%0 Journal Article %T عدالت عرفی یا عدالت واقعی؛ بازتعریف «عدالت حقوقی» در نظام جمهوری اسلامی ایران %J فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز %I دانشگاه شیراز %Z 2251-6123 %A جاویدی, مجتبی %D 2016 %\ 08/22/2016 %V 16 %N 59 %P 21-42 %! عدالت عرفی یا عدالت واقعی؛ بازتعریف «عدالت حقوقی» در نظام جمهوری اسلامی ایران %K 1- عدالت عرفی %K 2- عدالت واقعی %K 3- نظام جمهوری اسلامی ایران %K 4. عدالت حقوقی %R 10.22099/jrt.2016.3791 %X در‌خصوص مفهوم «عدالت حقوقی» در نظام اسلامی، دو دیدگاه وجود دارد: عدالت حقوقی به‌معنای عدالت عرفی و عدالت حقوقی به‌معنای عدالت واقعی. مفهوم عدالت حقوقی در نظام جمهوری اسلامی ایران، منطبق بر عدالت واقعی است. با توجه به تعاریف ارائه‌شده از عدالت در جهان‌بینی اسلامی، یعنی «دادن هر حقی به صاحب آن» و «قراردادن هر چیزی سر جای خود»، شناخت عدالت متوقف بر شناخت حق است و تعریف حق در اندیشه‌ی اسلامی‌، با تعاریف ارائه‌شده از این واژه در مکاتب دیگری چون پوزیتیویسم حقوقی و حقوق طبیعی تفاوت‌ دارد. «حق» در اندیشه‌ی اسلامی، عبارت است از آن اعتباراتی که با قوانین و غایات واقعی حاکم بر جهان هستی هماهنگ است. از‌طرف‌دیگر، آنچه که کاملاً با قوانین و غایات واقعی حاکم بر نظام هستی و عالم واقع هماهنگ است «شرع» است. بنابراین مفهوم «حق» به‌لحاظ ثبوتی، با قوانین و غایات واقعی حاکم بر نظام هستی و به‌لحاظ اثباتی، با «شرع» پیوندی ناگسستنی دارد. چون با پیروزی انقلاب اسلامی، شرع در قالب قوانین و مقررات مصوب مجالس قانون­گذاری به‌منصه‌ی ظهور رسیده است، عدالت عبارت است از هرچه منطبق بر قانون نظام اسلامی باشد. البته این‌ امر که ملاک عدالتْ قانون است به‌معنای انطباق با پوزیتیویسم حقوقی نیست، بلکه در نظام جمهوری اسلامی ایران، شاهد تلفیق و امتزاج حقوق طبیعی و پوزیتیویسم حقوقی با معانی مدنظر و خاص خود هستیم؛ تلفیقی که خود زمینه‌ساز شکل‌گیری نوع جدیدی از نظام حقوقی شده است. %U https://jrt.shirazu.ac.ir/article_3791_4646c21daf96940a1895cd7ff3fe955a.pdf