آموزه‌ی تجسد در ترازوی نقد

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه قم

2 استاد دانشگاه قم

چکیده

بسیاری از آیات کتاب مقدس، اعم از عهد قدیم و عهد جدید، به یکتایی خداوند و منزّه بودن او از جسمیّت تصریح می‌کند و از سوی دیگر، در برخی از نوشته‌های عهد جدید به صراحت به تجسّم خدا در کالبد عیسی مسیح اشاره شده است. مسیحیان با استفاده از برخی مطالب عهد جدید، به «تجسّد خدا در مسیح» معتقد شده‌اند. بنابراین اگر کسی قائل به تحریف کتاب مقدس نبوده،  بخواهد آیات را با همین شرایط موجود بپذیرد و تفسیر صحیحی ارائه دهد به ناچار باید به تأویل و تفسیر مجازی روی آورد و این آموزه را تأویل کند، به گونه‌ای که با توحید و صفات تنزیهی خداوند مغایرت نداشته باشد. تاریخ تفسیر کتاب مقدس نشان می‌دهد بسیاری از مفسّران مسیحی تجسّد خدا را امری مجازی دانسته و برخی نیز آن را بیانی اسطوره‌ای می‌دانند. قرآن کریم نیز خدا را منزّه از مادّیّت و جسمیت دانسته و منکر هرگونه تجسّم خدا در عیسی و الوهیت اوست. الاهی‌دانان مسلمان نیز با استفاده از درون مایه‌های قرآنی و حدیثی و با استفاده از استدلال عقلی، لوازم تجسّد را که اموری ممتنع‌اند یادآور شده‌اند.

کلیدواژه‌ها


1. قرآن کریم.
 
2. نهج البلاغه، (1385)، چاپ دوم، محمد دشتی، انتشارات غرفه الاسلام.
 
3. کتاب مقدس.
 
4. ابن سینا، (1363)، المبدأ و المعاد، تهران: مؤسسه‌ی مطالعات اسلامی‌.
 
5. الستون، ویلیام، (1375)، «زبان دین» ، سعید عدالت نژاد، مجله‌ی حوزه و دانشگاه، ش 8 ، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ، از ص 34 تا 4.
 
6. الستون، پییر؛ لگنهازون، محمد، یینگر، میلتون، (1376)، دین و چشم اندازهای نو، غلامحسین توکلی، قم : انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.‌
 
7. الشیخ، علی، (2009)، لاهوت المسیح فی المسیحیه و الاسلام، قم: مرکز الابحاث العقائدیه مؤسسه الرافد.
 
8. الیاس، سلیم، (2008)، الموسوعه الکبری للمذاهب و الفرق و الادیان، بیروت: مرکز الشرق الاوسط.
 
9. اهنی، غلامحسین، (1360)، معانی بیان، چاپ دوم، تهران: بنیاد قرآن.
 
10. بحرانی، ابن میثم، (1406)، قواعد المرام فی علم الکلام، چاپ دوم، سید احمد الحسینی، قم : مکتبه آیه الله المرعشی النجفی.
 
11. بخاری، محمد بن اسماعیل بن ابراهیم، (1418)، الصحیح، محمد بنیس، مغرب: دارالمعرفه.
 
12. پویا، اعظم، (1385)، مواجهه قرآن با فرهنگ مسیحیت، تهران: هستی نما. 
 
13. تیلیخ ، پل، (1376)، الهیاتِ فرهنگ، مراد فرهادپور و فضل الله پاکزاد، تهران: طرح  نو.
 
14. دورانت، ویل، (1372)، تاریخ تمدن، چاپ چهارم، حمید عنایت و دیگران، تهران:سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی‌.
 
15. دهخدا، علی اکبر،(1343)، لغت نامه ، بی چا، محمد معین، تهران: دانشگاه تهران.
 
16. رابینسون، نیل، (1383)، «عیسی در قرآن، عیسای تاریخی و اسطوره‌ی تجسّد»، ترجمه‌ی محمد کاظم شاکر، هفت آسمان، شماره‌ی 24.
 
 17. رستم، سعد، (2007)، التوحید فی الاناجیل الاربعه و فی رسائل القدیسین بولس و یوحنا، چاپ دوم، بی جا، للدراسات و النشر.
 
18. زیبایی نژاد، محمدرضا، (1375)، درآمدی بر تاریخ و کلام مسیحیت، قم: انتشارات شرق.
 
19. ساجدی، ابوالفضل، (1382)، «مقایسه میان سه روی‌کرد عمده‌ی تفسیری در فهم قرآن و عهدین»،  قبسات، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی‌، از ص 87 تا 108.
 
20. سارو خاچیکی، (1982)، اصول مسیحیت، چاپ دوم، تهران: حیات ابدی.
 
21. سبحانی، جعفر، (1412)، الالهیات علی هدی الکتاب و السنه و العقل، چاپ سوم، قم: المرکز العالمی ‌للدراسات الاسلامیه.
 
22. سبحانی، جعفر، (بی تا)، شناخت صفات خدا، بی‌چا. تهران: صدر.  
 
23. شعرانی، ابو الحسن، (بی تا)، شرح تجرید الاعتقاد، چاپ هفتم، تهران: انتشارات اسلامیه.
 
24. شیخ بهایی، محمد بن حسین، (1373)، اربعین، چاپ چهارم، عبدالرحیم عقیقی بخشایشی، قم: نوید اسلام.
 
25. طباطبایی، محمد حسین، (1404)، بدایه الحکمه، بی چا، قم: نشر دانش اسلامی‌.
 
26. طباطبایی، محمد حسین، (1379)، المیزان فی تفسیر القران، چاپ دوازدهم، محمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی‌.       
 
27. طوسی، محمدبن الحسن، (1358)، تمهید الاصول، بی‌چا، عبدالمحسن مشکوه الدینی، بی‌جا، انجمن اسلامی ‌حکمت و فلسفه ایران.
 
28. طوماس، داود، (1982)، شناخت مسیح، بی‌چا، تهران: حیات ابدی.
 
29. علامه حلی،  (1378)، کشف المراد، چاپ چهارم، علی محمدی، قم: دارالفکر.
 
30. غزالی، ابوحامد محمد بن محمد الغزالی، (1420)، الرّد الجمیل لالوهیه عیسی بصریح الانجیل، ابو عبدالله السلفی الدانی ال زهوی، بی چا، بیروت: المکتبه العصریه.
 
31. کراپ، الکساندر و دیگران، (1377)، جهان اسطوره‌شناسی، جلال ستاری، تهران: نشر مرکز.
 
32. کلینی، محمد بن یعقوب، (1363)، اصول کافی، چاپ پنجم، علی اکبر غفاری، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
 
33. کونگ، ‌هانس، (1386)، متفکران بزرگ مسیحی، گروه مترجمان، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
34. کیوپیت، دان، (1380)، دریای ایمان، چاپ دوم، حسن کامشاد، تهران: طرح نو.
 
35. کیوپیت، دان،(1386)، مسیح بدون جهان مسیحیت مندرج در اسطوره‌ی تجسّد خدا، عبدالرحیم سلیمانی اردستانی و محمد حسن محمدی مظفر، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
 
36. مجلسی، محمد باقر،  (1983)، بحار الانوار، چاپ دوم، لبنان: مؤسسه الوفا.
 
37. معلوف، لویس، (1366)، المنجد فی اللغه، چاپ چهارم، تهران: اسماعیلیان.
 
38. مک کراث، الستر، (1385)، درآمدی بر الاهیات مسیحی، عیسی دیباج، تهران: کتاب روشن.
 
39. میشل، توماس، (1377)، کلام مسیحی، حسین توفیقی، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
 
40. نیلز، استیفن، (1334)، خدای مسیحیان، مسعود رجب نیا، تهران: نور جهان.
 
41. وات، ویلیام مونتگمری، (1389)، اسلام و مسیحیت در عصر حاضر، خلیل قنبری، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی‌.
 
42. وات، ویلیام مونتگمری، (1375) ، «دین و زبان تمثیلی»، خلیل قنبری و محمدعلی شمالی، معرفت، ش 19، قم: مؤسسه‌ی آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، از ص 44 تا 48.
 
43. هیک، جان، (1386)، اسطوره تجسّد خدا، عبدالرحیم سلیمانی اردستانی و محمدحسن محمدی مظفر، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
 
44. واعظی، احمد، (1375)، «کارکردگرایی و زبان الاهیات»، معرفت، ش19، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، از ص 57 تا 63.
 
45. Bindley, T. H., (1950), The Ecumenical Documents of the Faith, Fourth edition, London: Methuen.
 
46. Eliade, Mircea, (1987), The Encyclopedia of Religion. Vol 7, New York: Macmillan publishing company.
 
47. Hick, John, (1983), Philosophy of Religion. Third edition, New Jersey: Prentice- hall. Inc, Englewood- cliffs.
 
48. Lofmark, Carl, (1990), What is the Bible?, London: Rationalist Publication.                                                                                                                      
 
49. Paul, Edwards, (1967), The Encyclopedia of Philosophy, Macmillan the free Press; London: Collier Macmillan.
 
50. Watt, William Montgomery, Religious Truth for our Time, England:  One world Oxford.