ORIGINAL_ARTICLE
ره گیری دلایل اصالت وجود در آثار شیخ اشراق
به شیخ اشراق نسبت داده شده که طرفدار اصالت ماهیت است، نسبتی که بزرگانی از فلاسفه، نظیر ملاصدرا، علامه طباطبایی و… به آن به دیدهی تردید نگریستهاند.
این مقاله بر آن است تا با رهگیری دلایل اصالت وجود در آثار شیخ اشراق، تا حدودی به طرف دیگر این انتساب (اصالت­الوجود) اطمینان بخشد. در این راستا پس از ارائهی معانی وجود، ماهیت و اصالت، ده دلیل از دلایل طرفداران اصالت وجود مطرح و تلاش شده است بنمایههای مستندات دلایل دهگانه، که از سوی ملاصدرا و طرفداران حکمت متعالیه بیان شده است، از آثار شیخ اشراق استخراج شود و بر همین اساس، ادعا این است که میتوان سهروردی را همانند دیگر فلاسفه، طرفدار اصالت وجود دانست و گفت مقصود وی از عباراتی که دال بر اعتباری بودنِ وجود است، مفهوم وجود است نه حقیقت وجود.
https://jrt.shirazu.ac.ir/article_1227_756f489781024df7c3ceb5edef2bb656.pdf
2013-03-18
1
24
10.22099/jrt.2013.1227
1- وجود 2-اصالت ماهیت 3-اعتباریت 4- شیخ اشراق
محمد
ذبیحی
1
دانشیار گروه فلسفه دانشگاه قم
AUTHOR
مریم
سعیدی
2
کارشناس ارشد فلسفه اسلامی دانشگاه قم
AUTHOR
1. سبزواری، ملاهادی، (بیتا)، شرح منظومه حکمت، قم: انتشارات مکتبه المصطفوی.
1
2. شیخ اشراق، (1380)، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، ج 1 و 2، تصحیح هانری کربن، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ سوم.
2
3. ــــــــــــ، (1380)، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، ج 3، تصحیح سید حسین نصر، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ سوم.
3
4. ـــــــــــ، (1380)، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، ج 4، تصحیح نجفقلی حبیبی، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ سوم.
4
5. صدرالمتألهین، (1428)، الاسفار الاربعه، ج 1 و 2 و 6، قم: انتشارات طلیعه نور، چاپ دوم.
5
6. ـــــــــــ، (1383)، شرح رسالهی مشاعر، تعلیق و تصحیح جلال­الدین آشتیانی، مشهد: نشر کتابفروشی زوار.
6
7. ـــــــــــ، (1382)، الشواهدالربوبیه، حواشی ملاهادی سبزواری، تصحیح و تعلیق جلال­الدین آشتیانی، قم: انتشارات مطبوعات دینی.
7
8. طباطبایی، محمدحسین، (1362)، نهایهالحکمه، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
8
9. ــــــــــــ، (1424)، بدایه ­الحکمه، تصحیح و تعلیق عباس­علی زارعی، قم: انتشارات مؤسسهی نشر اسلامی.
9
10. فارابی، ابونصر محمد، (1970)، کتاب الحروف، بیروت: انتشارات دار المشرق.
10
11. مطهری، مرتضی، (1404)، شرح مبسوط منظومه، ج 1، تهران: انتشارات حکمت.
11
12. نگری، قاضی ­احمد، (بی­تا)، دستورالعلماء، جزء سوم، هند: مطبعه دایره المعارف النظامیه.
12
ORIGINAL_ARTICLE
معادشناسی یهود
مقالهی حاضر در راستای آشنایی با تعالیم سنتی یهود دربارهی سرنوشت انسان پس از مرگ نوشته شده است. برای این منظور، علاوه بر کتاب مقدس (عهد عتیق) و تلمود، به سه اثر مکاشفهای (کتاب اول اخنوخ، کتاب حکمت سلیمان و کتاب دوم عزرا) نیز استناد شده است. بررسی حیات اخروی و موضوعات وابسته به آن، از قبیل شئول (عالم زیرین)، ویژگیهای منسوب به آن و تحول دیدگاههای مربوط به اوضاع و احوال اموات در این عالم، رستاخیز اموات و اینکه این واقعه چه هدفی را در پی خواهد داشت، ظهور مسیح (از نسل یوسف و داوود) ، شرایط ظهور، حوادثی که پیش از ظهور و پس از آن به وقوع میپیوندد، دوران مسیحایی و خصایص آن، داوری، کیفر و پاداش اعمال انسان، و مفهوم حیات ابدی، جملگی با هدف دستیابی به آموزهای اصیل در بارهی معاد انجام پذیرفته است.
https://jrt.shirazu.ac.ir/article_1228_a71290834bc80c09c5121a8c87f9392e.pdf
2013-03-18
25
40
10.22099/jrt.2013.1228
1 شئول 2 مسیح 3 دوران مسیحایی 4 رستاخیز 5 داوری 6 حیات ابدی
نوری سادات
شاهنگیان
1
استادیار دانشگاه الزهرا
AUTHOR
1. کتاب مقدس، (1183 )، تهران: انجمن کتاب مقدس ایران.
1
2. ناس، جان، (1370)، تاریخ جامع ادیان، ترجمهی علی اصغر حکمت، ویراستهی پرویز اتابکی، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب سلامی
2
3. Epstein,Isidor (ed), (1961), “Seder Mo’ed, Shabbat”, Babilonian Talmud, trans. H. Freedman, London: Socino Press.
3
4. Epstein,Isidor (ed), (1961), ”Seder Nezikin, Abodah Zara”, Babilonian Talmud, trans. A. Mishcon, London: Socino Press.
4
5. Epstein,Isidor (ed), (1961), “Seder Nezikin, Baba Batra”, Babilonian Talmud,trans. Murice Simon, London : Socino Press.
5
6. Epstein,Isidor (ed), (1961), “Seder Nezikin, Baba Mezi’a“, Babilonian Talmud,trans. Salis Daiches, London: Socino Press.
6
7. Epstein,Isidor (ed), (1961), “Seder Nezikin, Sanhedrin”, Babilonian Talmud, trans. Jacob Shachter, London: Socino Press.
7
8. Epstein,Isidor (ed), (1961), "Seder Zera’im, Berachot", Babilonian Talmud, trans.Maurice Simon, London: Socino press.
8
9. Hartman, David, (1976), Maimonides: Torah and Philosophic Quest, Philadelphia: Jewish Publication Society.
9
10. Hyman, Arthur, (2002), Eschatological themes in Medival Jewish Philosophy, Milwaukee: Marquette University Press.
10
11. Kellner, Menachem, (1986), Dogma in Medival Jewish Thought: from Maimonidse to Abravanel, Oxford: Oxford University Press.
11
12. Moulton, Richard G., (1898), The Literary Study of the Bible, Boston: Heath.
12
13. Nadler, Steven, (2001), Spinoza’s Heresy: Immortality and The Jewish Mind, Oxford: Clarendon Press.
13
14. A World Religion Reader, (1996), (ed.) Ian Markham, Cambridge: Blackwell.
14
ORIGINAL_ARTICLE
صوری سازی در منطق گزاره ها و نقش ثوابت منطقی در آن
یکی از مباحث بنیادین فلسفهی منطقْ صوریسازی است که تأمل در چیستی و چگونگی آن تلاشهای منطقدانان را در سطح وسیعی متوجه خود ساخته است. صوریسازی را میتوان به معنای تحلیل قضایا و استدلالات با توجه به صورت آنها و بدون لحاظ کردن محتوای آنها با هدف آشکار ساختن ساختار منطقی جملات دانست. فرگه، بنیانگذار منطق جدید، با الهام از مفهوم تابع و متغیر در ریاضی و تمایز میان مفهوم و شئ، قضایا را به دو بخش اسمی و محمولی تحلیل کرد که همین امر مبنای صوریسازی در منطق جدید میباشد. اما آنچه سمت و سوی صوریسازی را مشخص میکند، مسألهی اعتبار است، چراکه حفظ اعتبار ضامن صحت نحوهی صوریسازی است. ثوابت منطقی عنصرهای بنیادین ساختهای منطقیاند که در صوریسازی اهمیت فوقالعادهای دارند. اما منطقدانان برای تعیین آنها ملاکهای مختلفی ارائه دادهاند که پذیرفتن هرکدام موجب تغییر در نحوهی صوری کردن گزارهها در منطق میشود. ما در این مقاله نشان خواهیم داد که نظامهای منطقی مختلف میتوانند معیارهای مختلفی برای ثوابت منطقی داشته باشند؛ همچنین انتخاب یک معیار متأثر است از اینکه آیا میخواهیم ثابت منطقی جدیدی به نظام موجود بیافزاییم یا در مقام تأسیس یک نظام هستیم.
https://jrt.shirazu.ac.ir/article_1229_a6dfbe8ea9e89059483ca128a864bca1.pdf
2013-03-18
41
60
10.22099/jrt.2013.1229
1 صوری سازی 2 منطق گزاره ها 3 فرگه 4 اعتبار 5 ثوابت منطقی
سیدمحمدعلی
حجتی
1
دانشیار گروه فلسفه دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
وحیده
عامری
2
کارشناس ارشد فلسفه دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
1. رازی، فخرالدین، (1381)، منطق الملخص، تقدیم، تحقیق و تعلیق احد فرامرز قراملکی و اصغرنژاد، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق.
1
2. رید، استیون، (1385)، فلسفهی منطق ربط، ترجمهی اسدالله فلاحی، قم: انتشارات دانشگاه مفید.
2
3. مصاحب، غلامحسین، (1366)، مدخل منطق صورت، چاپ دوم، تهران: انتشارات حکمت.
3
4. موحد، ضیاء، (1374)، واژهنامهی توصیفی منطق، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
4
5. موحد، ضیاء، (1379)، درآمدی بر منطق جدید، چاپ سوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
5
6. نبوی، لطف الله، (1377)، مبانی منطق جدید، تهران: انتشارات سمت.
6
7. هاک، سوزان، (1382)، فلسفهی منطق، ترجمهی سید محمدعلی حجتی، قم: انتشارات طه.
7
8. Baldwin, J. M., (1925), Dictionary of Philosophy, New York: Macmillan Publishing.
8
9. Belnap, N. D., (1962), "Tonk, Plonk and Plink", pp.132-137. In: Philosophical Logic, ed. Strawson, P.F. Oxford.
9
10. Kuhn, Steven T., (1981), "Logical Expressions, Constants, and Operator Logic", The Journal of Philosophy, Vol. 78, No. 9.
10
11. Long, P., Logic, (2001), Form and Grammar, London: Rutledge.
11
12. McCarthy, T., (1981), "The Idea of Logical Constant", The Journal of Philosophy, Vol. 78, No. 9, 1981.
12
13. Peacock, C., (1976), "What is a Logical Constant?" , The Journal of Philosophy, Vol. 23, No. 9.
13
14. Prior, A.N., (1960), "The Meaning of Logical Connectives", Analysis, Vol. 21, pp. 38-39.
14
15. Prior, A.N., (1964), "Conjunction and Contonktion Revisited", Analysis, Vol. 21. pp. 191-194.
15
16. Sainsbury, M., (2001), Logical Forms: an Introduction to Philosophical Logic, Cambridge: Blackwell Publishers.
16
ORIGINAL_ARTICLE
شهودگروی اخلاقی قاضی عبدالجبار معتزلی
شهودگروی اخلاقی مکتبی در فلسفهی اخلاق است که در قرن بیستم ظهور یافت و نظرهای بسیاری را به خود جلب نمود. آرای متفکران این مکتب را میتوان به سه مدعای اصلی عینیت حقایق اخلاقی، وجود مفاهیم و گزارههای اخلاقی پایه و شرط بودن بلوغ عقلی برای فهم بداهت حقایق پایهی اخلاقی فروکاست. قاضی عبدالجبار همدانی، متکلم و فقیه بزرگ معتزلی، در جای جای کتب کلامی خود، مباحثی فرااخلاقی را مطرح کرده که بسیار با نظرهای شهودگرایان اخلاقی مشابهت دارد. سعی ما بر این است که اعتقاد وی به سه اصل اساسی شهودگروی را نشان دهیم.
https://jrt.shirazu.ac.ir/article_1230_2ce4360804fdd9f4ad17f735ce73b9aa.pdf
2013-03-18
61
82
10.22099/jrt.2013.1230
1 فلسفه ی اخلاق 2 شهودگروی 3 قاضی عبدالجبار 4 عینیت اخلاقی 5 مبناگروی اخلاقی 6 کمال عقلانی 7 بلوغ عقلی
عباس
دهقانی نژاد
1
عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد بندرعباس
AUTHOR
1. ابن سینا، (1375)، الاشارت و التنبیهات، جلد اول، قم: دارالبلاغه.
1
2. ادواردز، پل، (1378)، فلسفهی اخلاق، ترجمهی انشاءالله رحمتی، تهران: مؤسسهی فرهنگی انتشاراتی تبیان.
2
3. ارسطو، (1378)، اخلاق نیکوماخوس، ترجمهی محمدحسن لطفی، تهران: طرح نو.
3
4. امام الحرمین جوینی، (1950 م)، کتاب الارشاد، مصر: جماعة الازهر للنشر و التألیف.
4
5. خزائلی، محمد، (1363)، خودآموز حکمت مشاء، ترجمهی مقاصد الفلسفهی غزالی، چاپ دوم، تهران: انتشارت امیرکبیر.
5
6. صانعی درهبیدی، منوچهر، (1377)، فلسفهی اخلاق و مبانی رفتار، تهران: انتشارات سروش.
6
7. طباطبایی، محمدحسین، (بی تا)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، مقدمه و پاورقی: مرتضی مطهری، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
7
8 . فاضل تونی، محمدحسین، (1360)، منطق ( تقریرات)، تهران، انتشارات مولی.
8
9. فرانکنا، ویلیام .کی، (1376)، فلسفهی اخلاق، ترجمهی هادی صادقی، قم: طه.
9
10. قاضی عبدالجبار، ابن الحسن اسد آبادی، ( بی تا)، شرح الاصول الخمسه، قاهره: مکتبة الوهبة.
10
11. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، (بی تا)، المغنی فی ابواب التوحید و العدل، جلدهای 1/6 و 14 و 17، مصر: بی ناشر.
11
12. کاپلستون، فردریک، (1376)، تاریخ فلسفه، جلد 8، ترجمهی بهاالدین خرمشاهی، تهران: انتشارات علمی فرهنگی سروش.
12
13. گنسلر، هری. جی، (1385)، درآمدی جدید به فلسفهی اخلاق، برگردان حمیده بحرینی، ویراستار: مصطفی ملکیان، تهران: نشر آسمان خیال.
13
14. ملکیان، مصطفی، (1371)، جزوهی فلسفهی اخلاق، تدریسشده در دانشگاه تهران.
14
15. مظفر، محمدرضا، (1375)، المنطق، قم: انتشارات فیروزآبادی.
15
16. مور، جورج ادوارد، (1362)، اخلاق، ترجمهی اسماعیل سعادت، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی .
16
17. وارنوک، ج، (1368)، فلسفهی اخلاق در قرن حاضر، ترجمه و تعلیقات: صادق ا. لاریجانی، تهران: مرکز ترجمه و نشر کتاب.
17
18. وارنوک، مری، (1380)، فلسفهی اخلاق در قرن بیستم، ترجمه و تحشیه: ابوالقاسم فنایی، قم: بوستان کتاب.
18
19. Hourani, George. F., (1971), Islamic Rationalism, London, Clarendon Press.
19
20. Pojman, Luis, (1998), Ethics Discovering Right and Wrong, United States of America: Wadsworth Publishing Company.
20
21. Sayre, Geoffrey, Cord, MC, (1998), Essays on Moral Realism, London: Cornell University Press.
21
22. Ross, David, (2003), Foundation of Ethics, New York: Oxford University Press.
22
23. ________,(2002), The Right and the Good, Edited by Philip Stratton – lake, New York: Oxford University Press.
23
ORIGINAL_ARTICLE
اراده ی خدا نسبت به افعال انسان از منظر فخر رازی و طبرسی
دیری است که متکلمان مسلمان در خصوص تعلق ارادهی خداوند به افعال انسان به منازعه برخاستهاند و این نزاع در کاوشهای تفسیری نیز به ظهور رسیده است. در این میان، رویکرد دو مکتب اشعری و شیعی در نگاه دو مفسر، «فخر رازی» و «طبرسی» نسبت به موضوع یادشده در خور تأمل است. از نظر فخر رازی، خداوند خالق همهی کائنات و از جمله اعمال انسان و تحققبخش همهی آنهاست و بی آنکه فرقی بین اعمال خوب یا بد انسان باشد، همهی آنها مشمول قضا و ارادهی الاهی واقع شدهاند. اما طبرسی تعلق ارادهی خدا به شرور (و از جمله اعمال ناپسند انسان) را مطلقاً نفی میکند. جای این پرسش است که آیا اختلاف پدیدآمده لفظی است یا واقعی؛ اگر به فرض، مراد اشاعره از تعلق ارادهی خدا به کفر و ایمان، ارادهی تکوینی باشد و مراد طبرسی از عدم تعلق ارادهی خدا به کفر، ارادهی تشریعی، کلام هر دو در جای خود صحیح خواهد بود. این مقاله، ضمن بحثی کلامی ـ قرآنی، به تبیین و تحلیل دیدگاههای دو مفسر پرداخته است.
https://jrt.shirazu.ac.ir/article_1231_a61c4e8652b49333364e0e5ec137c9a7.pdf
2013-03-18
83
110
10.22099/jrt.2013.1231
1- تفسیر کلامی 2- خلق اعمال 3- فخر رازی 4- طبرسی 5-ایمان و کفر
حسن
نقی زاده
1
استادیار دانشکده الاهیات دانشگاه فردوسی مشهد
AUTHOR
اکرم
ده پهلوان
2
کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم
AUTHOR
1. ابن بابویه، محمد بن علی، (1398 ق)، التوحید، قم: انتشارات جامعه مدرسین.
1
2. ابوزهره، محمد، [بی تا]، تاریخ المذاهب الاسلامیه فی السیاسه و العقائد و تاریخ المذاهب الفقهیه، [بی جا]: دار الفکر العربی.
2
3. اله بداشتی، علی، (1381)، ارادهی خدا از دیدگاه فیلسوفان و متکلمان و محدثان، قم: بوستان.
3
3. تهانوی، محمد علی، (1996 م)، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، بیروت: مکتبه لبنان ناشرون.
4
4. تهرانی، محمد حسن (آقا بزرگ)، [بی تا]، الذریعه إلی تصانیف الشیعه، بیروت: دار الأضواء، چاپ دوم.
5
5. جعفری، محمد تقی، [ بی تا]، جبر و اختیار، تهران: انتشارات ولی عصر (عج).
6
6. حرانى، حسن بن شعبه، (1404 ق)، تحف العقول، قم: انتشارات جامعه مدرسین.
7
7. خمینی، روح الله، (1362)، طلب و اراده، ترجمه و شرح سید احمد فهری، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
8
8. خوئی، ابوالقاسم، [ بی تا]، الامر بین الامرین، محمد تقی تبریزی، نجف: مطبعه الحیدریه.
9
9. دهدار، محمد، (1372)، قضاء و قدر، با حاشیهی حسن حسن زاده آملی، قم: انتشارات قیام.
10
10. ربانی، محمدحسن، (بهار ـ تابستان81)، «نظرگاههای ویژهی علامه طبرسی»، پژوهشهای قرآنی، ش 29 ـ 30.
11
11. زرکلی، خیر الدین، (1389 ق)، الأعلام، قاهره.
12
12. صبحی، احمد محمود، (1405ق)، فی علم الکلام دراسه فلسفیه لآراء الفرق الإسلامیه فی اصول الدین، بیروت: دار النهضه العربیه.
13
13. صدر، سیدموسی، (بهار ـ تابستان81)، «کاوشی در مسایل کلامی مجمع البیان»، پژوهشهای قرآنی، ش 29 ـ30.
14
14. صفدی، خلیل بن ایبک، (1420 ق)، الوافی بالوفیات، تحقیق أحمد أرناؤوط و ترکی مصطفى، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
15
15. طباطبایی، محمدحسین، (1417 ق)، المیزان فى تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعهى مدرسین حوزهی علمیهی قم.
16
16. طبرسى، فضل بن حسن، (1372)، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، تهران: ناصر خسرو، چاپ سوم.
17
17. فاضل (یزدی مطلق)، محمود، (1362)، معتزله، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
18
18. فخر رازی، محمد بن عمر، (1420 ق)، مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربى.
19
19. ــــــــــــــــــــــــ ، (1411ق)، المباحث المشرقیه، قم: مکتبه بیدار.
20
20. ــــــــــــــــــــــــ ، (1407 ق)، المطالب العالیه من العلم الاهی، تحقیق دکتر احمد حجازی السقاء، بیروت: دار الکتاب العربی.
21
21. ــــــــــــــــــــــــ ، (1420 ق)، کتاب المحصل و هو محصل افکار المتقدمین، مقدمه و تحقیق حسین اتای، قم: انتشارات شریف رضی.
22
22. قاضی عبد الجبار بن احمد، (1383ق)، شرح الاصول الخمسه، با حاشیهی احمد بن حسین بن ابی هاشم، تحقیق دکتر عبد الکریم عثمان، قاهره: مکتبه وهبه.
23
23. کلینى، محمد بن یعقوب، (1365)، الکافی ، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
24
24. گرجیان، محمدمهدی، (1375)، قضاء و قدر و جبر و اختیار، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعهی مدرسین حوزهی علمیهی قم.
25
25. مجلسى، محمد باقر، (1404 ق)، بحار الأنوار، بیروت: مؤسسه الوفاء.
26
ORIGINAL_ARTICLE
مثل از دیدگاه فارابی
در این مقاله، ابتدا بر اساس کتاب جمع بین رأی حکیمین، دیدگاه فارابی را در باب مثل به طور مختصر بیان میکنیم و سپس به نقد و بررسی آن در سه بخش میپردازیم. در بخش 2. 1 به وسیلهی تبیین مثل از دیدگاه افلاطون و نقادیهای ارسطو بر آن، برداشت فارابی از مثل به عنوان صور در علم الهی را بر خلاف مقصود افلاطون میدانیم. در بخش 2. 2 بر اساس کتاب اثولوجیا مقصود فلوطین را بر خلاف برداشت فارابی مییابیم. در بخش 2. 3 به دلیل آنکه مثل صور در علم الهی است، بحث را به بررسی علم خداوند میکشانیم و در بخش 3 نتیجهی نهایی را به دست میدهیم.
این مقاله را، هرچند کوچک و ناقص است، به روح بلند فارابی تقدیم میکنم.
https://jrt.shirazu.ac.ir/article_1232_38a9a9a1b11d6f677753c2adf03409ab.pdf
2013-03-18
111
134
10.22099/jrt.2013.1232
1- فارابی 2- مثل 3- تأویل 4- وحدت فلسفه
مریم
باروتی
1
دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
آشتیانی، سید جلال الدین، (1360)، شرح حال و آرای فلسفی ملاصدرا، (بی جا)، نهضت زنان مسلمان.
1
ارسطو، (1366)، متافیزیک، ترجمه: شرف الدین خراسانی (شرف)، تهران: گفتار.
2
اروین، ترنس، (1384)، تفکر در عهد باستان، ترجمه: محمد سعید حنایی کاشانی، تهران: قصیده سرا.
3
استیس، والتر ترنس، (1385)، تاریخ انتقادی فلسفهیونان، ترجمه: یوسف شاقول، قم: دانشگاه مفید.
4
افلاطون، (1386)، جمهور، ترجمه: فؤاد رحمانی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
5
----- ، (بیتا)، دوره آثار افلاطون، ج 3، ترجمه: محمد حسن لطفی، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
6
الهی قمشه ای، محی الدین مهدی، (بی تا)، حکمت الهی خاص و عام، تهران: بی نا.
7
بریه، امیل، (1380)، تاریخ فلسفه قرون وسطی و دوره تجدد، ترجمه و تلخیص: یحیی مهدوی، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
8
بریه، امیل، (1352)، تاریخ فلسفه در دوره یونان، ترجمه: علی مراد داودی، تهران: دانشگاه تهران.
9
پورجوادی، نصرالله، (1364)، در آمدی بر فلسفه فلوطین، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
10
توازیانی، زهره، (1386)، «ابن سینا در چالش با نظریه مثل افلاطون»، حکمت سینوی (مشکوه الانوار)، سال یازدهم، شماره 38 .
11
جوادی آملی، جواد، (1372)، شرح حکمت متعالیه، بخش سوم از جلد ششم، (بی جا)، الزهرا.
12
حسن زاده آملی، حسن، (1365)، نصوص الحکم بر فصوص الحکم، (بی جا)، مرکز نشر فرهنگی رجا.
13
حنا الفاخوری، خلیل الجر، (1358)، تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، جلد اول و دوم، تهران: (با همکاری) سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
14
حسین زاده، محمد، (1386)، «معرفت حصولی (ویژگیها، اقسام و تمایزها)»، معرفت فلسفی، سال پنجم، شماره دوم.
15
دارایی، علی اصغر، (1371)، «ادراک حسی و میزان اهمیت آن در فلسفهی اسلامی»، پایاننامهی کارشناسی ارشد، دانشکدهی علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس.
16
داودی، علی مراد، (1349)، عقل در حکمت مشاء از ارسطو تا ابن سینا، تهران: دهخدا.
17
داوری اردکانی، رضا، (1362)، فارابی مؤسس فلسفهی اسلامی، تهران: مؤسسهی مطالعات تحقیقات فرهنگی.
18
راسل، برتراند، (1373)، تاریخ فلسفه غرب، جلد اول، ترجمه: نجف دریابندری، تهران: پرواز.
19
رحیمی، علیرضا، (بی تا)، «اندیشههای فارابی در تربیت»، رشد آموزشی معارف اسلامی، نمایه 189، کد 11.
20
رحیمیان، سعید، (1377)، «تبیین نظریهی فاعلیت وجودی فلوطین و ارزیابی آن از دیدگاه صدرالمتألهین»، پایاننامه دکتری دانشکدهی علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس.
21
شیخ، سعید، (1369)، مطالعات تطبیقی در فلسفهی اسلامی، ترجمه: مصطفی محقق داماد، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
22
صدرالمتألهین، (1381)، اسفار، بخش سوم از جلد یکم، ترجمه: محمد خواجوی، تهران: مولی.
23
----------- ، (1382)، الشواهد الربوبیه، تصحیح، تحقیق و مقدمه: سید مصطفی محقق داماد، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
24
----------- ، (1385)، الشواهد الربوبیه، ترجمه: جواد مصلح، تهران: سروش.
25
طباطبایی، محمد حسین، (بی تا)، بدایه الحکمه، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
26
----------------- ، (1370) ، بدایه الحکمه، ترجمه: علی شیروانی، (بی جا)، الزهرا.
27
عبودیت، عبدالرسول، (1385)، درآمدی به نظام حکمت صدرایی، جلد اول، تهران و قم: سمت و مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
28
------------- ، (1386)، درآمدی به نظام حکمت صدرایی، جلد دوم، تهران و قم: سمت و مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
29
فارابی، ابونصر، (1960)، الجمع بین الرأی الحکیمین، قدم له و حققه البیر نصری نادر، بیروت: المطبعه الکاتولیکیه.
30
---------- ، (1412ق) ، التنبیه علی سبیل السعادة ـ التعلیقات ـ رسالتان فلسفیتان، تعلیق و تحقیق: جعفر آل یاسین، تهران: حکمت.
31
--------- ، (1358)، سیاست مدنیه، ترجمه و تحشیه: سید جعفرسجادی، تهران: انجمن فلسفهی ایران.
32
-------- ، (1405)، فصوص الحکم، تحقیق: محمد حسن آل یاسین، قم: بیدار.
33
-------- ، (1405)، فصول منتزعه، تحقیق: فوزی متری نجار، ایران،: المکتبة الزهرا.
34
فتحی، حسن، (1386)، «آیا افلاطون مرتبهی عالم محسوس را پایین آورده است؟»، مجله دانشکدهی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره دوم، شماره 51.
35
فلوطین، (1413)، اثولوجیا، محقق: عبدالرحمان بدوی، قم: بیدار.
36
کاپلستون، فردریک، (1368)، تاریخ فلسفه، جلد اول (یونان و روم)، ترجمه: سید جلال الدین مجتبوی، تهران: شرکت انتشارت علمی و فرهنگی و سروش.
37
کدیور، محسن و حسنیفر، عبدالرسول، (1386)، «نسبت نظریهی مثل افلاطون با فلسفهی سیاسی او»، مجله دانشکدهی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره دوم، شماره 51.
38
گنجی، محمد حسین، (1384)، کلیات فلسفه، تهران: سمت.
39
گیل فاین، (1381)، «معرفت و باور در جمهوری»، ترجمه: یار علی کرد فیروز جایی، معرفت، سال یازدهم، شماره 10.
40
لاهیجی، ملاعبدالرزاق، (1377ق)، گوهر مراد، تهران: چاپخانه اسلامی.
41
یاسپرس، کارل، (1363)، فلوطین، ترجمه: محمد حسن لطفی، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
42
ORIGINAL_ARTICLE
انسان کامل به روایت ابن عربی
نظریهی انسان کامل در عرفان اسلامی برگرفته از متن اسلام (قرآن و سنّت) است و تاریخی به بلندای تاریخ ادیان بالاعم و تاریخ اسلام بالاخص دارد. پس از توحید و معرفة الله، هیچ موضوعی به قدر و منزلت انسانشناسی مدّنظر ادیان الاهی نبوده است، چراکه انسان کامل مظهر اتم و جلوهی اعظم توحید است. در میان ادیان الاهی، اسلام و در میان اندیشمندان اسلامی، عارفان و حکیمان الاهی بیش از همه و در میان ایشان، ابن عربی بیش از دیگران به این مهّم عنایت ورزیده است. برای نمونه، آیاتی چون «سنریهم آیاتنا فی الآفاق و فی أنفسهم حتی یتبّن لهم انّه الحق»(فصلت/53)، «فی الأرض آیاتٌ للموقنین و فی أنفسکم أفلا تبصرون» (ذاریات/21) و احادیثی چون «من عرف نفسه فقد عرف ربَّه»(5، صص: 11،20،55)؛ «أعرفکم بنفسه أعرفکم بربه»(4، ص: 438)، شواهدی بر این مدّعا هستند. مقاله ی حاضر پژوهشی است در این راستا.
https://jrt.shirazu.ac.ir/article_1233_25b9b4618f65b177373d9a1ee363a892.pdf
2013-03-18
135
160
10.22099/jrt.2013.1233
1 معرفت 2 شهود 3 ابن عربی 4 نفس 5 انسان کامل
غلامرضا
اعوانی
1
استاد دانشگاه شهید بهشتی
AUTHOR
اصغر
دادبه
2
استاد دانشگاه علامه طباطبایی
AUTHOR
حسن
بادنج
3
دانشجوی دکتری ادیان و عرفان واحد علوم و تحقیقات تهران
AUTHOR
1. قرآن کریم.
1
2. آشتیانی، سید جلال الدین، (1381)، شرح رسائل قیصری، تهران: مؤسسهی پژوهشی حکمت و فلسفهی ایران، چاپ دوم.
2
3. اصفهانی، ابونعیم، (1405 ق)، حلیه الاولیاء، بیروت: انتشارات دارالکتاب العربیه.
3
4. آمدی، عبدالواحد، (1407هـ)، غرر الحکم و درر العلم، بیروت: چاپ اعلمی.
4
5. آملی، سید حیدر، (1375)، نص النصوص فی شرح الفصوص الحکم، ترجمهی محمدرضا جوزی، تهران: انتشارات روزنه.
5
6. ـــــــــــــــ، (1368)، جامع الاسرار، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
6
7. ـــــــــــــــ، (1364)، نقد النقود فی معرفه الوجود، ترجمه و تعلیق سید حمید طبیبیان، تهران: انتشارات اطلاعات.
7
8. انصاری، خواجه عبدالله، (1366)، مناجات، تهران: انتشارات مولا.
8
9. ابن عربی، محی الدین، (1366)، فصوص الحکم، تصحیح ابوالعلاءعفیفی، تهران: انتشارات الزهرا.
9
10. ـــــــــــــــ، (1367)، رسائل، رسالاهی حقیقه الحقائق، ترجمهی شاه داعی شیرازی، مقدمه و تصحیح و تعلیقات نجیب مایل هروی، تهران: انتشارات مولی.
10
11. ــــــــــــــ، (1364)، رسائل، رساله حلیه الابدال، مقدمه و تصحیح و تعلیقات نجیب مایل هروی، تهران: انتشارات مولی.
11
12. ــــــــــــــ، (1364)، رسائل، رساله الغوثیه، ترجمهی حسن گیلانی، مقدمه و تصحیح و تعلیقات نجیب مایل هروی، تهران: انتشارات مولی.
12
13. ــــــــــــــ، (1364)، رسائل، اسرار الخلوه، مقدمه و تصحیح و تعلیقات نجیب مایل هروی، تهران: انتشارات مولی.
13
14. ــــــــــــــ، (1364)، رسائل، نقش الفصوص، ترجمهی شاه نعمت الله ولی، مقدمه و تصحیح و تعلیقات نجیب مایل هروی، تهران: انتشارات مولی.
14
15. ــــــــــــــ، (1364)، رسائل، رساله الانوار، مقدمه و تصحیح و تعلیقات نجیب مایل هروی، تهران: انتشارات مولی.
15
16. ـــــــــــــ، (1380)، چهارده رسالهی عرفانی، نسخة الحق، تصحیح دکتر رحیمیان، شیراز: انتشارات کوشا مهر.
16
17. ــــــــــــ، (1380)، کتاب الجمال و الجلال، فی الرسایل ابن العربی، حیدرآباد دکن.
17
18. ــــــــــــ، (1392 ق)، الفتوحات المکیه، به تصحیح عثمان یحیی، قاهره.
18
19. پارسا، خواجه محمد، (1366)، شرح فصوص الحکم، تصحیح جلیل مسگرنژاد، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
19
20. جامی، عبدالرحمن، (1360)، شرح رباعیات، تهران: انتشارات منوچهری.
20
21. ــــــــــــــــ، (1356)، نقد النصوص فی شرح الفصوص، با مقدمه وتصحیح و تعلیقات ویلیام چیتیک، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
21
22. جندی، موید الدین، (1381)، شرح فصوص الحکم، به اهتمام سید جلال الدین آشتیانی، قم: بوستان کتاب.
22
23. جیلی، عبدالکریم، (1402ق)، الانسان الکامل، قاهره: مطبعه مصطفی البابی.
23
24. حافظ، شمس الدین محمد، (1370)، دیوان، به تصحیح علامّه قزوینی و دکتر قاسم غنی، تهران: انتشارات غزالی، چاپ پنجم.
24
25. خوارزمی، تاج الدین حسین بن حسن (1364)، شرح فصوص الحکم، به اهتمام نجیب مایل هروی، تهران: انتشارات مولی.
25
26. چیتیک، سی، ویلیام، (1383)، طریق صوفیانهی عشق، ترجمهی مهدی سررشته داری، تهران: انتشارات مهراندیش.
26
27. ــــــــــــــــــ، (بی تا)، درآمدی بر تصوف و عرفان اسلامی، ترجمهی جلیل پروین، تهران: انتشارات پژوهشکدهی امام خمینی و انقلاب اسلامی.
27
28. سعدی، مصلح الدین، (بی تا)، کلیات، با مقدمه و شرح حال از محمد علی فروغی، اتهران: نتشارات جاویدان.
28
29. سلمی، ابوعبدالرحمن، طبقات صوفیه ، WWW.ALWARRAQ.COM
29
30. شعرانی، عبدالوهاب، (1959م)، الکبریت الاحمر، قاهره: مطبعه مصطفی البابی،.
30
31. شیرازی، رکن الدین، (1359)، فصوص الخصوص فی ترجمه الفصوص، به اهتمام رجبعلی مظلومی، تهران: (بی نا).
31
32. صدرالمتألهین، محمدبن ابراهیم شیرازی، (1363)، المشاعر، تحقیق هانری کربن، تهران: انتشارات طهوری.
32
33. صدوق، ابن بابویه، (1387 ق)، توحید، قم: مکتبه الصدوق.
33
34. عفیفی، ابوالعلاء، (1366)، تعلیقه بر فصوص، تهران: انتشارات الزهرا(س).
34
35. فاضل تونی، محمد حسین، (1386)، تعلیقه بر فصوص الحکم، تهران: انتشارات مولا.
35
36. قمی، شیخ عباس (1369)، مفاتیح الجنان، ترجمهی مصباح زاده، انتشارات محمدحسن علمی، چاپ هشتم.
36
37. قونیوی، صدرالدین، (1362)، رساله النصوص، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
37
38. قیصری، داوود، (1383)، شرح فصوص الحکم، به کوشش سیدجلال الدین آشتیانی، تهران: (بی نا)، چاپ سوم.
38
39. کاشانی، عبدالرزاق، (1383)، شرح فصوص الحکم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
39
40. کلینی، ابویعقوب، (1388 ق)، اصول کافی، تهران: انتشارات دارالکتب الاسلامیه.
40
41. مجلسی، محمد باقر، (1384)، بحار الانوار، قم: انتشارات بیدار.
41
42. مکی، (1364)، الجانب الغربی فی حل مشکلات شیخ محی الدین بن عربی، به اهتمام و حواشی نجیب مایل هروی، تهران: انتشارات مولی.
42
43. مولوی، محمد جلال الدین، (1372)، مثنوی معنوی، به اهتمام رینولد نیکلسون، تهران: انتشارات مهراد، چاپ چهارم.
43
44. Chittic, William C., (1998), The Self-Disclosure of God, N. Y: State University of New York Press.
44
45. ------------------------, (1989), The Sufi Path of the Knowledge, N. Y: State University of New York Press.
45
46. Izutso Toshihiko, (1971), "An Analysis of Wahdat al-Wujud", in The Concept and Reality of Existence, Tokyo: The Keio Institue of Cultural and Linguistic Studies.
46
47- --------------------, (1983), The Sufism and Taoism, Berkeley: University of California Press.
47