ORIGINAL_ARTICLE
نگرشی تطبیقی به خوانش متن از دیدگاه شلایرماخر و سیدمرتضی
خوانش متن و تفسیر آن بهویژه در رویارویی با متون مقدس دینی، سبب پیدایش رویکردهای مختلفی شده است. این رویکردها در سنت غربی، همان رویکردهای هرمنوتیکی هستند که در یک دستهبندی کلاسیک و مدرن، بر امکان کشف قصد گوهری و نیت اصلی مؤلف و صاحب متن، یا انکار آن استوار است. شلایرماخر بهعنوان بنیانگذار هرمنوتیک کلاسیک، کشف معنای گوهری و قصد اصلی مؤلف را در یک دایرهی شناختی دیالکتیکی که میان متن و جهان ذهنی صاحب متن اتفاق میافتد، ممکن و تحقق آن را براساس فهم دستوری و فنی-روانشناختی ادعا میکند که حتی میتواند به ارائهی یک فهم برتر از خود مؤلف منجر شود. در سوی دیگر، سیدمرتضی بهعنوان بنیانگذار تفسیر عقلی در شیعه، باتوجهبه مبانی کلامی خود نظیر باور به توحید، وحی، تکلیف و لطف الهی و با تکیه بر حسن و قبح عقلی، بر وجود یک معنای گوهری در متن و کشف آن با بهرهگیری از روشهای عقلانی و ادبیاتی تأکید میورزد. البته با وجود اعتبار تأویل، نمیتوان بر درستی آن تأکید کرد مگر با بیان صریح خداوند از راههای علمآور.
https://jrt.shirazu.ac.ir/article_4847_b4315a21a02b071d0a1cda0e226fb3c4.pdf
2018-05-22
1
20
10.22099/jrt.2018.4847
۱.قصد مؤلف
۲.معنای گوهری
3.شلایرماخر
۳.سیدمرتضی
۴.تأویل
محمد سعید
اکبری دهقان
saeedakbarimanzar@gmail.com
1
دانشگاه ادیان و مذاهب - قم - ایران
AUTHOR
وحید
پاشایی
pashaeivahid@gmail.com
2
گروه معارف اسلامی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
LEAD_AUTHOR
۱. احمدی، بابک، (1370)، ساختار و تأویل متن، تهران: نشر مرکز.
1
۲. اسعدی، علیرضا، (1391)، سیدمرتضی، قم: انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
2
۳. افلاطون، (1380)، مجموعه آثار (چهار جلد)، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران: انتشارات خوارزمی.
3
۴. پورحسن، قاسم، (1392)، هرمنوتیک تطبیقی: بررسی همانندی فلسفه تأویل در اسلام و غرب، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
4
۵. شریف مرتضی، علیبنحسین، (1373 ق./ 1954 م.)، الأمالی (غرر الوفائد و درر القلائد)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره: دار احیاء الکتب العربیه.
5
۶.________________، (1346)، الذریعه إلی اصول الشریعه، تصحیح ابوالقاسم گرجی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
6
۷.____________، (1405)، رسائل الشریف المرتضی، ج1- 3، تصحیح السید احمد الحسین، قم: دارالقرآن الکریم مدرسه آیت الله العظمی گلپایگانی.
7
۸.____________، (1410)، رسائل الشریف المرتضی، ج۴، تصحیح السید احمد الحسین، قم: دارالقرآن الکریم مدرسه آیت الله العظمی گلپایگانی.
8
۹.____________، (1415)، الانتصار، قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین فی الحوزه المعلمیه.
9
۱۰. ___________، (1410)، الشافی فی الامامه، تحقیق السید عبدالزهراء الحسینی الخطیبی، تهران: مؤسسه الصادق للطباعه و النشر.
10
۱۱. ___________، (1411)، الذخیره فی علم الکلام، تحقیق احمد الحسینی، قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین فی الحوزه المعلمیه.
11
۱۲. قربانی زرین، باقر، (1391)، «مبانی ادبی-کلامی سیدمرتضی در تفسیر قرآن کریم»، نشریه علمی – پژوهشی صحیفه مبین، شماره 51، صص: ۱۷- ۲۶.
12
۱۳. کانت، ایمانوئل، (1362)، سنجش خرد ناب، ترجمهی م. ش. ا. ادیب سلطانی، تهران: امیر کبیر.
13
۱۴. کوزنزهوی، دیوید، (1371)، حلقه انتقادی، ترجمهی م. فرهادپور، انتشارات گیل با همکاری انتشارات روشنگران.
14
۱۵. گادامر، هانس گئورگ، (1382)، مثال خیر در فلسفه افلاطونی-ارسطویی، ترجمه حسن فتحی، تهران: انتشارات حکمت.
15
۱۶. گورنر، اشتفان، (1367)، فلسفه کانت، ترجمهی ع. ا. فولادوند، تهران: خوارزمی.
16
۱۷. نادری، مرتضی، (1390)، «آراء سیدمرتضی در وجه اعجاز قرآن»، نشریه علمی – ترویجی سفینه، شماره 33، صص: ۹- ۳۰.
17
۱۸. همتی، همایون، ( 1376 و 1377)، «شلایرماخر و هرمنوتیک»، کتاب نقد، شماره 5 و 6، صص: ۱۵۴- ۱۶۱.
18
19. Gadamer, H.G., (1989), Truth and Method, W. and D. G. Marshall (Ed.), New York: Seaburg Press.
19
20. Harvey, Van A., (1986), The Encyclopedia of Religion, M. Eliade (Ed.)NewYork: Macmillan.
20
21. Hirsch, E.D., (1967), Validity in Interpretation, New York: Yale University Press.
21
22.___________, (1978), The Aims of Interpretation, Chicago: University of Chicago Press
22
23.Kant, Imanuel, (1992), The Critigue of Judgement, J. Meredith (Ed.), Oxford: Oxford University Press.
23
24.Mueller, Vollmer Kurt, (1986), The Hermeneutics Reader: Texts of German tradition from the Enlightenment to the Present, Oxford: Basil Blackwell.
24
25.Ricoeur, Paul, (1978), The Task of Hermeneutics, in Heidegger and Modern Philosophy, M. Murray (Ed.), New York: Yale University Press.
25
ORIGINAL_ARTICLE
بکاریا؛ از اصالت عقل تا اصالت تجربه: تحلیل معرفتشناختی اندیشههای کیفری سزار بکاریا
هر نظریهای در علوم انسانی تحتتأثیر مبادی روشی خود ازجمله مبادی معرفتشناختی است و از دل آن مبادی متولد میشود. پس از ظهور مدرنیته، دو جریان معرفتی اصالت عقل و اصالت تجربه به موازات یکدیگر خود را در اندیشهی فلسفی غرب نمایان ساختند. اندیشه کیفری بکاریا، مبدع مکتب کلاسیک حقوق کیفری، از هر دو جریان تأثیر پذیرفته است. قبول اصالت فایده و سودمندی مبتنیبر بیشینهکردن لذت و کمینهکردن رنج و اصل تداعی معانی، دو نشانهی مهم تجربهگرایی بکاریا بوده است. درمقابل، توصیه و تجویز فایده و سودمندی و همچنین توسل به قرارداد اجتماعی، حقوق طبیعی و اصل عدالت، نشانههای تأثیرپذیری او از جریان اصالت عقل است. هریک از این موارد باعث نتایج خاصی در اندیشهی کیفری وی شده است. اندیشههای کیفری بکاریا ازنظر معرفتی بین دو جریان اصالت تجربه و اصالت عقل در نوسان است و ازاینجهت تابع ساختار واحد معرفتی نبوده است. بهعنوان مثال، اگر بکاریا باتوجهبه جریان اصالت تجربه، برای اصل فایده و سودمندی ارزش فراوانی قائل است، پذیرش سیستم قانونگذاری در او نیز باید براساس همین اصل باشد و نه توسل به قرارداد اجتماعی که بهلحاظ تجربی قابلپذیرش نیست. همچنین قبول اصل فایده و سودمندی بر مبنای تجربی، با اندیشهی حقوق طبیعی و عدالتگرایی قابلجمع نیست.
https://jrt.shirazu.ac.ir/article_4848_7ce7278760902fbca6bfa0df17d0e087.pdf
2018-05-22
21
44
10.22099/jrt.2018.4848
. بکاریا
۲. مکتب کلاسیک
۳. اصالت عقل
۴. اصالت تجربه
۵.فایدهگرایی
مجتبی
جاویدی
mojtabajavidi@gmail.com
1
استادیار دانشگاه شیراز
LEAD_AUTHOR
1. امینیزاده، محمد، (1393)، جرمشناسی و تغییر پارادایمها (تحلیل پارادایمی جرمشناسی)، رسالهی دکتری در حقوق جزا و جرمشناسی، تهران: دانشگاه تهران.
1
2. باهری، محمد؛ داور، میرزا علیاکبرخان، (1380)، نگرشی بر حقوق جزای عمومی، مقارنه و تطبیق: رضا شکری، تهران: انتشارات مجد.
2
3. بکاریا، سزار، (1377)، رساله جرائم و مجازاتها، ترجمه محمدعلی اردبیلی، چاپ سوم، تهران: نشر میزان.
3
4. بیکس، برایان، (1389)، فرهنگ نظریه حقوقی، ترجمه محمد راسخ، تهران: نشر نی.
4
5. پارسانیا، حمید، (1389)، حدیث پیمانه(پژوهشی در انقلاب اسلامی)، قم: نشر معارف(نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاهها).
5
6. ــــــــــــــ، (1390)، روششناسی انتقادی حکمت صدرایی، قم: انتشارات کتاب فردا.
6
7. ــــــــــــــ، (1391)، جهانهای اجتماعی، چاپ اول، قم: انتشارات کتاب فردا.
7
8. ــــــــــــــ، (1392)، «نظریه و فرهنگ: روششناسی بنیادین تکوین نظریههای علمی»، فصلنامه علمی–پژوهشی راهبرد فرهنگ، سال ششم، شماره ۲۶، صص: ۷- ۲۸.
8
9. پولادی، کمال، (1383)، تاریخ اندیشه سیاسی در غرب از ماکیاولی تا مارکس، چاپ دوم، تهران: نشر مرکز.
9
10. ثنایی، مهدی، (1391)، «طراحی چارچوبی برای تحلیل خط مشیهای عمومی در پرتو آموزههای اسلامی»، پایاننامهی دورهی کارشناسیارشد، رشته معارف اسلامی و مدیریت، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
10
11. حقیقی، عبدالکریم، (1390)، «مبانی معرفتشناسی نظریههای جرمشناسی پوزیتیو»، پایاننامهی کارشناسیارشد در حقوق جزا و جرمشناسی، تهران: دانشگاه تهران.
11
12. زرشناس، شهریار، (1392)، مبانی نظری غرب مدرن، قم: نشر معارف (وابسته به نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها).
12
13. زیباکلام، سعید، (1381)، «پیوند نامبارک پوزیتیویسم و اندیشه سیاسی»، مجله حوزه و دانشگاه، شماره 30، صص: ۴- ۲۸.
13
14. ساگال آرگین، هکتور؛ گالیندو، خوسه، (1386)، داوری اخلاقی: فلسفه اخلاق چیست، ترجمه احمد علی حیدری، تهران: حکمت.
14
15. شریعتمداری، علی، (1382)، اصول و فلسفه تعلیم و تربیت، چاپ بیستوسوم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
15
16. صابری، علی، (1392)، «توجیه مجازات؛ از رویکردهای محض تا رویکرد بینابین»، رسالهی دکتری در حقوق جزا و جرمشناسی، تهران: دانشگاه تهران.
16
17. صانعی درهبیدی، منوچهر، (1384)، مبانی اندیشههای فلسفی(فلسفه عمومی)، تهران: انتشارات امیرکبیر.
17
18. عضدانلو، حمید، (1389)، سیاست و بنیانهای فلسفی اندیشه سیاسی، تهران: نشر نی.
18
19. عمرانی، سلمان، (1392)، «تحلیل مبانی جرمانگاری در پرتو اندیشههای سیاسی»، رسالهی دکتری در حقوق جزا و جرمشناسی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
19
20. فرحبخش، مجتبی، (1389)، «تأثیر فایدهگرایی بر جرمانگاری»، رسالهی دکتری در حقوق جزا و جرمشناسی، تهران: دانشگاه تهران.
20
21. کاپلستون، فردریک چارلز، (1388)، تاریخ فلسفه (از بنتام تا راسل)، جلد هشتم، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی، چاپ ششم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
21
22. ـــــــــــــــــــــــ، (1388)، تاریخ فلسفه (از مِن دوبیران تا سارتر)، جلد نهم، ترجمه عبدالحسین آذرنگ و سید محمود یوسف ثانی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
22
23. ـــــــــــــــــــــــ، (1388)، تاریخ فلسفه (از هابز تا هیوم)، جلد پنجم، ترجمه امیر جلالالدین اعلم، چاپ هفتم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
23
24. ـــــــــــــــــــــــ، (1388)، تاریخ فلسفه (فلسفه اواخر قرون وسطا و دوره رنسانس از اوکام تا سوئارس)، جلد سوم، ترجمه ابراهیم دادجو، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
24
25. ـــــــــــــــــــــــ، (1389)، تاریخ فلسفه (از ولف تا کانت)، جلد ششم، ترجمه اسماعیل سعادت و منوچهر بزرگمهر، چاپ ششم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
25
26. ـــــــــــــــــــــــ، (1390)، تاریخ فلسفه (از دکارت تا لایبنیتس)، جلد چهارم، ترجمه غلامرضا اعوانی، چاپ ششم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
26
27. کاتوزیان، ناصر، (1380)، فلسفه حقوق، جلد اول (تعریف و ماهیت حقوق)، چاپ دوم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
27
28. گولد، جولیوس؛ کولب، ویلیام ل.، (1384)، فرهنگ علوم اجتماعی، به کوشش محمدجواد زاهدی، چاپ دوم، تهران: انتشارات مازیار.
28
29. لنکستر، لین و.، (1383)، خداوندان اندیشه سیاسی، جلد سوم، قسمت اول (هگل، آگوست کنت، جان استوارت میل)، ترجمه علی رامین، چاپ پنجم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
29
30. مارشال، گوردون، (1388)، فرهنگ جامعهشناسی آکسفورد، ترجمه حمیرا مشیرزاده، تهران: انتشارات میزان.
30
31. مالوری، فیلیپ، (1383)، اندیشههای حقوقی، ترجمه مرتضی کلانتریان، تهران: نشر آگه.
31
32. محسنی، مرتضی، (بیتا)، دوره حقوق جزای عمومی، جلد اول (کلیات حقوق جزا)، تهران: انتشارات دانشگاه ملی ایران.
32
33. مکاینتایر، السدیر، (1379)، تاریخچه فلسفه اخلاق، ترجمه انشاءالله رحمتی، تهران: انتشارات حکمت.
33
34. مونتسکیو، (1349)، روحالقوانین، ترجمه علیاکبر مهتدی، چاپ ششم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
34
35. ویلیامز، فرانک پی؛ مکشین، ماری لین دی، (1386)، نظریههای جرمشناسی، ترجمه حمیدرضا ملکمحمدی، چاپ دوم، تهران: میزان.
35
36. هیوم، دیوید، (1377)، تحقیق در مبادی اخلاق، ترجمه رضا تقیان ورزنه، بیجا: انتشارات گویا.
36
37. Barry, B., (1990), Political Argument: a Review, Hemel Hempstead, Whedtcheaf.
37
38. Bruce A. Arigo and Christopher R.Williams, (2006), Philosophy, Crime and Criminology, USA: University of Illinois Press.
38
39. Burke, Roger Hopkins, (2009), an Introduction to Criminological Theory, Third Edition. U.S.A & Canada: Willan Publishing.
39
40. Garland, David, (1994), "of Crimes and Criminals: the Development of Criminology in Britain", in: Maguire, M and Morgan, Rand Reiner, R, (Eds.), The Oxford Handbook of Criminology, Oxford University Press. PP.17-68.
40
41. Hayward, Keith& Maruna, Shadd& Mooney, Jayne, (2010), Fifty Thinkers in Criminology, first edition, New York: Routledge.
41
42. Hegel, G., (2008), Outlines of the Philosophy of Right, (T. Knox, Trans.), Oxford: Oxford University Press.
42
43. Kant, I., (1999), Metaphysical Elements of Justice, (T. b. Ladd, Ed.), Indianapolis: Hackett Publishing Company.
43
44. Mill, J. S., (1868), Speech in Favor of Capital Punishment, Given in the House of Commons on 21 April 1868.
44
45. Morrison, W., (1995(, Theoretical Criminology: from Modernity to Post-modernism, first edition, London, Sydney: Cavendish Publishing Limited.
45
46. Sherman, Lawrence W., (2005), "The Use and Usefulness of Criminology: Enlightened Justice and Its Failures", Annals of the American Academy of Political and Social Science, Vol. 600, PP. 115-135
46
ORIGINAL_ARTICLE
اصالت ماهیت و اعتباریت وجود از نگاه خیام (با تأکید بر قرائت سمنانی)
حکیم عمر خیام با وجود آن که مشایی است، به دفاع از اصالت ماهیت و اعتباریت وجود پرداخته است .او اتصاف ماهیت به وصف وجود را بهواسطهی تعلق جعل به ماهیت میداند. این رأی شائبهی نادیدهگرفتن بخشی از تاریخ فلسفه را توسط تدوینکنندگان آن ایجاد میکند. سمنانی به دنبال نقد آرای ملاصدرا، سبزواری و آقا علی مدرس (دربرابر قرائت صدرایی) ضمن این که آغاز بحث اصالت وجود یا ماهیت را عصر خیام می­داند، آرای او را در تأیید اصالت ماهیت و اعتباریت وجود، به همان معنای صدرایی بازخوانی نموده و استدلالهای او را در اعتباریت وجود و اصالت ماهیت محکم دانسته است. این مقاله ضمن تبویب و تبیین نظر خیام بر مبنای قرائت سمنانی، قضاوت او را از این منظر، مطابق با نظر خیام بررسی و ارزیابی کرده است. این پژوهش، بنیادی و روش آن، ترکیبی از توصیف، تحلیل و تطبیق است. از نتایج این پژوهش آن است که روشن میسازد اولاً، شیخ اشراق در رأی اعتباریت وجود تحتتأثیر خیام بوده است. ثانیاً، برخلاف نظر سمنانی، خاستگاه مدعای اعتباریت وجود خیام، زیادت خارجی وجود بوده، نه آنکه مقابل با اصالت وجود باشد و این اساس تمایز رأی خیام با میرداماد و ملاصدرا در این مسأله است.
https://jrt.shirazu.ac.ir/article_4859_ee84f1e3663d552927fc66f27418b8bc.pdf
2018-05-22
45
64
10.22099/jrt.2018.4859
: ۱. خیام
۲. سمنانی
۳. ماهیت
۴. وجود
۵. اعتباریت
۶. عروض خارجی
محمد
خسروی فارسانی
m45khosravi@gmail.com
1
دانشجوی دکتری حکمت متعالیه دانشگاه اصفهان
LEAD_AUTHOR
مهدی
امام جمعه
mehdiemamjomeh1339smj@gmail.com
2
دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان
AUTHOR
علی
ارشد ریاحی
arshad@ltr.ui.ac.ir
3
دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان
AUTHOR
۱. ابراهیمی دینانی، غلامحسین، (1365)، قواعد کلی فلسفی در فلسفهی اسلامی، ج2، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
1
۲. ابنسینا، حسینبنعبدالله، (1363)، الشفاء؛ الالهیات، تحقیق الاستاذین الاب قنواتی و سعید زائد، تهران: انتشارات ناصر خسرو.
2
۳. جمعی از نویسندگان، حسنزاده آملی، حسن، (بیتا)، دومین یادنامه علامه طباطبایی، تهران: مؤسّسه مطالعاتی و تحقیقاتی فرهنگی.
3
۴. جوادی آملی، عبدالله، (1382)، شرح حکمت متعالیه، ج1، چاپ دوم، قم: اسراء.
4
۵. حائری مازندرانی (سمنانی)، سید محمدصالح (1362)، حکمت بوعلی سینا (5جلد)، به تصحیح و اهتمام حسن فضائلی، چاپ سوم، تهران: انتشارات حسین علمی و نشر محمد.
5
۶. ـــــــــــــــــــــــ، (1377ق)، ودایعالحکم فی کشف خدایع بدایعالحکم، به سعی و اهتمام حسین عمادزاده، طهران: شرکت سهامی طبع کتاب.
6
7. خیام، عمربنابراهیم، (1962م.)، رسائل عمرخیام، به کوشش ب.ا. روزنفیلد و آ.پ. یوشکیفیتش، موسکو: دارالنشر للاداب الشرقیه.
7
۸. ـــــــــــــــــــــــ، (1377)، دانشنامه خیامی (مجموعه رسائل علمی و فلسفی و ادبی عمربنابراهیم خیامی)، به اهتمام رحیم رضازاده ملک، تهران: علم و هنر و صدای معاصر.
8
۹. ذبیحی، محمد، (1386)، فلسفهی مشّاء با تکیه بر اهمّ آراء ابنسینا، تهران: انتشارات سمت.
9
۱۰. سهروردی، شهابالدین یحیی، (1380)، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تصحیح و مقدمهی هانری کربن، چاپ سوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
10
۱۱. ــــــــــــــــــــــــــــ، (1397)، حکمه الاشراق، ضمن مصنفات شیخ اشراق، ج۲، به کوشش هانری کربن، تهران: انجمن فلسفه ی ایران.
11
12. شریفرازی، محمد، (1352-1354)، گنجینه دانشمندان، تهران: بینا.
12
۱۳. شریعت، محمدجواد، (1379)، دستور ساده زبان فارسی، چاپ دوم، تهران: انتشارات اساطیر.
13
۱۴. صدرالدین شیرازی، محمدبنابراهیم، (1981)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
14
۱۵. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ، (1363)، المشاعر، به کوشش هانری کربن، تهران: کتابخانه طهوری.
15
۱۶. مصباح یزدی، محمدتقی، (1368)، آموزش فلسفه، ج1، قم: سازمان تبلیغات اسلامی.
16
۱۷. مطهری، مرتضی، (1366)، مجموعهی آثار، ج10، تهران: انتشارات صدرا.
17
۱۸. مطهری، مرتضی، (بیتا)، پاورقی اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج3، تهران: انتشارات صدرا.
18
۱۹. مهجوری، اسماعیل، (۱۳۵۳)، دانشمندان و رجال مازندران، بهکوشش هدایتاللّه مهجوری، تهران: بینا.
19
ORIGINAL_ARTICLE
ملاحظات درباب نقدهای ملاصدرا بر نظریهی ابصار سهروردی
نظریهی ابصار در سازوارهی اندیشهی سهروردی ازآنجهت اهمیت دارد که نهتنها مجالی برای بسط نظریهی خاص او درباب علم اشراقی براساس نظام نوری است، بلکه تلاشهای او را برای طبیعیاتی از جنس دیگر موجه میسازد. نظریهی ابصار سهروردی بهواقع بنیانی مابعدالطبیعی برای تعیین جایگاه خاص نفس در هستی و نیز جایگاه خاص علمالنفس اشراقی در میان یک انسجام الهیاتی است. نگارندهی این مقاله بر آن است تا با نگاه دوباره به مبانی فلسفهی سهروردی، به مسألهی ابصار بپردازد و از این خلال، نقدهای وارد بر شیخ اشراق را در آثار ملاصدرا داوری کند. همچنین به دفاعیات سبزواری و ارزیابی آنها نیز پرداخته خواهد شد. بهزعم نگارنده، اختلاف نظر این دو فیلسوف درباب ابصار، به اختلاف مبانی آنها بازمیگردد و در نتیجه، نقدهای صدرا محصول عدم لحاظ مبانی شیخ اشراق در طبیعیات و مابعدالطبیعهی اشراقی است.
https://jrt.shirazu.ac.ir/article_4862_ff2b0b79f969830e5eadff07ba905e55.pdf
2018-05-22
65
84
10.22099/jrt.2018.4862
۱. ابصار
۲. سهروردی
۳. ملاصدرا
۴. علم اشراقی
مجید
طاوسی ینگابادی
bebarbarunebahar@gmail.com
1
دانشجوی دکتری دانشگاه اصفهان
LEAD_AUTHOR
محمدمهدی
مشکاتی
mm.meshkati@itr.ui.ac.ir
2
استادیار دانشگاه اصفهان
AUTHOR
۱. ابراهیمی دینانی، غلامحسین، (1364)، شعاع اندیشه و شهود در فلسفه سهروردی، تهران: حکمت.
1
۲. ابن سینا، حسینبنعبدالله، (1404)، التعلیقات، تحقیق عبدالرحمن بدوی، بیروت: مکتبة الاعلام الاسلامی.
2
۳. ـــــــــــــــــــــ، (1363)، المبدأ و المعاد، به اهتمام عبدالله نورانی، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی.
3
۴. سبزواری، حاج ملاهادی، (1361)، اسرارالحکم، تهران: مولی.
4
۵. سهروردی، شهابالدین یحیی، (1375)، المشارع و المطارحات، در: مجموعه مصنفات شیخ اشراق، ج1، تصحیح و مقدمهی هانری کربن، سیدحسین نصر و نجفقلی حبیبی، چاپ دوم، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
5
۶. ــــــــــــــــــــــــــ، (1375)، حکمه الاشراق. در: مجموعه مصنفات شیخ اشراق، ج2، تصحیح و مقدمهی هانری کربن، سیدحسین نصر و نجفقلی حبیبی، چاپ دوم، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
6
۷. ـــــــــــــــــــــــــــ، (1375)، المقاومات، در: مجموعه مصنفات شیخ اشراق، ج۱، تصحیح و مقدمهی هانری کربن، سیدحسین نصر و نجفقلی حبیبی، چاپ دوم، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
7
۸. شایگان، داریوش، (1384)، هانری کربن؛ آفاق تفکر معنوی در اسلام ایرانی. ترجمه باقر پرهام. چاپ سوم، تهران: فرزان روز.
8
۹. شهرزوری، شمسالدین محمد، (1372)، شرح حکمه الاشراق، تصحیح حسین ضیایی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
9
۱۰. قطبالدین شیرازی، (1383)، شرح حکمه الاشراق، به اهتمام عبدالله نورانی و مهدی محقق، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
10
۱۱. قطبالدین شیرازی، (1391)، شرح حکمه الاشراق به انضمام تعلیقات صدرالمتألهین، تصحیح و تحقیق سیدمحمد موسوی، تهران: حکمت.
11
۱۲. کربن، هانری، ( 1389)، معبد و مکاشفه. ترجمه انشاءالله رحمتی، تهران: سوفیا.
12
۱۳. ملاصدرا، محمدبنابراهیم، (1361)، العرشیه، تصحیح غلامحسین آهنی، تهران: مولی.
13
۱۴. ــــــــــــــــــــ، (1363)، مفاتیح الغیب، مقدمه و تصحیح محمد خواجوی، تهران: مؤسسه تحقیقات فرهنگی.
14
۱۵. ـــــــــــــــــــــــ، (1375)، مجموعه رسائل فلسفی ملاصدرا، تهران: حکمت.
15
۱۶. ـــــــــــــــــــــــ، (1381)، زاد المسافر، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
16
۱۷. ـــــــــــــــــــــــ، (1422)، شرح الهدایه الاثیریه، بیروت: مؤسسه التاریخ العربی.
17
۱۸. ـــــــــــــــــــ، (1981)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، ج1، چ سوم، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
18
۱۹. ــــــــــــــــــ، (1981)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. ج3. چ سوم، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
19
۲۰. ـــــــــــــــــــــــ، (1981)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، ج4، چ سوم، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
20
۲۱. ـــــــــــــــــــــــ، (1981)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، ج6، چ سوم، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
21
۲۲. ـــــــــــــــــــــــ، (1981)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، ج8، چ سوم، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
22
۲۳. ـــــــــــــــــــــ، (1383)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، به ضمیمهی تعلیقات سبزواری، ج8، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
23
۲۴. ـــــــــــــــــــــ، (1981). الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، ج9، چ سوم، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
24
۲۵. میرداماد، (1367)، القبسات، به اهتمام دکتر مهدی محقق و دیگران، تهران: دانشگاه تهران.
25
۲۶. ــــــــ، (1380)، جذوات و مواقیت، تصحیح و تعلیق علی اوجبی، تهران: میراث مکتوب.
26
۲۷. نوربخش، سیماسادات، (1392)، ملاصدرا و سهروردی؛ بررسی مقایسهای آرای فلسفی، تهران: هرمس.
27
۲۸. یزدانپناه، سید یدالله، (1389)، حکمت اشراق (گزارش، شرح و سنجش دستگاه فلسفی شیخ شهابالدین سهروردی)، ج2، تحقیق و نگارش مهدی علیپور. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
28
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی انتقادی جایگاه آگاهی در معرفتشناسی پلانتینگا (با تأکید بر نقش خدا)
در بن نظریهی معرفت پلانتینگا، خدا در مقام ایجاد معرفت در فاعل شناسا چنان نقش پررنگی ایفا نموده که جایگاه فاعل شناسا متزلزل میشود و این نگاه ناخواسته بهسوی نظریههای معرفت طبیعتگرایانه متمایل میشود. ازنظر پلانتینگا برای حل مشکل گتیه لازم است آگاهی و وظیفه از فرایند شناخت حذف شود. ولی با حذف این دو و ارادهی فاعل شناسا، نظریهی وی که یک دستگاه اعتمادگرای فضیلتمحور است، میتواند معضلهای شناخت را حل کند یا از معضلی به معضل دیگر میافتد؟ این مقاله درصدد است با بررسی جایگاه خدا در نظریهی کارکرد صحیح، به سؤال مزبور پاسخ دهد و البته این پاسخ، به روش مطالعهی کتابخانهای و نظری و با مقایسهی جایگاه آگاهی در نظریهی پلانتینگا با نظریههای گلدمن و سوزا و تبیین جایگاه آگاهی در مؤلفههای کارکرد صحیح، وضعیت مناسب و تمایل انجام میگیرد.براساس دستاوردهای این تحقیق، بر عهدهی خدا گذاشتن تمامی فرایند معرفتسازی و حذف آگاهی فاعل شناسا از ساختار کارکرد صحیح قوای معرفتی، موجب تقلیل و فروکاهش معرفت انسانی به مرتبهی معرفت حیوانی است. نتیجهی دخالت مؤلفهی تمایل در معرفتسازی، تبدیلکردن معرفت به امری مزاجی و شانسی است و ازسویدیگر پلانتینگا در مؤلفهی وضعیت مناسب، ناگزیر است آگاهی فاعل شناسا را در فرایند معرفتسازی دخالت دهد و برخلاف این ایده گام بردارد که خدا محور تام فرایند معرفت است.
https://jrt.shirazu.ac.ir/article_4864_2cdc6d566a7a9ec1bbb58774b416e5ad.pdf
2018-05-22
85
100
10.22099/jrt.2018.4864
۱. پلانتینگا
۲. معرفت
۳. آگاهی
۴. خدا
۵. اعتمادگرایی
اکرم
عسکرزاده مزرعه
akram_asgaezadeh@yahoo.com
1
استادیار گروه فلسفه دانشگاه محقق اردبیلی
LEAD_AUTHOR
سید علی
علم الهدی
alamolhoda53@gmail.com
2
دانشیار گروه فلسفه دانشگاه پیام نور تهران
AUTHOR
۱. پالاک، جان؛ کراز، جوزف، (1385)، نظریههای امروزی شناخت، ترجمهی علی حقی. قم: بوستان کتاب.
1
۲. پلانتینگا، آلوین، (1374)، آیا اعتقاد به خدا واقعاً پایه است، ترجمهی ابراهیم سلطانی و احمد نراقی.تهران: مؤسسه فرهنگی صراط.
2
۳. جوادی، محسن، (138۱)، «آلوین پلانتینگا: معرفتشناسی اصلاحشده، باور دینی واقعاً پایه»، پژوهشهای فلسفی کلامی، ش ۱۱، ۱۲، بهار، صص: ۲۶-۴۰.
3
۴. فتحیزاده، مرتضی، (1384)، جستارهایی در معرفتشناسی، قم: کتاب طه.
4
۵. فرجی پاک، مهدی، (1393) «رویکرد درونگرایانه و برونگرایانه پلانتینگا درباره معقولیت باور به خدا». الهیات تطبیقی، ش ۱۲، زمستان، صص: ۱۶۱-۱۷۶.
5
۶. کشفی، عبدالرسول، (1385)، «دستهبندی نظریههای توجیه معرفتشناختی»، نامه حکمت، ش ۲، پاییز و زمستان، صص: 65-87.
6
7. Alston, William, (1990), “Externalist Theories of Perception,” Philosophy and Phenomenological Researches, Vol. 50, PP. 73-97.
7
8. Bonjour, Laurence, (2002), “Internalism and Externalism”, In: Oxford Handbook of Epistemology, Oxford: Oxford University Press, PP. 234-264.
8
9. Goldman, Alvin, (1992), “A Causal Theory of Knowing.” In: Liaisons: Philosophy Meets the Cognitive and Social Sciences, Cambridge (Massachusetts): MIT Press, PP. 69-84.
9
10. ___________, (1992), “Epistemic Folkways and Scientific Epistemology”, In: Liaisons: Philosophy Meets the Cognitive and Social Sciences, Cambridge (Massachusetts): MIT Press, PP. 155-176.
10
11. ____________, (1992), “What is Justified Belief,” In: Liaisons: Philosophy Meets the Cognitive and Social Sciences, Cambridge (Massachusetts): MIT Press.
11
12. Lee, Patrick, (1993), “Evidentialism, Plantinga and Faith and Reason,” In: Rational Faith: Catholic Responses to Reformed Epistemology, Notre Dame Press, PP. 199-225.
12
13. Plantinga, Alvin, (2000), Warranted Christian Belief, Oxford: Oxford University Press.
13
14. _____________, (1993), Warrant and Proper Function, Oxford: Oxford University Press.
14
15. _____________, (1993), Warrant: The Current Debate, Oxford: Oxford University Press.
15
16. Sosa, Ernest, (1991), Knowledge in Perspective, Cambridge: Cambridge University Press.
16
17. __________; Bonjour, Laurence, (2003), “Epistemic Justification”, In: Internalism Vs Externalism Foundation Vs Virtues, Oxford: Black Well Publishing.
17
18. __________, (2009), Reflective Knowledge: Apt Belief and Reflective Knowledge, Oxford: Clarendon Press.
18
19.__________, (2007), “A Virtue Epistemology”, In: Apt Belief and Reflective Knowledge, Oxford: Clarendon Press, Vol. 1.
19
20. Zagzebski, Linda, (1993), “Religious Knowledge and the Virtues of the Mind”, In: Rational Faith: Catholic Responses to Reformed, Epistemology, Notre Dame Press, PP. 199-225.
20
ORIGINAL_ARTICLE
ناتعینگرایی و فاعلیت الهی از منظر دیوید بارتالامیو
تحولات علمی معاصر، تصور ساده­ی ماشین­وار از جهانی با قوانین ثابت نیوتنی را آرامآرام با تصوری پیچیده­­تر، یعنی باور به وجودِ نوعی عدمِتعینِ تحویل­ناپذیر جایگزین کرده است. اگر باور به جهانی متعین، نفی محدودیت از خداوند در تعامل با مخلوقات را نیازمند تبیین نموده بود؛ اکنون مسأله از سوی مقابل رخ نموده و تلاش فیلسوفان دین و متکلمان بایستی معطوف به بیان نحوه­ی فاعلیت و هدفمند عمل کردن خداوند در جهانی شود که علوم تجربی، ضرورت و سنخیت علی را در آن، بهظاهر، بهچالش کشیدهاند. این نوشتار به معرفی و ارزیابی رویکرد دیوید بارتالامیو، بهعنوان فیلسوفی ناتعینگرا، در این موضوع پرداخته و کوشیده است تا به فرض صحت دیدگاه ناتعینگرایانه در علم، از هدفمندی آفرینش و حاکمیت خداوند بر مخلوقات از طریق نفی امکان بینظمی­های ذاتی و نشاندادن تأثیر عللی غیرمادی دفاع کند.
https://jrt.shirazu.ac.ir/article_4865_5d3ffd9a8806b4c0f1951bb341df85c9.pdf
2018-05-22
101
130
10.22099/jrt.2018.4865
1. تعینگرایی
2. ناتعینگرایی
3. فاعلیت الهی
4. نظریه کوانتوم
5. ضرورت علی
سید محمد
فقیه
md.faghih@ymail.com
1
دانشجوی دکتری گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران
AUTHOR
عبدالرسول
کشفی
akashfi@ut.ac.ir
2
دانشیار دانشکده الهیات دانشگاه تهران، نویسنده مسؤول
LEAD_AUTHOR
1. احمدی، محمدامین، (1389)، تناقضنما یا غیبنمون؛ نگرشی نو به معجزه، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
1
2. طباطبایی، سید محمدحسین، (1387)، ترجمه و شرح نهایه الحکمه، 3 جلد، ترجمه و شرح علی شیروانی، ج ۲، چاپ هشتم، قم: مؤسسه­ی بوستان کتاب.
2
3. کاکایی، قاسم، (1383)، خدامحوری در تفکر اسلامی و فلسفه مالبرانش، چاپ دوم، تهران: انتشارات حکمت.
3
4. گلشنی، مهدی، (1390)، تحلیلی از دیدگاه­های فلسفی فیزیکدانان معاصر، چاپ پنجم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی.
4
5. مطهری، مرتضی، (1368)، مجموعه آثار، ج۱، تهران: انتشارات صدرا.
5
6. __________، (1368)، مجموعه آثار، ج۴، تهران: انتشارات صدرا.
6
7. __________، (1368)، مجموعه آثار، ج۶، تهران: انتشارات صدرا.
7
8. __________، (1387)، مجموعه آثار، ج۲۶، تهران: انتشارات صدرا.
8
9. Bartholomew, David John, (2008), God, Chance and Purpose, Cambridge: Cambridge University Press.
9
10.____________________, (1984), God of Chance, London: SCM Press.
10
11. Hefner, Philip, (2000), Why I don't Believe in Miracles, Newsweek (US Edition).
11
12. Langford, Michael J., (1981), Providence, London: SCM Press.
12
13. Monod, Jacques, (1972), Chance and Necessity: An Essay on the Natural Philosophy of Modern Biology (A Philosophy for a Universe without Causality by the Nobel Prize Winning French Biologist), translated from the French by Austryn Wainhouse, First Edition, New York: Vintages Books, A Division of Random House.
13
14. Sproul, Robert Charles (1994), Not a Chance: The Myth of Chance in Modern Science and Cosmology, Michigan: Baker Academic.
14
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی عوامل مؤثر در حصول غایت سلوک عرفانی با رویکردی بر آرای امام خمینی(ره)
از میان انسانها آنان که به مقصود حیات و آفرینش خویش با تأمل اندیشیده و بدان پی بردهاند، اندکاند و از آن اندکتر، آنانی هستند که پس از درک مقصود هستی، عزم خود را برای تحقق آن جزم کرده و راه را تا نهایت پیمودهاند. اما هر آن کس که پای در مسیر مقصود و تعالی خویش مینهد، باید بداند که راهی هموار و مقصدی زودیاب پیش روی وی نیست؛ گذشته از فراز و نشیبهای فراوان این مسیر، جوانب و عوامل متعددی در این راه دخیلاند که آشنایی و رعایت آنها بر وی لازم است. ازآنجاکه حصول غایت عرفان برای سالک، منوط به رعایت تمامی این جوانب است، مقالهی حاضر سعی دارد تا وجوه مختلفی را برشمارد که در جریان سلوک مؤثرند و سالک برای وصول به غایتش، بدانها نیازمند است. این عوامل را تحت عنوان چند مؤلفهی کلی میتوان جمعبندی کرد: 1. وظایف علمی و معرفتی سالک؛ 2. وظایف عملی سالک؛ 3. استاد و راهنمای طریقت. علاوهبر این، چون مؤلفهی وظایف عملی، خود گسترهی وسیعی از اعمال را دربرمیگیرد، میتوان آن را ذیل سه عنوان معرفی نمود: اول اعمال عبادی و آداب شرعی، دوم کارهای مربوط به تربیت اخلاقی نفس، سوم اعمالی که به منظور ریاضت نفس لازم است. این مقاله به تبیین این عوامل و مؤلفهها پرداخته است.
https://jrt.shirazu.ac.ir/article_4866_e43209ba2be5ccfcbfcbbc2607db4a0d.pdf
2018-05-22
131
158
10.22099/jrt.2018.4866
۱. سلوک
۲. غایت لقاءالله
3. علوم حصولی
4. تهذیب اخلاق
5. شریعت
6. ریاضت
سید محمود
یوسف ثانی
yosefsani@yahoo.com
1
دانشیار مؤسسه حکمت و فلسفه ایران
AUTHOR
فاطمه
رادی میبدی
fateme.radi@gmail.com
2
دانشجوی دکتری پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی
LEAD_AUTHOR
۱. قرآن کریم.
1
2. ابنسینا، حسینبنعبدالله، (بیتا)، الاشارات و التنبیهات، بیجا: نشر البلاغه.
2
3. ابنعربی، محیالدین، (بیتا)، الفتوحات المکیه، 4جلدی، بیروت: دارصادر .
3
4. احمدپور، مهدی، (1385)، کتابشناخت اخلاق اسلامی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
4
5. اکبریان، رضا، (1378)، اخلاق و عرفان، تهران: نشر فرهنگ اسلامی.
5
6. انصاری، خواجه عبدالله، (1390)، صد میدان، تصحیح محمود نجفی، قم: آیت اشراق.
6
7. تمیمی آمدی، عبدالواحد، (1373)، غررالحکم و دررالکلم، شرح جمالالدین محمد خوانساری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
7
8. جوادی آملی، عبدالله، (1377)، تفسیر موضوعی قرآن کریم(مراحل اخلاق در قرآن)، ج10 و 11، قم: اسراء.
8
9. حسینی تهرانی، سید محمدحسین، (1423)، روح مجرد، مشهد: نشر علامه طباطبائی.
9
10. خمینی، روحالله، (بیتا)، آداب الصلوه، تهران: دفتر تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
10
11. --------، (بیتا)، تفسیر سورهی حمد، تهران: دفتر تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
11
12. --------، (بیتا)، تقریرات فلسفه، به تقریر سید عبدالغنی اردبیلی، ج 2و3، تهران: دفتر تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
12
13. --------،(بی تا)، جهاد اکبر، تهران: دفتر تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
13
14. --------، (بیتا)، سر الصلوه، تهران: دفتر تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
14
15. --------، (بیتا)، شرح چهل حدیث، تهران: دفتر تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
15
16. --------، (بیتا)، شرح حدیث جنود عقل و جهل، تهران: دفتر تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) .
16
17. --------، (بیتا)، صحیفهی امام، ج 2 و 8 و14 و 15 و 18، تهران: دفتر تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) .
17
18. رازی، نجمالدین، (1379)، مرصادالعباد، به اهتمام محمدامین ریاحی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
18
19. رحیمی، علیرضا، (1385)، «اندیشههای فارابی در تربیت»، مجلهی رشد آموزش معارف اسلامی، ش 62.
19
20. رودگر، محمدجواد، (1387)، مراحل عرفان، قم: دفتر نشر معارف.
20
21. زرینکوب، عبدالحسین، (1368)، سر نی، ج2، تهران: انتشارات علمی.
21
22. سجادی، جعفر، (1379)، فرهنگ اصطلاحات فلسفی ملاصدرا، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد.
22
23. سراج، ابونصر، (1381)، اللمع فی التصوف، ترجمهی مهدی محبتی، تهران: اساطیر.
23
24. سلیمانی، فاطمه، (1389)، «نقش تهذیب نفس در کسب معرفت از نگاه ملاصدرا»، خردنامهی صدرا، ش 61.
24
25. صدرالمتألهین شیرازی، محمدبنابراهیم، (1368)، الحکمه المتعالیه فی الأسفار العقلیه الأربعه، ج 3و 7 و 9، قم: مکتبه المصطفوی.
25
26. ـــــــــــــــــــــــــــــــ، (1366)، شرح اصول کافی، تصحیح محمد خواجوی، ج1، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
26
27. ـــــــــــــــــــــــــــــــ، (1382)، الشواهد الربـوبیه، تصحیح سید جلالالدین آشتیانی، چاپ سوم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
27
28. ـــــــــــــــــــــــــــــــ، (1386)، مفاتیح الغیب، به تصحیح و تحقیق نجفقلی حبیبی، به اشراف سید محمد خامنهای، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
28
29. ـــــــــــــــــــــــــــــــ، (بیتا)، کسر اصنام الجاهلیه، تهران: بنیاد حکمت صدرا.
29
30. ــــــــــــــــــــــــــــــــ، (1354)، المبدأ و المعاد، با تصحیح و مقدمهی سیدجلال آشتیانی، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
30
31. عطار، شیخ فریدالدین، (1387)، تذکره الاولیاء، مقدمه محمد قزوینی و تصحیح احمد آرام، تهران: گنجینه.
31
32. غزالی، ابو حامدمحمد، (بی تا)، احیاء علوم الدین، ج8، لبنان: دارالکتب العربی.
32
33. فرغانی، سعیدالدیـن سعید، (1379)، مشارق الدراری (شرح تائیه ابنفارض)، قم: بوستان کتاب.
33
34. فضلی، علی، (1389)، علم سلوک، قم: دفتر نشر معارف.
34
35. کاشانی، عبدالرزاق، (1413)، اصـطلاحات الصـوفیه، تحقیق و تقدیم عبدالعال شاهین، مصر: دارالمنار.
35
36. کبری، نجمالدین، (1388)، نسیم جمال و دیباچهی جلال(فوایح الجمال و فواتح الجلال)، تصحیح فریتس مایر، ترجمه و توضیح قاسم انصاری، تهران: طهوری.
36
37. کلابادی، ابوبکر محمد، (1363)، التعرف المذهب التصوف، تهران: اساطیر.
37
38. لاهیجی، عبدالرزاق، (1371)، مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز، تصحیح کیوان سمیعی، تهران: سعدی.
38
39. محمد بن منور، (1367)، اسرار التوحید، مقدمه، تصحیح و تعلیقات دکتر محمدرضا شفیعی، ج2، تهران: آگاه.
39
40. محمدی ریشهری، محمد، (1375)، میزان الحکمه، ج 5، قم: دار الحدیث.
40
41. مطهری، مرتضی، (1374)، مجموعه آثار شهید مطهری، ج 7 و 23 و 27، تهران: صدرا.
41
42. مکی، ابوطالب، (1417)، قوت القلوب، ج1، بیروت: دارالکتب العلمیه.
42
43. مولوی، جلالالدین محمد، (1378)، مثنوی معنوی، به اهتمام رینولد نیکلسون، تهران: ثالث.
43
44. نصر، سیدحسین، (1384)، «عرفان نظری و تصوف علمی و اهمیت آن در دوران کنونی»، ترجمهی انشاءالله رحمتی، اطلاعات حکمت و معرفت، ش1، صص: ۱۱- ۲۰.
44
45. وکیلی، محمدحسین، (1390)، «شاخصههای مکتب عرفانی نجف»، حکمت عرفانی، ش1، صص: ۲۵- ۴۲.
45
46. همدانی، عینالقضات، (1377)، تمهیدات، مقدمه و تصحیح عفیف عسیران، تهران: منوچهری.
46
47. یوسفپور، محمدکاظم، (1380)، نقد صوفی، تهران: روزنه.
47