مشاییان و نظریه ی تجرید

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه پیام نور تهران

چکیده

در این مقاله، اثبات می‌شود تئوری مشائیان مسلمان در خصوص نحوه‌ی ادراک کلیات، نظریه‌ی تجرید نیست، بلکه ایشان تنها عامل مؤثر در ادراک عقلی را می‌توانند افاضه‌ی عقل واهب الصور لحاظ کنند و تفوّه ایشان به نظریه‌ی تجرید، ناشی از نداشتن توجه کافی یا ناشی از تنگناهای زبان است. سپس مشخص خواهد شد که لازمه‌ی این سخن اولاً پذیرش نظریه‌ی مثل از سوی ایشان خواهد بود و ثانیاً موجب پذیرش نوعی ایده‌آلیسم مشابه به ایده‌آلیسم مالبرانش و بارکلی می‌گردد

کلیدواژه‌ها


منابع
1. ابن رشد، ابوالولید، (1950م)، تلخیص کتاب النفس، تحقیق دکتور فؤاد الاهوانی، قاهره: مکتبه النهضه المصریه.
2. ـــــــــــــــــ، (1964م)، تهافت التهافت، ج دوم، تصحیح سلیمان دنیا، بیروت: دار المعارف.
3. ابن سینا، حسین بن عبدالله، (1375)، الشفاء کتاب النفس، تصحیح حسن زاده آملی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
4. ـــــــــــــــــــــــــــ، (1364)، النجاه من الغرق فی بحر الضلالات، ویرایش محمد تقی دانش‌پژوه، تهران: دانشگاه تهران.
5. ابن کمونه، سعد بن منصور، (1403ق)، الجدید فی الحکمه، تحقیق مرعید الکبیسی، بغداد: جامعه بغداد.
6. ارسطو، (1378)، مابعدالطبیعه، ترجمه‌ی حسن لطفی، تهران: طرح نو.
7. بهمنیار، مرزبان، (1375)،  التحصیل، تصحیح مرتضی مطهری، چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
8. تفتازانی، سعد الدین، (1409ق)، شرح المقاصد، ج دوم، تصحیح عبد الرحمن عمیره، بی ‌نا.
9. جرجانی، میرسیدشریف، (1412ق)، شرح المواقف، مجلد سوم، ج ششم، قم: انتشارات شریف رضی.
10. خواجه طوسی، محمد بن الحسن، (1375)، شرح الاشارات و التنبیهات، کتاب الطبیعه و کتاب ماقبل الطبیعه،‌ تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
11. ژیلسون،‌ اتین، (1385)، نقد تفکر فلسفی غرب، ترجمه‌ی دکتر احمد احمدی، چاپ دوم، تهران: سازمان سمت.
12. سهروردی، ‌شهاب‌الدین، (1379)، مجموعه مصنفات، ج دوم، تصحیح هانری کربن، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
13. علامه‌حلی، حسن بن یوسف، (1371)، الاسرار الغفیّه فی العلوم العقلیه، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
14. ـــــــــــــــــــــــــــ، (1416ق)، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تصحیح حسن‌زاده آملی، قم: مؤسسه‌ی نشر اسلامی.
15. علم ‌الهدی، سیدعلی، (1387)، بررسی جایگاه وجودشناختی و معرفت‌شناختی کلی طبیعی، رساله‌ی دکتری، به راهنمایی آیت الله سید حسن مصطفوی، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
16. فخر رازی، محمد بن عمر، (1410ق)،  المباحث المشرقیه، جلد اول، تصحیح محمد البغدادی، بیروت: دار الکتب العربی.
17. ـــــــــــــــــــــــ، (1402ق)، المطالب العالیه من العلم الإلهی، الجزء السابع، تصحیح محمد عبد السلام الشاهین، بیروت: دار الکتب العلمیه.
18. ــــــــــــــــــــــــ، (1402ق)، شرحی الاشارات و التنبیهات، قم: منشورات مکتبه‌ی آیت‌الله مرعشی نجفی.
19. قوشچی، علاءالدین،‌ (بی‌ تا)، شرح تجرید الاعتقاد، قم: انتشارات بیدار.
20. مبارکشاه شمس الدین، (1353)، شرح حکمه العین، تصحیح جعفر زاهدی، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.
21. مطهری، مرتضی، (1349)، دروس الهیات شفا، ج اول، تهران: انتشارات حکمت.
22. ــــــــــــــــ، (1404ق)، شرح مبسوط منظومه، ج دوم، تهران: انتشارات حکمت.
23. ــــــــــــــــ، (1377)، مجموعه آثار،‌ جلد نهم، چاپ سوم، تهران: انتشارات صدرا.
24. ملاصدرا، محمد بن ابراهیم،  (1368)،  الاسفار الاربعه فی الحکمه المتعالیه، ج پنجم، قم: مکتبه المصطفوی.
25. ــــــــــــــــــــــــــ، (بی ‌تا)، المشاعر، اصفهان: انتشارات مهدوی.
26. میرداماد، محمد بن محمد، (1376 ش)، تقویم الایمان، تصحیح علی اوجبی، تهران: مؤسسه‌ی مطالعات دانشگاه تهران.