامعه، در اوج بحران اخلاق و معنویت جهان امروز، از اهمیت خاصی برخوردار است. در این پژوهش سعی شده است تا پاکی و پیراستگی تعریف شود و وجوه ظاهری و باطنی و مراتب آن و همچنین شیوه­های دستیابی به آن، از منظر بزرگان معرفت بررسی شود.
1- عارفان مسلمان
2- طهارت ظاهر
3- طهارت باطن
4- مراتب طهارت
2014
08
23
33
54
https://jrt.shirazu.ac.ir/article_2449_00a8a40fd39dd2e2a0e6cccdad72a7e0.pdf
فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز
اندیشه دینی
2251-6123
2251-6123
1393
14
51
بررسی مبانی فلسفی «سکناگزینی» از دیدگاه پدیدارشناسی، با تکیه بر ارزشهای اسلامیایرانی
محمدحسن
کشفی
حسام
جواهرپور
محمدعلی
کشفی
«سکناگزینی» مفهومی فراتر از داشتن یک سرپناه است. این مقوله از منظر پدیدارشناسی، نه تنها به منزله­ی برقراری ارتباط با دیگران است، بلکه ارتباط با خانه را نیز در بر میگیرد. در فرهنگ ایرانی، خانه همواره محلی برای ظهور و شکل­گیری خانواده محسوب میشود. در اسلام همواره، به خانه، به دید یکی از نیازهای اساسی انسان توجه و از آن، به مانند مکانی برای رسیدن به آرامش یاد شده است. پژوهش حاضر که آن را با روش منطقیتحلیلی نگاشتهایم، تحلیلی بر مباحث مربوط به معماری و مفاهیم «سکونت» و «مسکن» در سه شاخه­ی اسلام و فرهنگِ ایرانی و نظریات پدیدارشناسان است. در این مقاله کوشیدهایم مبانی فلسفی سکناگزینی را از دیدگاه اندیشهی فلسفی پدیدارشناسی نشان دهیم و سپس از منظر ارزش­های اسلامیایرانی بررسی کنیم.
1. سکونت
2. انسان
3. پدیدارشناسی
4. معماری اسلامیایرانی
2014
08
23
55
80
https://jrt.shirazu.ac.ir/article_2450_2b4fba43b24512646e9833f3619f4c9a.pdf
فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز
اندیشه دینی
2251-6123
2251-6123
1393
14
51
بررسی و تحلیل بزرگترین موانع رشد و کمال انسان در نهج البلاغه و مثنوی
زهرا
حسینی
نجف
جوکار
نوشتار حاضر موانع راه کمال انسان را از دیدگاه نهجالبلاغه و مثنوی بررسی کرده و از میان رهزنان بی­شماری که در این مسیر بر سر راه انسان قد علم کردهاند، به نفس اماره و شیطان و حب دنیا پرداخته است؛ زیرا این عوامل سه­گانه خود مانع­زاست؛ یعنی ریشهی آفت­های بسیار دیگری نیز به شمار می­روند. در کلام حضرت علی(ع)، دشمنانگی شیطان در مقایسه با نفس بیشتر است؛ زیرا نفس آنگاه که تبدیل مزاج مییابد، دیگر بر سر راه انسان قرار نمی­گیرد؛ امّا در کلام مولوی، نفس غالباً به معنی نفس امّاره است، بنابراین خطر او از شیطان بیشتر است. دنیا در کلام امیرمؤمنان و مولوی، دو چهره دارد: چهره­ای فریبا و چهره­ای پنددهنده؛ آنگاه فریباست که نفس و شیطان از آن سوء استفاده کنند و به همین دلیل جزء موانع بزرگ راه کمال انسان قلمداد میگردد.
: 1- نهجالبلاغه
2- مثنوی
3- حضرت علی(ع)
4- مولوی
5- کمال
6- موانع
2014
08
23
81
110
https://jrt.shirazu.ac.ir/article_2451_b8ea1b6c8bb24d73b50c6c72f31ced7c.pdf
فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز
اندیشه دینی
2251-6123
2251-6123
1393
14
51
وظایف و کاربرد خیال در مشاهدات صوری از نظر ابن سینا
علیرضا
اژدر
محمدصادق
جمشیدی راد
سید علی
علم الهدی
محمد ابراهیم
نتاج
بخش زیادی از بحثهای کشفی، علمی و فلسفی را با محوریت خیال میتوان تبیین کرد. کاربرد خیال در مباحث هستیشناسی و معرفتشناسی عرفان، همواره مورد توجه اهل نظر در علوم فلسفی و شهودی بوده است؛ در این میان، خیال نقشی اساسی را در تحقق و تبیین بخش عظیمی از مکاشفات پیش روی عارف ایفا میکند. از نظر ابنسینا، خیال به دو روش در شهودات عرفانی تأثیر گذار است: اول) خیال سالک با ادراک صور کمالی و حقیقی و لذت از آن، او را به سوی اتصال به حقایق هستی سوق میدهد؛ دوم) آنگاه که عارف پا به عرصهی سلوک عملی میگذارد تا به حقیقت راه یابد، با انواع مشاهدات و مکاشفات، مانند مکاشفهی معنوی و مکاشفهی صوری مواجه میشود. در مکاشفهی صوری، صورتهایی که در ابتدا موجودات عقلی و مجرد هستند توسط قوهی خیال به صور جسمانی تنزل یافته، در رؤیا و بیداری ادراک میشوند.
: 1- قوهی خیال
2- لذت خیالی
3- عقل فعال
4- مکاشفهی صوری
5- حقایق عقلی
2014
08
23
111
130
https://jrt.shirazu.ac.ir/article_2452_4d8bbe69f5bc402ea6b71bd14618dbe6.pdf
فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز
اندیشه دینی
2251-6123
2251-6123
1393
14
51
بررسی کتاب اندیشهی اسلامی 1 از دید تحلیل گفتمان انتقادی
غلامرضا
کسایی
جلال
رحیمیان
این مقاله در صدد است به تحلیل انتقادی متن کتاب اندیشه­ی اسلامی 1 پرداخته، مشخّص کند که آیا نویسندگان اصل بیطرفی را در ارائهی مطالب رعایت کردهاند یا خیر. بدین منظور، چارچوب ون دایک (2003) مورد استفاده قرار گرفته است. از آنجا که امکان بررسی کل محتوای کتاب میسّر نمی­باشد، دو بخش از آن (بخش 2، تحت عنوان وجود خدا و بخش 4 مسأله­ی شَر) جهت انجام پژوهش انتخاب شدهاند. نتایج تحقیق نشان میدهد که مشکلاتی از قبیل ارائهی استدلال ناقص، استفاده از روشهای ناصحیح استدلال، بهرهجویی از مثالهای نامربوط، تلاش در راستای برتر نشان دادن ایدههای موافق در مقایسه با ایدههای مخالف، عدم معرفی نظرهای ناهمسو، بهره گرفتن از کلمات و یا عبارات دارای بار منفی جهت کوچک جلوه دادن منتقدان و استفاده از اغراق، در متن کتاب به چشم می­خورد و بایسته است که نویسندگان در ویرایشهای بعد، نسبت به برطرف نمودن این ایرادها اقدام نمایند.
1- تحلیل گفتمان انتقادی
2- چارچوب ون دایک (2003)
3- کتاب اندیشهی اسلامی 1
2014
08
23
131
153
https://jrt.shirazu.ac.ir/article_2453_1a895edb443f7b8169ce7486fb439d4e.pdf