TY - JOUR ID - 2472 TI - ماهیت خواب و رؤیا از نگاه فارابی، سهروردی و ابن‌عربی JO - فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز JA - JRT LA - fa SN - 2251-6123 AU - حداد, وحیده AU - بیدهندی, محمد AD - کارشناس ارشد فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان AD - استادیار دانشگاه اصفهان Y1 - 2014 PY - 2014 VL - 13 IS - 49 SP - 49 EP - 68 KW - 1- رؤیا KW - 2- خواب KW - 3- حس مشترک KW - 4- ابن عربی KW - 5- سهروردی KW - 6- فارابی DO - 10.22099/jrt.2014.2472 N2 - معنا و جایگاه خواب و رؤیا در فلسفه بحثی است که کمتر فیلسوف برجسته‌ای از آن غافل مانده و به بررسی آن از منظر اصول و مبانی فلسفی خود نپرداخته باشد. در نظر حکمای اسلامی، رؤیا حاصل فاصله گرفتن روح از حواس ظاهری و میل آن به قوای باطنی است، به این معنی که انسان گاهی در عالم خواب به ادراک حقایق هستی و وقایع آینده موفق می‌شود و از این رهگذر، به ادراک و معرفت شهودی دست می‌یابد. این احوال اگر در عالم خواب طبیعی است و در صورتی که ضعیف و مبهم باشد، پیام آن باید با تأویل و «رؤیای صادقه»، پیش آید، در صورتی که شفاف باشد تعبیر، روشن می‌شود. سهروردی در تبیین مسأله‌ی خواب و رؤیای صادقه، جایگاه ظهور صور رؤیا را نفس، و منشأ اصلی آن را نفوس فلکی می‌داند. از نظر فارابی، رؤیا صورتی ذهنی است که به وسیله‌ی خیال ایجاد می‌شود و هنگام خواب و بر اثر قطع رابطه با فعالیت‌های زمان بیداری، گنجایش آن افزایش می‌یابد. فارابی به این قائل می‌شود که شخص به مدد خیال، قادر است با عقل فعال متّحد شود، لاکن چنین قدرتی تنها در دسترس افراد ممتاز و برگزیده است. از نظر ابن عربی، دنیای رؤیا دنیای رمز و نماد است و برای فهم معنای رؤیا باید مآل نمادهای رؤیایی را پیدا کرد. وی خواب را نخستین مبدأ تلقی وحی الاهی برای اهل عنایت می‌داند. UR - https://jrt.shirazu.ac.ir/article_2472.html L1 - https://jrt.shirazu.ac.ir/article_2472_12c3d6afb6bd54c981215651ab256733.pdf ER -