TY - JOUR ID - 5283 TI - آگاهی و خود آگاهی از منظر کانت و ملاصدرا JO - فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز JA - JRT LA - fa SN - 2251-6123 AU - نجم آبادی, عیسی AU - دهباشی, مهدی AD - دانشجوی دکتری فلسفه دانشگاه اصفهان AD - استاد فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 19 IS - 71 SP - 135 EP - 150 KW - 1.علم(ادراک) KW - 2.وجود KW - 3.علم حضوری KW - 4.علم حصولی KW - 5.من استعلایی DO - 10.22099/jrt.2019.32823.2065 N2 - علم در حکمت صدرا چیزی جز حضور چیزی نزد موجود درک‌کننده نیست. کامل‌ترین مصداق حضور ازنظر این مکتب، علم حضوری انسان به خود است که در آن، عالم و معلوم وحدت دارند. بنابراین ازنظر حکمت صدرا، معرفت به خود، در فلسفه جایگاه رفیعی دارد، اما آنچه در حکمت متعالیه، علم حضوری به نفس خوانده می‌شود، ازنظر کانت علم حضوری نیست، بلکه این علم گونه‌ای از علم تجربی ماست که با واسطه‌ی صورت ذهنی که کانت به آن پدیدار می‌گوید، حاصل آمده است، اما کانت غیر از این من تجربی، به من استعلایی‌ای قائل است که این من نمی‌تواند شیء فی‌نفسه‌ای محسوب شود که در کانون دید تجربی انسان قرار می‌گیرد؛ بنابراین وی شناخت از خود را نه حصولی می‌داند و نه حضوری. در این مقاله بررسی می‌شود که چرا ملاصدرا خود استعلایی را متعلق معرفت می‌داند و کانت نمی‌داند. این مسأله، ذیل این مسأله‌ی عام‌تر واقع است که آیا منِ درک‌کننده‌، خود، متعلق معرفت است یا نه؟ در این نوشتار نشان خواهیم داد که علم به خود، برخلاف تلقی کانت، جز با نگرش وجودی تبیین‌پذیر نیست؛ چراکه ادراک حضوری، نحوه‌ای از حضور در وجود و برای وجود است. UR - https://jrt.shirazu.ac.ir/article_5283.html L1 - https://jrt.shirazu.ac.ir/article_5283_42034925c71f0b9e730f6916a19d54d1.pdf ER -